Γράφει ο Θανάσης Μήνας
Η Thalia Zedek αξιώνει μια θέση στην πρωτοπορία του underground rock των 80’ς. Γεννημένη το 1961, περίπου συνομήλικη με την Kristin Hersh ή την Kim Deal και οπωσδήποτε της ίδιας κλάσης δημιουργός (αν και δεν γνώρισε ανάλογη επιτυχία με τις προαναφερθείσες), η Thalia Zedek είναι ενεργή από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως τραγουδίστρια και κιθαρίστας σε σπουδαία συγκροτήματα του underground, όπως οι Dangerous Birds, οι Uzi, οι Live Skull και φυσικά οι Come. Με τους τελευταίους μάλιστα άγγιξε το καλλιτεχνικό ζενίθ της και έφτασε στα πρόθυρα της επιτυχίας στον απόηχο των Nirvana, στα μέσα περίπου της δεκαετίας του ’90. Έχει ορθά επισημάνει ότι η μουσική της Thalia Zedek μπορεί να οριστεί από «το μόνιμο, επώδυνο τσίμπημα στη φωνή της, το μπλουζ δάγκωμα της κιθάρας της, τους εκπληκτικά καθαρούς στίχους για τη ζωή και την απώλεια».
Dangerous Birds, Uzi, Live Skull
Η Zedec μεγάλωσε σε μια εβραϊκή οικογένεια στην μητροπολιτική περιοχή της Ουάσινγκτον. Φοίτησε στο Λύκειο Σπρίνγκμπρουκ στο Μέριλαντ, όπου έπαιζε κλαρινέτο στη σχολική μπάντα. Η πρώιμη εποχή του punk στα τέλη της δεκαετίας του 1970, κατά την οποία η ίδια ενηλικιώθηκε, και ιδιαίτερα η επιρροή της Patti Smith, συνέβαλε βαθιά στη διαμόρφωση της μουσικής της αισθητικής. Ενώ ήταν ακόμα στο λύκειο, ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη με τον αδελφό της, Νταν Zedec, για να δει την Patti να παίζει.
Tο 1979 η Zedek φοίτησε για ένα εξάμηνο στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, προτού αποφασίσει να ακολουθήσει μουσική καριέρα. Το πρώτο της female-group, οι White Women, διαλύθηκαν μετά από μερικά χρόνια και εκείνη σχημάτισε τους Dangerous Birds. Οι τελευταίοι βρήκαν κάπως μεγαλύτερη απήχηση, κυρίως χάρη στο σινγκλ, "Smile on Your Face/Alpha Romeo" (Propeller), το οποίο παίχτηκε σε κολεγιακά και εναλλακτικά εμπορικά ραδιόφωνα. Αλλά η Zedek ήθελε έναν πιο βίαιο ήχο σε αντίθεση με τις κάπως "κοριτσίστικες ποπ" τάσεις των συναδέλφων της στους Dangerous Birds. Το επόμενο σχήμα της, οι Uzi , στόχευσαν προς αυτή την κατεύθυνση στο καταπληκτικό EP, το “Sleep Asylum” (Homestead Records, 1986). Τα πέντε τραγούδια του EP χαρακτηρίζονται από διακριτικά απειλητικούς στίχους που επικαλύπτονται από μελαγχολικά αλλά δυναμικά ορχηστρικά μέρη, με στρώματα πυκνών, σκοτεινών κιθαριστικών ενορχηστρώσεων, αναμεμειγμένων με συνθεσάιζερ και εφέ. Ωστόσο, παρά τις υποσχέσεις που έδωσε το "Sleep Asylum", οι Uzi διαλύθηκαν λόγω της έντασης μεταξύ της Zedek και του ντράμερ της μπάντας, Danny Lee.
Live Skull
Στη συνέχεια ανέλαβε τον ρόλο της κύριας τραγουδίστριας στους Νεοϋορκέζους Live Skull, ένα συγκρότημα που ήταν ήδη καθιερωμένο. Ενώ το διπλό άλμπουμ “Dusted” (Homestead Records, 1987), το πρώτο προϊόν αυτής της συνεργασίας, αντανακλούσε μια έντονη συνέργεια μεταξύ του φωνητικού στυλ του Zedek και του πολύπλοκα θεατρικού ορχηστρικού έργου των Live Skull, το επόμενο άλμπουμ “Positraction” απέτυχε και οι Live Skull διαλύθηκαν, επίσης εξαιτίας εσωτερικών συγκρούσεων, το 1990.
