Γράφει ο Αργύρης Αργυριάδης
Τα μέσα της δεκαετίας του 1960 ήταν διεθνώς μια πολύ ταραγμένη εποχή. Στην Αμερική η νεανική αμφισβήτηση μαζί με την κριτική στον πόλεμο του Βιετνάμ αποτέλεσε έναν διακριτό πόλο για την δημιουργία πολλών και διάφορων τρόπων αντίδρασης. Η μουσική ήταν ένα από αυτά. Το κίνημα των Χίπις από το ξέσπασμα του και μετά συνεπήρε στον διάβα του ολόκληρη την υφήλιο δημιουργώντας τάσεις, προοπτικές αλλά και απογοητεύσεις.
Από την Νέα Υόρκη ως το Σαν Φρανσίσκο, η αμφισβήτηση σαρώνει τα πάντα και σίγουρα τίποτε δεν έμοιαζε το ίδιο. Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα της μουσικής σκηνής του Σαν Φρανσίσκο, τους Grateful Dead.
To επονομαζόμενο «καλοκαίρι της αγάπης» βρίσκει τους νέους στην Καλιφόρνια να συρρέουν στο Monterey Pop Festival, ενώ παρακινημένοι από το «San Francisco», τη μεγάλη επιτυχία του Scott McKenzie, πάνω από 100.000 άτομα συγκεντρώνονται στο Σαν Φρανσίσκο σε ένα «Γούντστοκ» αστικό χωρίς λάσπη, δυο χρόνια πριν τη διάσημη εκδήλωση, συγκροτώντας το τρίπτυχο ψυχεδέλεια, έκσταση και ουτοπία. Εδώ είναι γι’ αυτούς ο νέος θαυμαστός κόσμος.
Παράλληλα με τον γενικότερο ιδεαλισμό μια νέα μουσική γεννιέται στην περιοχή – το acid rock. Αν και οι ρίζες της μουσικής σκηνής ξεκινούν από το 1963, χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να εδραιωθεί ως σκηνή, διαμορφώνοντας τον κλασικό πια «ήχο του Σαν Φρανσίσκο». Πρωτοστατούν ονόματα όπως οι Grateful Dead, οι Jefferson Airplane, οι Quicksilver Messenger Service, η Janis Joplin με τους Big Brother & The Holding Company, οι Charlatans, οι Beau Brummels, οι Moby Grape, οι It’s A Beautiful Day, και οι Santana.
Από τους πρωτεργάτες της σκηνής ξεχωρίζουν οι Grateful Dead και ήταν τόσο διάσημοι που τα τουριστικά λεωφορεία που έφταναν στην πόλη έκαναν στάση στη διασταύρωση Haight & Αshbury για να δουν το κοινόβιο τους στο νούμερο 710 και, φυσικά για να τους ακούσουν να τζαμάρουν.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το συγκρότημα δημιουργήθηκε στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνιας αρχικά με το όνομα Warlocks, αλλά στην συνέχεια το άλλαξαν σε Grateful Dead όταν διαπίστωσαν ότι η δισκογραφική των Velvet Underground είχε το ίδιο όνομα. Τα ιδρυτικά μέλη ήταν ο Jerry Garcia (κιθάρα, φωνή), ο Bob Weir (ρυθμική κιθάρα, φωνή), ο Ron «Pigpen» McKernan (πλήκτρα, φυσαρμόνικα, φωνητικά), ο Phil Lesh (μπάσο, φωνή), και ο Bill Kreutzmann (ντραμς). Σύμφωνα με το συγκρότημα, η αλλαγή του ονόματος έγινε ύστερα από πρόταση Γκαρσία που έψαχνε στο λεξικό Britannica και βρήκε το όνομα στο αντίστοιχο λήμμα. Στην λαϊκή κουλτούρα τα ευγνώμονα φαντάσματα ή αλλιώς οι «ευγνώμονες νεκροί», είναι τα άταφα πτώματα κάποιων που δεν έτυχαν αξιοπρεπούς ταφής. Σύμφωνα με τον μύθο, ο ταξιδιώτης που θα τα θάψει θα ανταμειφθεί με την προστασία τους και θα γίνουν ο φύλακας άγγελός του. Θεωρώ ότι το όνομα αυτό ταίριαξε πολύ με την κουλτούρα της Καλιφόρνιας που τιμά τους νεκρούς με μια μνήμη, η οποία προέρχεται από την εποχή που η περιοχή άνηκε στο Μεξικό. Ταυτόχρονα όμως διαμόρφωσε και την αισθητική του συγκροτήματος.
