Ένα "βοηθητικό" κείμενο του Ben Munday σε μετάφραση ΠΑΝΟΥ ΤΟΜΑΡΑ
To Trout Mask Replica, το τρίτο άλμπουμ των Captain Beefheart & His Μagic Band, κυκλοφόρησε στις 16 Ιουνίου 1969 σε παραγωγή του Frank Zappa, συμμαθητή και άσπονδου φίλου του Beefheart. Μολονότι ο διπλός αυτός δίσκος σήμερα θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα πειραματικά μουσικά έργα στην ιστορία της ηχογραφημένης μουσικής, είναι βέβαιο ότι η ακρόασή του, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, είναι εξαιρετικά... επίπονη. Ο Ben Munday δίνει με χιούμορ μερικές οδηγίες για τη βέλτιστη ακρόαση του άλμπουμ...
«Ο κόσμος όλος να χαθεί, εγώ θα πίνω πάντα το τσαγάκι μου».
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Βαθιά, μέσα στην όχι και τόσο μοδάτη γειτονιά του Λος Άντζελες που λέγεται Γούντλαντ Χιλς, υπήρχε κάποτε ένα ετοιμόρροπο ακίνητο προς ενοικίαση. Σήμερα το σπίτι είναι ένα πλήρως αδιάφορο, ανακαινισμένο απομεινάρι μιας περασμένης εποχής. Όμως είναι στοιχειωμένο από αλλόκοτα φαντάσματα, φαντάσματα με ιδιότητα μαέστρου, που σκούζουν κλαψουρίζοντας, βγάζουν βασανισμένους, πρωτοποριακούς ήχους. Το κτίριο είναι οίκος στέρησης˙ τότε και τώρα. Ένας οίκος ασιτίας και τυραννίας, όπου επικρατούσαν συνθήκες κάτεργου. Δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο σπίτι. Είναι το σπίτι όπου οι Captain Beefheart and his Magic Band έκαναν εξαντλητικές πρόβες για το διαβόητο άλμπουμ Trout Mask Replica.
«Το περιβάλλον μέσα σ’ εκείνο το σπίτι θύμιζε εντελώς τον Μάνσον».
John “Drumbo” French (ντράμερ των Magic Band)
Το πρώτο οκτάμηνο του 1968, ο Don Van Vliet, ευρύτερα γνωστός ως Captain Beefheart, έκανε ατέλειωτες πρόβες μαζί με ένα συγκρότημα προσεκτικά επιλεγμένων μουσικών με τη συλλογική επωνυμία Magic Band, προετοιμάζοντας την ηχογράφηση του Trout Mask Replica, ενός από τα πλέον πειραματικά, αλλά συνάμα συνεκτικά, άλμπουμ που γράφτηκαν ποτέ σε ταινία.
Αν και στον οδηγό του περιοδικού Rolling Stone με τα 500 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών βρίσκεται στο νούμερο 60, το Trout Mask Replica είναι ένα από τα πιο ξεγραμμένα άλμπουμ στην ιστορία. Το άλμπουμ, που στο περιοδικό Mojo περιγράφεται ως «μια γευστική σούπα με δόσεις free jazz, μουσικής πρωτοπορίας, ναυτικών τραγουδιών και μπλουζ», σίγουρα συνιστά απαιτητική ακρόαση για ένα παρθένο αυτί. Ντρέπομαι, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι κι εγώ ο ίδιος, όταν ήμουν ακόμα αμούστακος και πολύ πιο βλάκας, φρίκαρα μόλις το πρώτο κομμάτι, ένα διεστραμμένο μπλουζ σφυροκόπημα με τίτλο “Frownland”, μου γάμησε τα τύμπανα για πρώτη φορά. Κατάφερα να κρατηθώ στα ίσια μου μέχρι το τέταρτο κομμάτι, το υπέροχα παράλογο “Ella Guru”, πριν ορμήσω πανικόβλητος στο πικάπ για να σηκώσω την κεφαλή από τα αυλάκια, καταστρέφοντας τη φτηνή κινέζικη βελόνα μου. Η φασαρία ήταν απαίσια, κυνική και, καθώς ήμουν ανώριμος, είχα την εντύπωση ότι οι μουσικοί έπαιζαν χάλια.
«Η όλη φάση μας θύμιζε παραθρησκευτική ομάδα».
