Λόγια ανθρώπων επιφανών: Roger Waters

 Σταχυολογεί ο Γιάννης Καστανάρας

Ο Roger Waters μπορεί να  υπήρξε τραγουδιστής των Pink Floyd αλλά εδώ κάμποσα χρόνια έχει γίνει ακόμα πιο γνωστός (ιδίως στη νεότερη γενιά) για τις χολιγουντιανού τύπου "αναπαλαιώσεις" του έπους των Floyd "The Wall" (στην ουσία δικό του έργο, εμπνευσμένο από τον πατέρα του που έχασε τη ζωή του πολεμώντας στο Άντσιο της Ιταλίας το 1943), αλλά και για τον αγώνα του υπέρ των Παλαιστινίων και εναντίον του Αμερικανού προέδρου Donald Trump. Κατά καιρούς οι δηλώσεις και οι ενέργειές του έχουν προκαλέσει μεγάλες αντιπαραθέσεις όπως, για παράδειγμα, το κάλεσμά του προς όλους τους καλλιτέχνες να μποϊκοτάρουν το ισραηλινό απαρτχάιντ σε βάρος του παλαιστινιακού λαού. Τον τελευταίο καιρό περιοδεύει ανά τον κόσμο (σε 23 χώρες, μη συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) παρουσιάζοντας ένα υπερθέαμα με τραγούδια από τα άλμπουμ των Pink Floyd με γενικό τίτλο 'Us and Them", μολονότι ο ίδιος αρνείται, όπως θα διαπιστώσετε στη συνέχεια, το "εμείς κι αυτοί". Το Merlin's διάλεξε μερικά ενδεικτικά "τσιτάτα" του 75χρονου Βρετανού καλλιτέχνη και τα παρουσιάζει πάραυτα...

Η κατάσταση στο Ισραήλ/Παλαιστίνη, με την κατοχή, την εθνοκάθαρση και το συστηματικό ρατσιστικό απαρτχάιντ του ισραηλινού καθεστώτος είναι απαράδεκτη. Επομένως, ως καλλιτέχνης το να πάω να παίξω σε μια χώρα που κατέχει τη γη ενός άλλου λαού και τον καταπιέζει όπως κάνει το Ισραήλ, είναι εντελώς λάθος. Δεν θα έπαιζα για την κυβέρνηση του Βισί στην κατεχόμενη Γαλλία στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ούτε στο Βερολίνο την ίδια περίοδο. Πολλοί το έκαναν τότε. Υπήρχαν πολλοί που υποκρίνονταν ότι οι διώξεις σε βάρος των Εβραίων είχαν σταματήσει. Από το 1933 μέχρι το 1946. Επομένως, δεν πρόκειται για ένα νέο σενάριο. Μόνο που αυτή τη φορά δολοφονείται ο παλαιστινιακός λαός. Είναι καθήκον κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου να αναρωτηθεί: «Τι μπορώ να κάνω εγώ;»…


Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζω πολλά για τον αραβικό κόσμο, χρειάζομαι κι εγώ εκπαίδευση. Οι άνθρωποι που δεν ζουν εκεί τον βλέπουν με μια πολύ στενή αντίληψη, μας δείχνουν μόνο πετρέλαιο και θρησκευτικές διενέξεις. Δεν είχαμε σχεδόν κανένα ενδιαφέρον για τον αραβικό κόσμο παρά μόνο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εκτός ίσως από την εποχή των Σταυροφόρων, οι οποίοι δεν είχαν κάτι καλύτερο να κάνουν παρά να διασχίζουν την Ευρώπη και να μάχονται για την Ιερουσαλήμ. Εκείνη την εποχή της άγνοιας και του μεσαίωνα, είναι κατανοητό ότι αυτά μόνο ήξεραν, σήμερα όμως οφείλουμε να είμαστε καλύτερα ενημερωμένοι. Έχουμε προοδεύσει ση μελέτη της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής, της φυσιολογίας και της φιλοσοφίας, έχουμε κάνει προόδους στην ιατρική. Σήμερα μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τον τρόπο της αλληλεπίδρασης των ανθρώπων. Σήμερα αντιλαμβανόμαστε επίσης ότι είμαστε ικανοί να εκδηλώνουμε τη συναισθηματική μας ταύτιση και αυτή η ταύτιση μπορεί να διαμορφώσει τις πολιτικές μας απόψεις και αυτό ακριβώς θα πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας…