Η μουσική των Grateful Dead είναι ένα αμάλγαμα από ροκ, κάντρι, τζαζ, μπλούγκρας, μπλουζ, γκόσπελ και ψυχεδελικό ροκ, μέσα από μεγάλα, αυτοσχέδια τζαμαρίσματα, και πολύ σύντομα το συγκρότημα άρχισε να ακολουθεί παντού ένα πλήθος αφοσιωμένων θαυμαστών, που είναι γνωστοί ως «Deadheads» και οι οποίοι μνημονεύονται από τον Don Henley στο τραγούδι του «Boys of Summer» δηλώνοντας τη μεγάλη επιρροή που άσκησε το συγκρότημα σε μια εποχή που έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Κάπως έτσι οι Dead αναδείχτηκαν ως πρωτοπόροι της ψυχεδελικής μουσικής.
Οι Grateful Dead μεγαλούργησαν από το 1967 μέχρι το 1995, όταν πέθανε ο Jerry Garcia, ο βασικός μοχλός πίσω από το συγκρότημα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στο ξεκίνημά του, το συγκρότημα συνδέθηκε με την ινδουιστική οργάνωση Χάρε Κρίσνα που είχε έντονη παρουσία στην περιοχή της Καλιφόρνιας τη δεκαετία του ’60, δωρίζοντας μέρος από τα έσοδά του για τη δημιουργία ενός ναού της οργάνωσης. Χαρακτηριστική στιγμή της καριέρας των Dead είναι μια εμφάνισή τους στην Νέα Ορλεάνη στις αρχές του 1970, όταν η αστυνομία εισέβαλε στο ξενοδοχείο που διέμεναν και συνέλαβε 19 άτομα με την κατηγορία της κατοχής ναρκωτικών. Τελικά θα καταδικαζόταν μόνο ένας από τους συλληφθέντες και το περιστατικό μνημονεύεται στους στίχους του τραγουδιού «Truckin'».
Το συγκρότημα έχει πουλήσει πάνω από 35 εκατομμύρια δίσκους και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα του ροκ για πολλούς λόγους. Ένας από τους κυριότερους, είναι το γραφιστικό στοιχείο που κοσμεί τα εξώφυλλα των άλμπουμ τους. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω τα κρανία με τα τριαντάφυλλα, τον σκελετό Jester, τις αρκούδες που χορεύουν και άλλα. Το 2008 τα εναπομείναντα εν ζωή μέλη του συγκροτήματος δώρισαν στην βιβλιοθήκη MC Henry του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στην Σάντα Κρούζ το ιστορικό αρχείο της μπάντας, το οποίο παραμένει εκεί μέχρι και σήμερα.
Σε πολλούς παραμένει άγνωστη η εμπλοκή του συγκροτήματος σε θεωρίες συνωμοσίας και πιο συγκεκριμένα στο Project MK-ULTRA, εξαιτίας του Robert Hunter, βασικού στιχουργού των Dead, και του Ken Kesey, του συγγραφέα που θεωρείται ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους μπίτνικ και τους χίπις, και των επαφών τους με το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Οι δοκιμές στο Project MK-ULTRA περιελάμβαναν τη χορήγηση δόσεων ψιλοκυβίνης, μεσκαλίνης και LSD. Στην πραγματικότητα, το γεγονός ότι ο Robert Hunter ήταν στην πρώτη γραμμή αυτής της έρευνας δεν σημαίνει ότι το συγκρότημα είχε κάποια σχέση. Αλλά όπως και στις περισσότερες περιπτώσεις, η μυθιστορία ενός ροκ συγκροτήματος δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλαμβάνει και μια ίντριγκα πίσω από αυτό για να εξάπτει την ιστορία.
ΥΓ. Σήμερα, τέσσερα μέλη των Dead, οι Phil Lesh, Mickey Hart, Bill Kreutzmann και Bob συνεχίζουν να δίνουν συναυλίες με το όνομα Dead & Company.
Διαβάστε σχετικά στο Merlin's: Λόγια ανθρώπων επιφανών - Jerry Garcia (Grateful Dead): Όταν είσαι «φτιαγμένος» η κάθε νότα είναι σαν ένα ολόκληρο σύμπαν"...
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.