Γράφει η Φαίη Φραγκισκάτου
Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν έντονα την ιστορία της Elizabeth Cotten. Πως μια τυχαία συγκυρία την οδήγησε υπηρέτρια στο σπίτι των Seeger και πως το 1958, στα 62 της χρόνια, ηχογράφησε τον πρώτο της δίσκο με αρχικό τίτλο Elizabeth Cotten: Negro Folk Songs and Tunes, που επανεκδόθηκε το 1989 από το Smithsonian με διορθωμένο τον τίτλο σε Freight Train and Other North Carolina Folk Songs, (Smithsonian Folkways 1989). Το 1985, δυο χρόνια πριν τον θάνατό της και όντας ήδη 90 χρονών της απένειμαν το βραβείο Grammy για το σύνολο της μουσικής της προσφοράς. Όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες που συνδέθηκαν με την αναβίωσης της φολκ, την έχουν κατά καιρούς χαρακτηρίσει ως βασική τους επιρροή.
Με τα σημερινά δεδομένα, η Cotten (γεννημένη το 1895 στη Βόρεια Καρολάινα), υπήρξε ένα παιδί θαύμα που από μικρή έπαιζε κιθάρα και μπάντζο με το αριστερό χέρι χωρίς να την έχει διδάξει κανείς, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής της κατάφερνε να φτιάχνει μελωδίες στην κιθάρα παίζοντας ακόμη και με δύο δάχτυλα. Χωρίς να έχει πάει σχολείο, παντρεμένη από τα 15 και έχοντας εργαστεί σε διάφορες δουλειές για ''μαύρες'' γυναίκες, χάρη σε μια σύμπτωση βρέθηκε οικιακή βοηθός στο σπίτι του ζεύγους των μουσικολόγων και προοδευτικών Charles-Louis και Constance Seeger (γονέων, μεταξύ άλλων, του μεγάλου τροβαδούρου της φολκ Pete Seeger κι της Peggy Seeger). Θα περνούσαν πάρα πολλά χρόνια μέχρις ότου η τύχη χαμογελάσει στη ''μαύρη υπηρέτρια'' έστω και στα 62 της χρόνια, όταν η μικρή κόρη των αφεντικών της την «τσάκωσε» να παίζει κρυφά την κιθάρα της και να τραγουδάει.
Είναι μια συγκινητική, ανθρώπινη ιστορία για μια γυναίκα που με τη σταθερότητα και την αυθεντική χροιά του ήχου της ανάγκασε τη λευκή Αμερική να αναγνωρίσει τον αφροαμερικανικό ήχο των μαύρων του νότου ως κύριο στοιχείο της μουσικής παράδοσης του τόπου. Μια γυναίκα θρύλος, το όνομα της οποίας συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των γυναικών που, όπως η Roza Parks, πάλεψαν για τα αυτονόητα δικαιώματα των Αφροαμερικανών στον εικοστό αιώνα. Όμως.. Αλήθεια, τι θα γινόταν αν η μικρή που ανακάλυψε την υπηρέτρια να παίζει κιθάρα δεν ήταν η Peggy Seeger; Τι θα γινόταν αν η οικογένεια της απαγόρευε να ξαναπιάσει την κιθάρα της κόρης τους; Αν την έδιωχναν εξαιτίας του περιστατικού; Πόσες γυναίκες, πόσοι άνθρωποι φιμώθηκαν, καταδικασμένοι στη σιωπή και στην εξαθλίωση μπροστά στην απειλή της ίδιας τους της επιβίωσης;
Δακρύζοντας μπρος στην ιστορία και τη μουσική της Cotten, δεν ξεχνώ όλους τους υπόλοιπους που καταδικάστηκαν στη σιωπή. Η εξαίρεση κινητοποιεί τη μνήμη, ώστε να μην ξεχνάει τον καταστροφικό κανόνα. Ειδικά στις τωρινές συνθήκες…
Αναλυτικά για τη ζωή της Elizabeth Cotten μπορεί κανείς να διαβάσει το λήμμα του Smithsonian, καθώς και το συγκινητικό άρθρο του Oxford American.
Επισκεφθείτε το blog της Φαίης Φραγκισκάτου: Invisible Gulag
Φαίη Φραγκισκάτου
Η Φαίη Φραγκισκάτου γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή της με το τουμπου τουμπου ζα, που της τραγουδούσε η μαμά της όταν έκλαιγε. Συνεχίζει να ζει στην Αθήνα. Συνεχίζει ν ακούει τη φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Κλαίει ακόμα καμιά φορά, κι ας μεγάλωσε.
Φαίη Φραγκισκάτου
Η Φαίη Φραγκισκάτου γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή της με το τουμπου τουμπου ζα, που της τραγουδούσε η μαμά της όταν έκλαιγε. Συνεχίζει να ζει στην Αθήνα. Συνεχίζει ν ακούει τη φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Κλαίει ακόμα καμιά φορά, κι ας μεγάλωσε.
Φαίη Φραγκισκάτου
Η Φαίη Φραγκισκάτου γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή της με το τουμπου τουμπου ζα, που της τραγουδούσε η μαμά της όταν έκλαιγε. Συνεχίζει να ζει στην Αθήνα. Συνεχίζει ν ακούει τη φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Κλαίει ακόμα καμιά φορά, κι ας μεγάλωσε.