Ο πατέρας μου είχε το θάρρος των πεποιθήσεών του και πέθανε για αυτές. Επομένως αυτό είναι ένα σπουδαίο μάθημα και κάτι που μεταδίδω στα παιδιά μου. Εγώ, βέβαια, δεν έχω πεθάνει λόγω των πεποιθήσεών μου, αλλά έχω δεχτεί μοχθηρές επιθέσεις από το σιωνιστικό λόμπι, το οποίο με κατηγορεί ως νεοφασίστα ναζιστή και με αποκαλεί αντισημίτη μόνο και μόνο επειδή ασκώ κριτική στην ισραηλινή κυβέρνηση…


Ζούμε σε πολύ ευμετάβλητους καιρούς. Και όλοι οφείλουμε να αντισταθούμε σε αυτή τη στροφή προς το μιλιταρισμό και την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτων που γίνονται ολοένα και πιο αυταρχικά, όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, αλλά και αλλού…


Οι βάρβαροι είναι πάντα κάποιοι άλλοι. Ποτέ δεν είμαστε εμείς. Σήμερα ζω σε μια χώρα, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η οποία είναι αυτός ο Βάρβαρος. Καταστρέφει τον κόσμο, αλλά το κάνει στο όνομα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του καταναλωτισμού και του καπιταλισμού, και όλων εκείνων που αγαπάει…


Όλα αυτά που λέει ο Τραμπ για τη Βόρεια Κορέα απειλώντας να την εξαφανίσει, είναι τόσο εμπρηστικά και αλλόκοτα που ακόμα και πολλοί ανώτεροι ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές στρέφονται εναντίον του επειδή είναι πάρα πολύ επικίνδυνος. Το γεγονός ότι το ανθρώπινο γένος επιτρέπει ακόμα την ύπαρξη πυρηνικών όπλων που απειλούν να εξαφανίσουν κάθε ζωντανό πλάσμα πάνω στον πλανήτη είναι από μόνο του εξαιρετικά παράδοξο…


Όταν κάποιος υψώνει το ανάστημά του υπέρ των δικαιωμάτων οπουδήποτε στον κόσμο, κινδυνεύει να δεχτεί μαχαιριές και επιθέσεις από τις αρχές, από την κυβέρνηση, από την εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, και από την αστυνομία, η οποία πολύ συχνά είναι η ένοπλη προέκταση αυτών των δυνάμεων…


Η ουσία είναι πως τόσο ο πατέρας μου όσο και η μητέρα μου ήταν βαθύτατα αφοσιωμένοι ανθρωπιστές. Ο πατέρας μου ήταν θρήσκος, ήταν χριστιανός, και η μητέρα μου άθεη, ωστόσο και οι δυο τους ήταν ανθρωπιστές. Και είμαι πραγματικά τυχερός που κληρονόμησα κάποια πράγματα από τις πεποιθήσεις τους. Επομένως, η μόνη μου επιλογή είναι να προσπαθώ και να παρατηρώ γεγονότα που αφορούν πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις, να αποφασίζω μόνος μου και να πράττω ανάλογα…