Drumbo
Στους οκτώ εκείνους μήνες, οι Magic Band προβάριζαν τις αποδιαρθρωμένες συνθέσεις του Van Vliet συχνά κάτω από εξαιρετική πίεση. Ο Van Vliet συμπεριφερόταν δεσποτικά στους μουσικούς του επιβάλλοντας απόλυτη καλλιτεχνική, συναισθηματική και, ενίοτε, σωματική εξουσία πάνω τους. Επέπληττε συγκεκριμένους μουσικούς για ολόκληρες μέρες μέχρι να ξεσπάσουν σε κλάματα και να καταρρεύσουν. Συν όλα τα’ άλλα, οι μουσικοί λιμοκτονούσαν· επιβίωναν για μήνες τρώγοντας σόγια μέσα από κυπελλάκια. Τα μέλη του συγκροτήματος απαγορευόταν να βγουν από το σπίτι εκτός κι αν πήγαιναν για να φέρουν φαγητό. Ήταν αναγκασμένοι να κάνουν πρόβες δεκατέσσερις ώρες την ημέρα.
«Οι υπερεγωιστές είναι πάντα πολύ αποφασιστικοί σχετικά με αυτό που θέλουν. Δεν ξοδεύουν ενέργεια για να αναλογιστούν το καλό των άλλων».
Ouida
Και τώρα, θα ήθελα να απευθυνθώ σε όσους από εσάς δεν έχετε ασπαστεί ακόμα την επικίνδυνη ομορφιά του Trout Mask Replica.
Γεια σας. Θα έπρεπε να ντρέπεστε!
Εγωιστικά καθάρματα!
Για συνέλθετε! Δείξτε λίγη ποιότητα, και για μια φορά στην εγωκεντρική ζωούλα σας… δείξτε λίγο γαμημένο σεβασμό!
Οφείλετε τη ζωή σας σε αυτούς τους μουσικούς. Αγωνίστηκαν για τη μουσική ελευθερία σας. Άνοιξαν καινούργια μονοπάτια για λογαριασμό σας. Έκλαψαν, πείνασαν και μάτωσαν για σας. Βασικά, δεν είχαν ιδέα πού είχαν μπλέξει, ήταν νέοι και αφελείς αλλά, μα τον Θεό, επέδειξαν τρομερό σθένος και απίστευτη πειθαρχία προκειμένου να αντέξουν την οκτάμηνη δοκιμασία έτσι ώστε να μη χρειαστεί να την υπομείνετε εσείς.
Το άλμπουμ αυτό είναι η Βίβλος του Γεδεών της πειραματικής μουσικής. Αν στο χωροχρονικό συνεχές η Βίβλος που βρίσκεται στο συρτάρι του κομοδίνου σε όλα τα δωμάτια των ξενοδοχείων αντικατασταθεί από το Trout Mask Replica, τότε ίσως εμείς, οι άνθρωποι, θα μπορέσουμε να ανοίξουμε τα φτερά μας και να πετάξουμε. Θα έβρεχε ουίσκι, οι άντρες θα μπορούσαν να πάρουν πίπα στον εαυτό τους και το πρόσωπο του Ντόναλντ Τραμπ θα στόλιζε όλες τις πινιάτες γενεθλίων στο Μεξικό.
Κοιτάξτε το εξώφυλλο του δίσκου. Ο Captain Beefheart σας χαιρετάει με ένα ψάρι στο κεφάλι του. Εσάς χαιρετάει! Είναι φιλικός, κοινωνικός. Θέλει να κάνετε παρέα κι εσείς οι ηλίθιοι αρνείστε επειδή είναι λίγο παράξενος και δεν παίζει μπάλα. Ρε παιδιά, δεν είμαστε ακόμα στο γυμνάσιο.
«Θα πρέπει όλοι μας να υπερβούμε τα νέφη της αμάθειας, της στενομυαλιάς και του εγωισμού».
Booker T. Washington
Οι Magic Band ήταν τόσο καλά προβαρισμένοι μετά από αυτή την οκτάμηνη περίοδο ώστε όταν ήρθε η ώρα να γράψουν το άλμπουμ στο στούντιο ηχογράφησαν τα είκοσι οκτώ κομμάτια του μέσα σε οκτώ μόλις ώρες. Επρόκειτο για μια πειθαρχημένη, μπαρουτοκαπνισμένη, μάχιμη ομάδα.
Το Trout Mask Replica εγγυάται υποσυνείδητα ότι κομμάτια σαν τα “Ella Guru”, “Moonlight on Vermont”, “China Pig” και “Dali’s Car” θα αποκαταστήσουν τη χλιαρή σας λίμπιντο, θα βελτιώσουν τη σεξουαλική ζωή σας και θα σας ρίξουν την πίεση. Είναι μουσικά βιάγκρα. Η γυναίκα ή ο άντρας σας θα σας ευγνωμονεί.
