Γράφει ο Αργύρης Αργυριάδης
Mια από τις κορυφαίες στιγμές του αγώνα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση ήταν οι κινητοποιήσεις στο Σιάτλ των ΗΠΑ: η λεγόμενη «Μάχη του Σιάτλ». Από 30 Νοεμβρίου έως τις 3 Δεκεμβρίου του 1999, η πόλη βρέθηκε στην κυριολεξία περικυκλωμένη από πλήθη διαδηλωτών ενός πολυμορφικού κινήματος που περιλάμβανε τα πάντα: από ειρηνικές διαμαρτυρίες Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων μέχρι δυναμικές δράσεις, όπως εκείνες του Black Block που έκανε για πρώτη φορά την εμφάνιση του. Για πολλούς, ήταν η στιγμή της επανεκκίνησης ενός άλλου κόσμου που δεν ήταν μεν εφικτός, αλλά επιδίωκε να προβάλλει αποφασιστικά την ύπαρξη του.
Σε αυτό το κείμενο θα καταθέσω την προσωπική μου εμπειρία από την συμμετοχή μου στις κινητοποιήσεις ως μέλος των οργανωμένων ιατρικών ομάδων (medical teams) που συστάθηκαν για να αντιμετωπίσουν ένα γεγονός, η ένταση του οποίου αρκετές φορές μας ξεπέρασε, ενώ άλλες φορές οι συμμετέχοντες ξεπεράσαμε του εαυτούς μας με το πείσμα μας, μέσα σε συνθήκες όπου πραγματικά η εξιστόρησή τους φθάνει ακόμα και στη μυθιστορία.
Η προσωπική μου διαδρομή μέχρι τα δραματικά γεγονότα στις αρχές εκείνου του χειμώνα αφορούσε κατά κύριο λόγο τη συμμετοχή μου στον αναρχικό χώρο στην Καλιφόρνιας όπου σπούδαζα και ταυτοχρόνως ήμουν μέλος του συνδικάτου των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου (IWW), στην Ένωση Εργαζομένων στον Τομέα της Υγείας (IU 610). To 1999 ήμουν ήδη δυο χρόνια απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής και είχα ολοκληρώσει τον πρώτο υποχρεωτικό χρόνο εργασίας (κάτι σαν το Αγροτικό) και βρισκόμουν στο πρώτο έτος της ειδικότητας.
Η είδηση ότι κάτι μεγάλο επρόκειτο να συμβεί στο Σιάτλ είχε κινήσει το ενδιαφέρον αρκετού κόσμου του αναρχικού και του ευρύτερου πολύμορφου χώρου που τον αποτελούσαν από συνδικαλιστές μέχρι οικολόγοι Πιστεύοντας ότι η ύπαρξη ιατρικής υποστήριξης ήταν επιβεβλημένη, ανταποκρίθηκα στο κάλεσμα και αρχικά συμμετείχα στην ιατρική ομάδα του Δικτύου Άμεσης Δράσης (Direct Αction Νetwork) μαζί με μια μικρή ομάδα ιατρών και νοσηλευτών.
Ο στόχος μας ήταν να καλύψουμε ιατρικά το γεγονός δημιουργώντας μια κλινική που θα φρόντιζε δωρεάν τους συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, θα φρόντιζε για τη βασική εκπαίδευση στις Πρώτες Βοήθειες και τέλος θα συντόνιζε τους υγειονομικούς και τους σχετικούς ακτιβιστές που θα συμμετείχαν σε ομάδες των διαδηλωτών ή αυτόνομα, προκειμένου να όλη την έκταση γύρω από την περιοχή όπου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί η σύνοδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTΟ). Ένα σχέδιο πολύ φιλόδοξο και, όπως αποδείχθηκε, αρκετά δύσκολο στην εφαρμογή του.
Για τον λόγο αυτόν, αρκετούς μήνες πριν την σύνοδο, αρχίσαμε να προσεγγίζουμε και να καλούμε κόσμο από τον υγειονομικό χώρο που ίσως ενδιαφερόταν να συμμετάσχει – ιατρικές και νοσηλευτικές σχολές, εργαζόμενους στους τομείς της υγείας από συνδικάτα ή πολιτικές και συναφείς κινηματικές ομάδες. Θεωρήσαμε οποιαδήποτε συνεργασία με τον Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό ως αδιέξοδο και ως ανεπιθύμητη, ενώ οι δήθεν ακτιβιστές της ΜΚΟ Γιατροί για την Κοινωνική Υπευθυνότητα (Physicians for Social Responsibility) δεν ανταποκρίθηκαν ποτέ στις εκκλήσεις μας. Μάλιστα, αρκετοί ακτιβιστές διασώστες από το κίνημα αρχικά προτίμησαν να εργαστούν αυτόνομα, αλλά στην συνέχεια συνεργάστηκαν μαζί μας λόγω της έντασης των γεγονότων.