Οι πρώτες μέρες των Pink Floyd ήταν σκέτη μαγεία. Παίζαμε σε μικρούς χώρους για ένα κοινό που παρακολουθούσε μαγεμένο, ενώ υπήρχε μια υπέροχη αίσθηση επαφής. Στη συνέχεια, υπερίσχυσε το βάρος της επιτυχίας και των αριθμών – και δεν εννοώ μόνο τα χρήματα αλλά και το μέγεθος του ακροατηρίου. Για μένα η μαγεία χανόταν. Έπρεπε να αποφασίσω αν θα παρέμενα σ’ αυτή τη ρουτίνα ή αν θα έπαιρνα τη γενναία απόφαση να ακολουθήσω μόνος μου ένα πολύ πιο δύσκολο μονοπάτι…


Τις προάλλες κάποιους μου είπε ότι στο Τέξας υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν πως η γη είναι επίπεδη! Ξέρω ότι ακούγεται αστείο, και όντως έτσι ακούγεται, μόνο που αυτό τελικά δεν ισχύει επειδή η άγνοια δεν είναι ευδαιμονία, είναι θανάσιμα επικίνδυνη!


Δεν υπάρχει «εμείς κι αυτοί», αυτό είναι μια ψευδαίσθηση. Όλοι είμαστε ανθρώπινα πλάσματα και όλοι έχουμε την ευθύνη να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο και να βρίσκουμε τρόπους για να αρπάζουμε την εξουσία από τους ελάχιστους που ελέγχουν το χρήμα και όλη την ιδιοκτησία. Ένα σωρό επιστημονικά στοιχεία δηλώνουν ότι όλοι είμαστε Αφρικανοί αν ψάξουμε σε βάθος το παρελθόν. Όλοι είμαστε αδέλφια και οφείλουμε, σε μια εποχή κινδύνου, να αποδεχτούμε αυτό το απλό και βασικό γεγονός…


Για ένα πράγμα έγραφα πάντα στη ζωή μου – για το γεγονός ότι, σαν άνθρωποι, έχουμε ευθύνη ο ένας απέναντι στον άλλο και ότι είναι σημαντικό να εκδηλώνουμε τη συμπόνια μας προς τους άλλους και να οργανώσουμε την κοινωνία ούτως ώστε να γίνουμε όλοι πιο ευτυχισμένοι και να ζήσουμε τη ζωή που πραγματικά θέλουμε…


Όταν ηχογραφούσαμε το πρώτο μας άλμπουμ, το The Piper At The Gates Of Dawn, το οποίο στην ουσία ήταν έργο του Syd Barrett, γράφαμε στο υπ’ αριθμόν 3 στούντιο της Abbey Road και οι Beatles έγραφαν το Sgt. Peppers στο 2. Το Sgt. Peppers ήταν ένας δίσκος που προκάλεσε πραγματική επανάσταση επειδή από εκεί που βρισκόμουν – δηλαδή στο διπλανό στούντιο – είχα την εντύπωση ότι οι Beatles έδιναν στους υπόλοιπους από εμάς την άδεια να μιλήσουμε για τα πραγματικά μας συναισθήματα, για την αληθινή μας ζωή και για όλα όσα συνέβαιναν…


Ο Dylan αρνείται ότι υπήρξε πολιτικοποιημένος αλλά αυτό είναι εντελώς γελοίο. Αυτό που τον κάνει σπουδαίο είναι η ικανότητα που έχει να εκφράζει τις αλήθειες της κοινωνίας με τόση φινέτσα. Για παράδειγμα, πάρτε ένα στίχο από το Subterranean Homesick Blues, όπως «η αντλία δεν λειτουργεί επειδή οι βάνδαλοι έκλεψαν τη βάνα». Στην αρχή θέλεις να χαμογελάσεις, αλλά σε δεύτερη φάση νομίζω ότι λέει πολλά για αυτό που συμβαίνει όταν δεν συνεργαζόμαστε μεταξύ μας. Ρωτάει ποια είναι η ευθύνη του καθενός μας απέναντι στην κοινωνία. Δεν αποκλείεται ο Dylan να υποστηρίζει ότι δεν είχε αυτό στο μυαλό του όταν έγραφε, αλλά αυτό ενυπάρχει στο περιεχόμενο αυτής της πρότασης. Φέρνει στην επιφάνεια μια ολόκληρη σειρά από ζητήματα του πώς οι άνθρωποι σχετίζονται κοινωνικά μεταξύ τους – έτσι τουλάχιστον το βλέπω εγώ! Είναι πράγματι έξοχο. Ο Dylan πάντα με κάνει ν’ αναρωτιέμαι. Πώς κάποιος μπορεί να πιάνει ένα μπλοκάκι και να γράφει κάτι τέτοιο; Πώς ανοίγει το μυαλό του με τέτοιο τρόπο αφήνοντας τις λέξεις να ρέουν με τέτοιο τρόπο; Έχει την αλλόκοτη ικανότητα να μας βοηθά να βλέπουμε κάτι που ξέρουμε ότι βρίσκεται εκεί αλλά δεν μπορούμε να το προσδιορίσουμε με ακρίβεια. Κι αυτό είναι που τον κάνει μεγάλο καλλιτέχνη…


