Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης
Όταν πριν καιρό έγραφα για το Hard Eight (ή Sydney, όπως ήταν ο αρχικός του τίτλος), είχα μιλήσει για έναν νέο σκηνοθέτη που είχε ήδη κατακτήσει κάτι σπάνιο: αυτοπεποίθηση. Ο Paul Thomas Anderson έδειχνε από την πρώτη του ταινία ότι ήξερε πού να κοιτάξει – προς τα μέσα. Στις παύσεις, στις αποτυχημένες σχέσεις, στις ενοχές που κρύβονται πίσω από απλές πράξεις. Ήταν εμφανές ότι κάτι σπουδαίο ερχόταν. Με το Boogie Nights δεν απλώς ήρθε – εξερράγη.
Το Boogie Nights (1997) είναι τολμηρό, πληθωρικό, ανελέητα διασκεδαστικό και τελικά, απροσδόκητα συγκινητικό. Είναι μια ιλιγγιώδης καταγραφή του τρόπου που μια εναλλακτική κοινότητα –η κοινότητα του πορνό στη νότια Καλιφόρνια των late-‘70s– στήνει μια δική της, ελαττωματική αλλά λειτουργική οικογένεια. Η ταινία βασίζεται σε αυτή την ειρωνική διαπίστωση: κάποιοι από τους πιο «ακατάλληλους» ανθρώπους φτιάχνουν τις πιο αυθεντικές σχέσεις.
Ο Eddie Adams (Mark Wahlberg), ένας δεκαεπτάχρονος από το San Fernando Valley με κακοποιητική μητέρα και παθητικό πατέρα, βρίσκει μια νέα ταυτότητα –και προοπτική ζωής– όταν συναντά τον Jack Horner (Burt Reynolds), έναν σκηνοθέτη πορνό με βλέψεις auteur. Μετονομασμένος σε Dirk Diggler, ο Eddie γίνεται η νέα «ατραξιόν» του Jack. Δεν πρόκειται απλώς για ιστορία ανόδου και πτώσης ενός πορνοστάρ. Είναι το ψυχολογικό αποτύπωμα μιας γενιάς ανθρώπων που έφτιαξαν σπίτια μακριά από τα πατρικά τους. Που αναζήτησαν αποδοχή εκεί όπου η κοινωνία τους γύρισε την πλάτη.
Ο Reynolds παραδίδει την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του. Ως Jack, ισορροπεί ανάμεσα σε πατρική στοργή και εμπορικό οπορτουνισμό. Η Amber Waves (Julianne Moore), μητρική φιγούρα και ερωτικό είδωλο ταυτόχρονα, είναι κομβική: δίνει τρυφερότητα στους άλλους, αλλά καταρρέει στις σκηνές με τον γιο της, τον οποίο δεν μπορεί να δει. Δεν είναι απλώς ένα πορτρέτο μιας τραυματισμένης γυναίκας. Είναι η συναισθηματική ραχοκοκαλιά της ταινίας.
Ο σκηνοθέτης στήνει ένα ολόκληρο σύμπαν από δευτερεύοντες χαρακτήρες που παραμένουν αξέχαστοι: η Rollergirl (Heather Graham), που κινείται μόνο πάνω σε πατίνια – ένα διαρκές παιδί εγκλωβισμένο στο sex appeal της. Ο Buck (Don Cheadle), που παλεύει να αποκτήσει μια φυσιολογική ζωή σε μια κοινωνία που δεν τον αφήνει να ξεφύγει από την ετικέτα του πορνοστάρ. Ο Scotty (Philip Seymour Hoffman), σε μια από τις πιο συγκινητικές μικρές ερμηνείες της δεκαετίας – γεμάτος εύθραυστη τρυφερότητα και σεξουαλική απογοήτευση.
O Anderson ενώ σκηνοθετεί την ταινία...
Η σκηνοθεσία είναι αποκαλυπτική. Η πρώτη σκηνή –ένα μονοπλάνο που μας βάζει σε ένα νυχτερινό κέντρο όπου όλοι οι χαρακτήρες διασταυρώνονται σαν να χορεύουν μια χορογραφία ζωής– είναι ένας φόρος τιμής στο Goodfellas, αλλά χωρίς μιμητισμό. Ο Anderson δεν κρύβει τις επιρροές του, τις ανασυνθέτει. Η χρήση μουσικής –εμβληματικά κομμάτια όπως το “Best of My Love”, “Sister Christian” και “God Only Knows”– δεν λειτουργούν ως background, αλλά ως θεματικά σχόλια πάνω στη δράση.