Και όλα αυτά τα έκαναν για εσάς. Πώς αισθάνεστε τώρα;
Τώρα λοιπόν που είστε έτοιμοι να βάλετε στην άκρη το εγώ σας και να ακούσετε για άλλη μια φορά το Trout Mask Replica, ακολουθήστε αυτόν τον κατατοπιστικό οδηγό που θα σας βοηθήσει να νιώσετε άνετα και να απολαύσετε την εμπειρία:
1. Πάρτε ένα οπιοειδές.
2. Μείνετε όρθιοι πάση θυσία. Μην καθίσετε και μην ξαπλώσετε σε καμία περίπτωση γιατί μπορεί να πάθετε κρίση.
3. Κάντε υπομονή. Θα μπείτε στον πειρασμό να αλλάξετε δίσκο και να βάλετε το αγαπημένο σας άλμπουμ του Springsteen – μην το κάνετε. Αυτοί οι άνδρες δεν υπέφεραν και δεν θυσιάστηκαν τσάμπα. Ακούστε το άλμπουμ μέχρι το τέλος. Το οπιοειδές θα ανακόψει την ισχύ της πρόσκρουσης.
4. Περιμένετε ένα εικοσιτετράωρο.
5. Επαναλάβετε από την αρχή. Ακούστε ξανά το άλμπουμ, αλλά αυτή τη φορά μειώστε τη δόση του οπιοειδούς. Ήρθε η ώρα της απεξάρτησης.
6. Περιμένετε άλλο ένα εικοσιτετράωρο.
7. Ακούστε το ξανά. Αυτή τη φορά δεν θα χρειαστείτε το οπιοειδές. Θα ιδρώσετε λίγο, θα γίνεται λίγο ευερέθιστοι και θα νιώσετε μια ελαφριά ναυτία. Δεν πρόκειται για συμπτώματα στέρησης. Είναι απλώς οι παρενέργειες του Trout Mask Replica. Επιμείνετε. Σας προτείνω να κλειδωθείτε σε μια αποθήκη για όσο διαρκεί η ακρόαση.
8. Την έβδομη ημέρα θα είστε πλέον θεραπευμένοι από κάθε εγωισμό. Το Trout Mask Replica θα γίνει ένα από τα αγαπημένα σας άλμπουμ. Μέσα στο χάος, θα αρχίσετε να βγάζετε νόημα. Ο αέρας θα είναι πιο καθαρός, τα δέντρα θα είναι πιο πράσινα, το φαγητό θα έχει καλύτερη γεύση, τα κορίτσια θα είναι πιο όμορφα. Θα μπορείτε πια να ανέχεστε, να καταλαβαίνετε και να συναισθάνεστε και άλλα πειραματικά και πρωτοποριακά ονόματα όπως οι Nurse With Wound, οι Psychic TV και ο Ίγκορ Στραβίνσκι. Θα μπορείτε ακόμα και να καταλαβαίνετε τι διάολο τραγουδάει ο James Reyne.
Ιδού λοιπόν. Η ζωή κυλάει πλέον ομαλά και όμορφα. Δεν χρειάζεται να με ευχαριστήσετε. Εγώ κάνω απλώς τη δουλειά μου. Κάντε όμως ένα καλό για τον κόσμο, διαδώστε αυτές τις σημαντικές πληροφορίες στους λιγότερο τυχερούς, διδάξτε τους νέους και βοηθήστε με τον τρόπο σας τον πλανήτη Γη. Και μην ξεχνάτε: αυτά τα παιδιά πολέμησαν για την ελευθερία μας.
Πάνος Τομαράς
O Πάνος Τομαράς είναι μουσικός και μεταφραστής. Ως μπασίστας σήμερα κατοικοεδρεύει στους Swing Shoes, στους Happy Dog Project, στους Rosewodd Brothers, Maximum High και στους Βabi Bone Project, ενώ στο παρελθόν συμμετείχε στα θρυλικά πλέον συγκροτήματα των Honeydive, των Engine V και των Earthbound.
Πάνος Τομαράς
O Πάνος Τομαράς είναι μουσικός και μεταφραστής. Ως μπασίστας σήμερα κατοικοεδρεύει στους Swing Shoes, στους Happy Dog Project, στους Rosewodd Brothers, Maximum High και στους Βabi Bone Project, ενώ στο παρελθόν συμμετείχε στα θρυλικά πλέον συγκροτήματα των Honeydive, των Engine V και των Earthbound.