Τα μέσα ενημέρωσης σίγουρα δεν γνωρίζουν την πραγματική ιστορία του Barrett. Δεν υπάρχουν στοιχεία σ’ αυτή την ιστορία επομένως μπορεί να φαντάζονται ό,τι γουστάρουν κι αυτό ακριβώς κάνουν. Στην πραγματικότητα υπάρχει μια ακαθόριστη βάση: ο Syd ήταν στο συγκρότημα και όντως έγραψε το υλικό για το πρώτο άλμπουμ κατά 80 τοις εκατό, αλλά ως εκεί. Πρόκειται για ένα μόνο άλμπουμ και αυτό είναι που δεν συνειδητοποιεί ο κόσμος. Έγραψε το πρώτο άλμπουμ και ένα κομμάτι για το δεύτερο. Αυτό είναι όλο κι όλο. Ποτέ μου δεν ενστερνίστηκα τις παλαβές ιδέες και απόψεις του Syd. Στην ουσία, για ένα μεγάλο διάστημα ούτε καν ονειρευόμουν να επιδιώξω οποιαδήποτε άποψη. Πάντα θα πιστώνω θετικά τον Syd για τη σχέση ανάμεσα στο προσωπικό του ασυνείδητο και το συλλογική ασυνείδητο της μπάντας. Πέρασαν δεκαπέντε χρόνια ώσπου να φτάσω εκεί. Ακόμα κι όταν βρισκόταν εντελώς εκτός ελέγχου όταν έκανε τα δυο σόλο άλμπουμ του, ένα κομμάτι της δουλειάς του ήταν υποβλητικό σε αξιοθαύμαστο βαθμό. Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η αγάπη του προς τον άνθρωπο. Έχει να κάνει με βαθιά ριζωμένες αξίες και πεποιθήσεις. Ίσως αυτό φιλοδοξούσαμε να κάνουμε με το The Dark Side Of The Moon. Να προκαλέσουμε ένα παρόμοιο συναίσθημα…


Δεν ακούω μουσική. Δεν ακούω, και σίγουρα δεν ακούω pop μουσική. Έτσι όταν ακούω κάτι είναι επειδή παίζω ραμί στα χαρτιά, οπότε βάζω τον Chet Baker μόνο και μόνο βρίσκεται πάνω πάνω στον πύργο με τα CD. Ακούω επίσης μουσική όταν κάνω μασάζ ή, αν τύχει, μπορεί ν’ ακούσω τίποτε blues. Δεν είμαι όμως ακροατής. Απλά, δεν με ενδιαφέρει…


Δεν παρακολουθώ το rock and roll ιδιαίτερα, αλλά νομίζω ότι η δουλειά που κάναμε εμείς οι τέσσερις ήταν πολύ ιδιαίτερη. Ήταν κατά κάποιον τρόπο παράξενη μουσικά, αλλά κατανοητή και γεμάτη νοήματα. Υπήρχε κάποια μαγεία στο συνδυασμό των τεσσάρων μας όταν δουλεύαμε μαζί. Αυτό δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς ακούγοντας το σύνολο του έργου μας. Οπότε, χαίρομαι που οι νέοι μας γουστάρουν ακόμα…