Στην πρώτη γραμμή ήδη υπήρχαν κάποιοι γιατροί από όλο το φάσμα των ειδικοτήτων, καθώς και σε κλινικό επίπεδο όπως παθολόγοι, γυναικολόγοι, χειρούργοι, και ψυχίατροι/ψυχολόγοι. Το πρώτο μας μέλημα ήταν να στήσουμε κοινά ιατρικά πρωτόκολλα και βέλτιστες πρακτικές για να ελαχιστοποιήσουμε τον χρόνο αντίδρασης αλλά και για να μεγιστοποιήσουμε την συνεργασία στη διακομιδή των τραυματιών από τις διάφορες ομάδες δρόμου προς την κλινική. Εξίσου σημαντικό θεωρήθηκε η έκδοση ενός βασικού δελτίου οδηγιών προς τους «ναυτιλομένους», δηλαδή τον κόσμο που θα ερχόταν να διαμαρτυρηθεί και να διαδηλώσει, ακόμα και να συγκρουσθεί με τις αστυνομικές δυνάμεις. Τέλος, αποφασίσαμε να προσφέρουμε έστω και την τελευταία στιγμή εκπαίδευση στις Πρώτες Βοήθειες καθώς και για την αντιμετώπιση των σπρέι πιπεριού για να διευρύνουμε ακόμα περισσότερο την αυτοβοήθεια μεταξύ των διαδηλωτών μέχρι την άφιξη ιατρικής βοήθειας ή να γίνει διακομιδή. Σε αρκετές περιπτώσεις η εκπαίδευση αυτή αποδείχθηκε σωτήρια.
Η κλινική στήθηκε σε κεντρικό σημείο πολύ κοντά στην Κόκκινη Ζώνη αλλά πιστεύαμε ότι θα ήταν ασφαλής από αστυνομική επίθεση. Είχαμε όμως προβλέψει δυο ακόμα σημεία, τα οποία αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για την αποθήκευση του ιατροφαρμακευτικού υλικού, αν και εύκολα μπορούσαν να μετατραπούν σε υπαίθρια ιατρεία. Στη διάρκεια των διαδηλώσεων εκείνου του συγκλονιστικού τετραημέρου η κλινική λειτουργούσε αδιάκοπτα για τουλάχιστον 15 ώρες την ημέρα, παρέχοντας όλη τη γκάμα υπηρεσιών, από παροχή ιατρικής βοήθειας έως ψυχολογική υποστήριξη. Ένα άλλο βασικό μέλημα ήταν η συγκρότηση ομάδων διασωστών, η σίτιση και η ανάπαυσή τους για να αποφεύγεται η εξάντληση, και η αναπλήρωση των υλικών τους για να είναι σε θέση να συνεχίζουν την δική τους μάχη.
Η δική μας ομάδα μοιράστηκε ανάμεσα στο προσωπικό που θα παρέμενε στην κλινική και σε αυτούς που θα βρίσκονταν στο πεδίο, αν και υπήρξαν στιγμές που κάναμε και τα δυο. Ο κύριος στόχος ήταν να υπάρχουν τουλάχιστον δυο ιατροί στην κλινική ανά βάρδια καθώς και στο πεδίο, ενώ υπήρχαν άλλοι δυο εν είδη «ρεζέρβας». Το μοντέλο αυτό βοήθησε στην εναλλαγή στις βάρδιες αλλά και στην απόκτηση εμπειρίας, τόσο μέσα στην κλινική όσο και σε ό,τι συνέβαινε απέξω.
Όπως ήταν αναμενόμενο, το ιατρικό νοσηλευτικό και διασωστικό προσωπικό μας στοχοποιήθηκε από την αστυνομία σε σημείο που μολονότι υπήρχε διακριτή σήμανση των ατόμων και των ομάδων που ήταν λειτουργοί υγείας, αυτό δεν εμπόδισε την αστυνομία ακόμα και να τους απομακρύνει από τραυματίες την στιγμή που παρείχαν τις Πρώτες Βοήθειες. Χαρακτηριστική περίπτωση ο γενικευμένος ψεκασμός με σπρέι πιπεριού από την αστυνομία σε καθιστικές διαδηλώσεις και η παρεμπόδιση των Πρώτων Βοηθειών με κατασχέσεις του ιατρικού-φαρμακευτικού υλικού που είχαν οι διασώστες.
