του Wayne Kramer
(μετάφραση*: Στέλιος Μιχ.)
O Wayne Kramer [30 Απριλίου 1948 – 2 Φεβρουαρίου 2024], κιθαρίστας της ιστορικής μπάντας ακτιβιστών από το Ντιτρόιτ MC5, θυμάται, 50 χρόνια μετά, τη συμμετοχή του στα συγκλονιστικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν τον Αύγουστο του 1968 στο Σικάγο, στη διάρκεια του Συνεδρίου των Δημοκρατικών και συγκρίνει το τότε με το τώρα...
Πενήντα χρόνια πριν, στις 25 Αυγούστου, η μπάντα μου, οι MC5, και εγώ πήγαμε στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο, συνδέσαμε τους ενισχυτές μας σε μια πρίζα που δανειστήκαμε από έναν πωλητή χοτ ντογκ εκεί κοντά και ροκάραμε στο γκαζόν του Lincoln Park, τον τόπο των ταραχών του 1968. Ήμουν μόλις 20 ετών.
Εκείνη η μέρα ξεκίνησε όπως πολλές υπαίθριες συναυλίες που έπαιξα τότε, με εξαίρεση την ένταση στην ατμόσφαιρα. Ήμουν χαρούμενος που ήμουν εκεί και ανυπομονούσα να ξεσηκώσω το κοινό. Ήταν μια συννεφιασμένη αλλά όχι δυσάρεστη καλοκαιρινή μέρα. Καθώς ετοιμαζόμασταν, η ατμόσφαιρα χειροτέρεψε όταν ξέσπασαν καυγάδες στο πλήθος. Καλά, όχι πραγματικά καυγάδες – ένα παιδί έτρωγε γροθιές από δύο κοντοκουρεμένους τύπους με στρατιωτικά μπουφάν. Μετά από δύο ή τρία τέτοια, κατάλαβα ότι αυτοί ήταν προβοκάτορες.
Όταν ξεκινήσαμε το πρόγραμμά μας, τα παιδιά κάθονταν στο έδαφος και τα πρόσωπά τους ήταν βλοσυρά. Δεν ήταν οι συνηθισμένες χαρούμενες, χαμογελαστές φάτσες που βλέπαμε σε ροκ συναυλίες. Είχα καταναλώσει μερικά κουλουράκια με χασίς πριν παίξουμε και ήμουν μακάρια μαστουρωμένος καθώς παίζαμε τις εκρηκτικές μελωδίες μας. Η μουσική ήταν αρκετή για να αλλάξει το κλίμα και όλοι απολάμβαναν τη συναυλία. Ροκάραμε. Ο ήχος του έλικα από το ελικόπτερο της αστυνομίας του Σικάγο που διέγραφε χαμηλές πτήσεις ακριβώς από πάνω μας αναμειγνύονταν τέλεια με τους κατοστάρηδες Marshall ενισχυτές μας, προς μεγάλη μου χαρά.
Ολοκληρώσαμε τη συναυλία μας χωρίς προβλήματα, αλλά στη συνέχεια η φάση άρχισε να στραβώνει. Το πλήθος δεν ήταν πια απορροφημένο σε εμάς και είχε στραφεί προς την αστυνομία που τους προκαλούσε βίαια όλη την ημέρα. Ξεκίνησε. Οι μπάτσοι σάρωναν μέσα στο πλήθος σπάζοντας κεφάλια με τα κλομπ τους. Μπρος πίσω, μπρος πίσω. Μαζέψαμε τα πράγματά μας και επιστρέψαμε στο Ντιτρόιτ.
Πενήντα χρόνια είναι πολλά. Εδώ πέρα, στο ανθρώπινο επίπεδο, τα αισθάνεσαι σαν μεγάλο χρονικό διάστημα. Όχι μόνο σε περασμένα χρόνια και σε συσσωρευμένα χιλιόμετρα, αλλά και σε αλλαγές που συντελούνται. Εξέλιξη που συντελέστηκε και χάθηκε. Αυτά τα 50 χρόνια έφεραν εντυπωσιακές πολιτικές και πολιτιστικές ανακατατάξεις στον μικρό γαλάζιο πλανήτη μας με τρόπους που ήταν τόσο συναρπαστικοί όσο και αδιανόητοι.
Αν με ρωτούσατε τότε πώς θα έβλεπα τα πράγματα πενήντα χρόνια μετά, θα είχα αστοχήσει τελείως. Με το πλεονέκτημα της ύστερης γνώσης είναι απολύτως σαφές ότι εγώ, όπως άλλωστε και πολλοί από τη γενιά μου, σαν νέος ήμουν αφελής.
Με θυμάμαι να σκέφτομαι ότι αν τα καταφέρναμε να περάσουμε τα επόμενα είκοσι ή τριάντα χρόνια χωρίς να μετατρέψουμε τον πλανήτη σε πυρηνική στάχτη, θα αφήναμε πίσω τις χειρότερες κρίσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας και θα συνεχίζαμε πραγματικά σε μια όμορφη, ουτοπική, δημιουργική ύπαρξη. Αν καταφέρναμε να φτάσουμε ως εκεί, θα αισθανόμασταν τέτοια ευγνωμοσύνη που σίγουρα θα ασχολιόμασταν με την επίλυση των μεγάλων προκλήσεων: ασθένειες, πείνα, ρατσισμός και αδικία.