Είτε γράφεις τραγούδια είτε δεν γράφεις. Κι αν γράφεις τραγούδια όπως κάνω εγώ, νομίζω ότι υπάρχει και η φυσική επιθυμία να κάνεις δίσκους. Έτσι, όταν έφυγα από τους Pink Floyd, νομίζω πως είχα δυο ή μάλλον τρεις επιλογές μπροστά μου: να μην κάνω απολύτως τίποτε, το οποίο όμως ήταν βλακεία επειδή έγραφα τραγούδια, αν και φαντάζομαι πως θα μπορούσα να τα γράφω για άλλους – έλα όμως μ’ αρέσει να κάνω δίσκους. Θα μπορούσα, πάλι, να το κάνω σαν Roger Waters ή θα μπορούσα να μαζέψω μερικούς άλλους και να πω, ελάτε να φτιάξουμε ένα συγκρότημα. Όμως ήμουν προκατειλημμένος απέναντι στα συγκροτήματα λόγω της προηγούμενης εμπειρίας μου, οπότε αυτό ήταν μάλλον κάτι που δεν πέρασε καν απ’ το μυαλό μου…


Κάποια στιγμή είχα αυτή την αποκαρδιωτική αίσθηση ότι κάποιος εξωγήινος πολιτισμός, βλέποντας το θάνατο αυτού του πλανήτη, θα ερχόταν με τα διαστημόπλοιά του και θα έψαχνε εδώ κι εκεί. Και θα έβρισκε τους σκελετούς μας καθισμένους γύρω από την οθόνη της τηλεόρασης προσπαθώντας να καταλάβουμε γιατί το τέλος μας ήρθε πριν την ώρα του – κι έτσι οι εξωγήινοι θα κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι το είχαμε διασκεδάσει μέχρι θανάτου…


Οφείλουμε να συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε στον πειρασμό να απορρίψουμε τον ανθρωπισμό μας μαζί με κάθε ψήγμα αγάπης που έχουμε μέσα μας. Τι σπατάλη ζωής θα ήταν αν απλώς αρπάζαμε ό,τι μπορούσαμε κι επιστρέφαμε τρέχοντας πίσω στη σπηλιά μας. Restiamo umani. (Ας παραμείνουμε άνθρωποι)…


Έμαθα το νόημα της φιλοξενίας ταξιδεύοντας στο εξωτερικό. Δεν με εκπλήσσει το γεγονός ότι στην Ελλάδα, για παράδειγμα, οι έννοιες για τον «ξένο» και τον «φιλοξενούμενο» είναι ταυτόσημες. Είναι πολύ βασικό να μαθαίνεις για τη ζωή των άλλων. Δύσκολα βομβαρδίζεις ανθρώπους όταν τους έχεις γνωρίσεις…


image

Γιάννης Καστάναρας

Ο Γιάννης Καστάναρας είναι καθ' έξιν και κατ΄ επάγγελμα slacker, συνεκδότης και executive producer (ο,τι κι αν σημαίνει αυτό το πράγμα) του φανζίν Merlin's Music Box.
 
 
 
image

Γιάννης Καστάναρας

Ο Γιάννης Καστάναρας είναι καθ' έξην και καθ΄ επάγγελμα slacker, συνεκδότης και executive producer (ο,τι κι αν σημαίνει αυτό το πράγμα) του φανζίν Merlin's Music Box.
 
 
 
image

Γιάννης Καστάναρας

Ο Γιάννης Καστάναρας είναι καθ' έξην και καθ΄ επάγγελμα slacker, συνεκδότης και executive producer (ο,τι κι αν σημαίνει αυτό το πράγμα) του φανζίν Merlin's Music Box.
 
 
 

 

 

 

Γραφτείτε στο Νewsletter του Merlin

FEATURED VIDEOS

  • 1