Όσον αφορά στην επικοινωνία, μαζί με ομάδες του Indymedia που βρισκόταν ακόμα στις αρχές της λειτουργίας του, υπήρχε μια πολύ αποτελεσματική δομή με κέντρο κλήσεων που προωθούσε τα αιτήματα σε διάφορες ομάδες στο πεδίο, θυμίζοντας την επικοινωνία ανάμεσα σε ένα κέντρο ταξί και στους οδηγούς, με το αντίστοιχο «έτερος λαμβάνει» να ακούγεται τακτικά. Πρέπει να σημειωθεί ότι την επικοινωνία αυτή είχαν αναλάβει συνάδελφοι και συναδέλφισσες που δεν μπορούσαν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ή δεν ήθελαν να συμμετέχουν. Ο ρόλος τους πάντως στην κατανόηση των αιτημάτων και στην ενημέρωση των αρμόδιων ομάδων ήταν ιδιαίτερα σημαντικός προκειμένου να γίνεται αποτελεσματική διαχείριση του μικρού αριθμού ατόμων και των διαθέσιμων ορών στο πεδίο, ιδίως τις ημέρες με τη μεγαλύτερη ένταση.
Είναι γεγονός ότι μέχρι την πραγματική δράση και την εξέλιξη των κινητοποιήσεων κανείς δεν γνώριζε τι έπρεπε να περιμένουμε σε οργανωτικό και υλικοτεχνικό επίπεδο. Ήταν ένα ερώτημα που δεν μπορούσε να απαντηθεί εκ των προτέρων, αλλά η σημασία του μπορεί να αποτιμηθεί εκ των υστέρων. Η συμμετοχή του ιατρικού-νοσηλευτικού προσωπικού ξεπέρασε 80 άτομα, ενώ πάνω από 300 άτομα εκπαιδεύτηκαν για τις ανάγκες στο πεδίο. Η ανάγκη δε για πιο άμεση παροχή βοήθειας επέβαλε τη δημιουργία μιας επιπλέον προσωρινής κλινικής, η οποία στήθηκε και στελεχώθηκε κυριολεκτικά εν μία νυκτί. Δεν θα αναφερθώ στην επιμελητεία του φαρμακευτικού υλικού – αυτός ήταν ένα άθλος που επιτεύχθηκε σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων. Όπως άλλωστε η καθημερινή σίτιση, που ήταν κι αυτή ένας σημαντικός στόχος που ολοκληρώθηκε με επιτυχία, δεδομένων τον συνθηκών.
Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω κάτι που δεν είχε προβλεφθεί: Με τη γενικευμένη χρήση χημικών και των σπρέι πιπεριού, υπήρχε μονίμως ανάγκη για καθαρά ρούχα. Εδώ υπήρχε έλλειμμα και αρκετές φορές υπήρχαν στο δρόμο διαδηλωτές που παρέμειναν για ώρες με τα ίδια ρούχα μην μπορώντας να αλλάξουν. Επομένως, σε περιστάσεις οι κλινικές πρέπει να είναι εφοδιασμένες με αρκετά είδη ρουχισμού, ενώ στο πεδίο οι διαδηλωτές καλό είναι να έχουν μαζί τους ει δυνατόν μια αλλαξιά, επειδή πολλές φορές τα ρούχα τους πρέπει να βγουν και να αντικατασταθούν για πολλούς και διάφορους λόγους. Υπάρχουν αρκετά ακόμα πράγματα που μπορούν και πρέπει να αποτιμηθούν, αλλά αυτά αφορούν κυρίως τεχνικά και κλινικά θέματα που δεν είναι του παρόντος.
Όπως και να έχει, για μένα το Σιάτλ ήταν η απαρχή μιας ανάγκης για τη βελτιστοποίηση των δομών και του τρόπου παροχής κινηματικής ιατρικής φροντίδας – όπως εφαρμόστηκαν στην Θεσσαλονίκη το 2003, στην Πλατεία Συντάγματος το 2011, στη δημιουργία αυτοοργανωμένων δομών υγείας στο λιμάνι του Πειραιά το 2016, σε πορείες και σε καταλήψεις, στην περίοδο του κορονοϊού – τα οποία εξελίσσονται μέχρι σήμερα. Η αυτοοργάνωση στο χώρο της υγείας αποτελεί ένα σημαντικό πυλώνα του κοινωνικού κινήματος, το οποίο δεν είναι πεδίο «εξάσκησης των μανιακών και των αρχάριων» αλλά αποτελεί ένα διακριτό σημείο προς την χειραφέτηση και μόνο έτσι μπορεί να επιτελεσθεί. Η μάχη του Σιάτλ ήταν μια στιγμή ενός αγώνα που συνεχίζεται για να φτιάξουμε έναν κόσμο που να ωφελεί και να μην βλάπτει τους ανθρώπους, τις κοινότητες και το περιβάλλον τους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
1η Μάη: Γιατί δεν ήταν και δεν θα γίνει ποτέ αργία...
Εμείς θα πούμε την τελευταία λέξη! Η κοινωνική ψυχολογία της εξέγερσης...
Ψήγματα μνήμης για τον Αναρχικό & Wobbly, ανθρωπολόγο David Graeber...
ΚΑΛΩΣΗΛΘΑΤΕ ΣΤΟ 1933...
Η μικρή-μεγάλη ιστορία του χρήματος (και γιατί δεν το έχουμε πραγματικά ανάγκη)...
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.