Άρχισα όμως να αμφιβάλλω όλο και περισσότερο για το αν θα τα κατάφερνα να τα βγάλω πέρα το επόμενο τέταρτο του αιώνα. Με την πάροδο του χρόνου, το όνειρο πέρασε στο παρασκήνιο κι έτσι, μαζί με εκατομμύρια άλλους Αμερικανούς, έπεσα κι εγώ θύμα της μεγαλύτερης αποτυχίας στην αμερικανική εσωτερική πολιτική: του πολέμου κατά των ναρκωτικών. Έπεσα στην παγίδα που οι πολιτικοί και των δύο κομμάτων είχαν κατασκευάσει πολύ επιδέξια τα χρόνια μετά το Σκάνδαλο του Γουότεργκεϊτ.
Από τη δεκαετία του 1920 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο πληθυσμός των φυλακών και τα επίπεδα εγκληματικότητας παρέμεναν σταθερά, αλλά στη συνέχεια ο Ρίτσαρντ Νίξον εξαπέλυσε το δόγμα «νόμος και τάξη» και μέχρι τη δεκαετία του 1990 ο πληθυσμός των φυλακών στην Αμερική εκτοξεύτηκε στα ύψη. Εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και αποτελούμε μόλις το πέντε τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού, έχουμε το είκοσι πέντε τοις εκατό των φυλακισμένων όλου του κόσμου – μια αποτρόπαια διάκριση που μας καθιστά νούμερο ένα. Με 2,3 εκατομμύρια φυλακισμένους, νικάμε! U-S-A, U-S-A, U-S-A.
Έτσι όπως στεκόμουν εκεί στο Lincoln Park, αψήφιστα, με την κιθάρα στο χέρι σαν όπλο, πίστευα ότι η δράση μας θα είχε αποτέλεσμα. Αυτό που δεν ήξερα ήταν πόσο γρήγορα η βία θα τύλιγε τη μουσική. Τα περισσότερα γεγονότα στο Σικάγο εκείνη την εβδομάδα έχουν καταγραφεί καλά και, περιστασιακά, διαβάζω αναφορές για τους MC5 ως το μοναδικό συγκρότημα που εμφανίστηκε εκεί.
Λαμβάνοντας υπόψη τα μνημειώδη ζητήματα που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια εκείνης της εβδομάδας υπερβολικής βίας από την αστυνομία του Σικάγο, που συγκλόνισαν το έθνος στις νυχτερινές ειδησεογραφικές εκπομπές –το Βιετνάμ, η επιστράτευση, τα πολιτικά δικαιώματα– η εμφάνιση ενός ριζοσπαστικού ροκ συγκροτήματος για να παίξει εκείνη την εποχή ήταν μάλλον ένα αμελητέο γεγονός. «Όλος ο κόσμος παρακολουθεί...», αυτό ήταν το σύνθημα των διαδηλωτών. Σήμερα, ο κόσμος συνεχίζει να παρακολουθεί, και εγώ συνεχίζω να είμαι σίγουρος για ένα πράγμα: ότι οι υπεύθυνοι έμαθαν πολύ καλά το μάθημα: να ελέγχετε τις ειδήσεις.
Πενήντα χρόνια αργότερα τα πράγματα φαίνονται όλο και πιο σκοτεινά για τη χώρα μας. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στον Λευκό Οίκο έχουμε άλλη μια εγκληματική οργάνωση [Σημ. Ο Kramer εννοεί την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ] που υπονομεύει το αμερικανικό όνειρο προς ίδιον όφελος. Οι λαός πλήττεται και θα συνεχίσει να πλήττεται ακόμη χειρότερα καθώς αυτή η ανώμαλη προεδρία διαγράφει την πορεία της.
Πέντε δεκαετίες αργότερα αντιμετωπίζουμε έναν τρομερό αποπροσανατολισμό από τη διαδικασία της πολιτιστικής προόδου, αλλά εγώ δεν έχω χάσει την πίστη μου. Πιστεύω στη νεολαία της Αμερικής και στους ανθρώπους που έχουν συνείδηση, καθώς και στο θεμελιώδες αίσθημα δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και ειλικρίνειας που μοιραζόμαστε. Όσο σκεπτικιστής κι αν είμαι, θα καταπολεμήσω τον κυνισμό μου.
Είναι σαφές ότι θα πρέπει να εργαστούμε για ένα καλύτερο μέλλον, αλλά ακόμη και στα 70 μου χρόνια, βλέπω ότι η ευκαιρία υπάρχει για να την εκμεταλλευτούμε. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το μέλλον θα είναι μια καλύτερη μέρα, αλλά καλύτερα να με ρωτήσετε σε άλλα 50 χρόνια…
[* Πρώτη δημοσίευση στο The Daily Beast, Αύγουστος 2018]
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ
Οι MC5 και οι Stooges: Βίοι Παράλληλοι. Ο Iggy Pop στη δεκαετία του '70
The New Order: Όταν μέλη των Stooges, των MC5 και των Amboy Dukes βρίσκονται στην ίδια μπάντα
Η "εξέγερση" των Beatniks, Νέα Υόρκη, Απρίλιος 1961