Το Boogie Nights έχει δομή αρχαιοελληνικής τραγωδίας: άνοδος, ύβρις, πτώση, κάθαρση. Όμως, αντί για θεϊκή τιμωρία, εδώ έχουμε ανθρώπινη κατανόηση. Στην τελική σκηνή, ο Dirk επιστρέφει στο σπίτι του Jack και της Amber – πιο ώριμος, πιο σπασμένος, αλλά όχι μόνος. Το μήνυμα είναι σαφές: ό,τι κι αν χάσεις, αν βρεις ανθρώπους που σε δέχονται, μπορείς να ξανασταθείς. Το οικογενειακό βλέμμα που ανταλλάσσουν δεν χρειάζεται λόγια.
Το καστ της ταινίας
Ο Anderson φτιάχνει έναν κόσμο που δεν είναι μόνο για να τον κοιτάς, αλλά για να τον νιώσεις. Και παρότι το θέμα είναι εντυπωσιακό –πορνό, ναρκωτικά, βία, ego–, στο τέλος σε μένει κάτι πιο σιωπηλό: η τρυφερότητα με την οποία βλέπει τους χαρακτήρες του. Είναι από τις λίγες φορές που μια ταινία τόσο διασκεδαστική, είναι και τόσο ειλικρινής.
Και αυτό που με είχε εντυπωσιάσει περισσότερο στο Boogie Nights όταν το είδα πρώτη φορά, ήταν πως δεν πρόκειται για σινεμά που απλώς θέλει να δείξει πόσο καλός είναι ο δημιουργός του. Θέλει να σε ακουμπήσει. Και το καταφέρνει. Από το πρώτο πλάνο μέχρι τον καθρέφτη του φινάλε.
Σε λίγα χρόνια, με το Magnolia, ο Anderson θα κοιτάξει ακόμα βαθύτερα μέσα στο χάος της ψυχής και θα δοκιμάσει να συνδέσει την ατομική τραγωδία με κάτι σχεδόν κοσμικό. Αλλά αυτό, θα το δούμε στην επόμενη σχετική παρουσίαση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ (Ή ΑΣΧΕΤΑ)
Hard Eight - Το πρώτο χαρτί είναι πάντα το πιο αποκαλυπτικό...
To πανκ στον κινηματογράφο: μια ιστορική αναδρομή...
Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών του George A. Romero: Και οι «βρικόλακες» έγιναν ζόμπι...
Χρήστος Κορναράκης
Ο Χρήστος Κορναράκης γεννήθηκε μια ζεστή μέρα του Ιούλη στην Αθήνα. Παράλληλα με τις σπουδές του (υποκριτική, μάρκετιγκ και επικοινωνία) και όντας συλλέκτης δίσκων από τα παιδικά του χρόνια, αρθρογράφησε επί μία δεκαετία στο blog fromthebasement.com και στην μετέπειτα εξέλιξη του, το ypogeio.gr. Η ένταξη του στην ομάδα του Merlin’sMusic Box αποτελεί φυσική εξέλιξη.
Χρήστος Κορναράκης
Ο Χρήστος Κορναράκης γεννήθηκε μια ζεστή μέρα του Ιούλη στην Αθήνα. Παράλληλα με τις σπουδές του (υποκριτική, μάρκετιγκ και επικοινωνία) και όντας συλλέκτης δίσκων από τα παιδικά του χρόνια, αρθρογράφησε επί μία δεκαετία στο blog fromthebasement.com και στην μετέπειτα εξέλιξη του, το ypogeio.gr. Η ένταξη του στην ομάδα του Merlin’sMusic Box αποτελεί φυσική εξέλιξη.
Χρήστος Κορναράκης
Ο Χρήστος Κορναράκης γεννήθηκε μια ζεστή μέρα του Ιούλη στην Αθήνα. Παράλληλα με τις σπουδές του (υποκριτική, μάρκετιγκ και επικοινωνία) και όντας συλλέκτης δίσκων από τα παιδικά του χρόνια, αρθρογράφησε επί μία δεκαετία στο blog fromthebasement.com και στην μετέπειτα εξέλιξη του, το ypogeio.gr. Η ένταξη του στην ομάδα του Merlin’sMusic Box αποτελεί φυσική εξέλιξη.