Το έπος των Come
Η Zedek σύντομα συνίδρυσε τους Come, μαζί με τον κιθαρίστα των Codeine, Chris Brokaw. Μαζί τους και οι Arthur Johnson (ντραμς) και Sean O'Brien (μπάσο). Με αυτούς κυκλοφόρησε τέσσερα άλμπουμ, πριν το συγκρότημα διαλυθεί το 2001.
Το 1991 οι Come κυκλοφόρησαν στην Sub Pop το 12ιντσο σινγκλ "Car", ένα επταλεπτο έπος στο στυλ post-punk, blues-noir των Birthday Party/Gun Club/These Immortal Souls. Η κυκλοφορία ενσάρκωνε αυτό που έμελλε να γίνει το σήμα κατατεθέν των Come: θεματικά σκοτεινά, συναισθηματικά έντονα και μακρά σε διάρκεια τραγούδια, που χαρακτηρίζονταν από τα ταλαιπωρημένα φωνητικά του Zedek, τους απότομους ρυθμούς και την γεμάτη ένταση αλληλεπίδραση κιθάρας μεταξύ του Zedek και του Brokaw. Το συγκρότημα έλαβε επαίνους από τους κριτικούς. Το περιοδικό Spin, για παράδειγμα, αποκάλεσε το συγκρότημα «άγριο» και το εξήρε επειδή «διοχέτευε μια μετωπική έκρηξη αδρεναλίνης σε μια συγκλονιστική μπλουζ μελωδία, μετατρέποντας τη ζημιά από τον θόρυβο σε πονεμένη μελωδία και αφήνοντάς την να καταρρεύσει».
Το 1992, οι Come κυκλοφόρησε το ντεμπούτο άλμπουμ τους, “11:11”, στην Matador Records. Το “11:11” τους χάρισε την καθολική αναγνώριση και φαν του γκρουπ δήλωναν τότε καταξιωμένοι μουσικοί όπως ο J. Mascis των Dinosaur Jr., ο Bob Mould των Hüsker Dü και ο Kurt Cobain. Ο κιθαρίστας των Cell, Jerry DiRienzo, επαίνεσε την ικανότητά τους να «[γεφυρώνουν] το αρσενικό και το θηλυκό», την ίδια εποχή που η Thalia Zedec δήλωνε στον Τύπο ότι «είμαι μια περήφανη λεσβία» και εμπλεκόταν στη δημόσια συζήτηση για τη σεξουαλική ταυτότητα και την κοινωνική κατασκευή του φύλου.
Come
Το δεύτερο άλμπουμ των Come, “Don't Ask, Don't Tell”, κυκλοφόρησε το 1994. Ήταν πιο συγκρατημένο από το προηγούμενο, αλλά εξίσου στιβαρό. Ανάμεσα στις καλύτερες στιγμές του άλμπουμ ήταν οι δύο σκοτεινές μπαλάντες, "Let's Get Lost" και "Arrive", η καθεμία κλείνοντας από μία πλευρά της έκδοσης βινυλίου. Το επόμενο άλμπουμ, το σύντομο αλλά καταπληκτικό “Near-Life Experience”, ηχογραφήθηκε με διάφορους μουσικούς, συμπεριλαμβανομένου του ντράμερ Mac McNeilly των Jesus Lizard και του Bundy K. Brown των Tortoise.
Το 1998 οι Come κυκλοφόρησε το LP “Gently, Down The Stream”, το οποίο αντικατόπτριζε την ενέργεια του “Near Life Experience”, αλλά διέθετε ένα πιο ρευστό ολοκληρωμένο ηχητικό τοπίο και περιλάμβανε το ξεχωριστό κομμάτι "Saints Around My Neck". Οι Zedek και Brokaw έκαναν ένα διάλειμμα μετά το “Gently, Down the Stream” και ο καθένας κυκλοφόρησε αρκετά σόλο άλμπουμ. Εμφανίστηκαν μαζί σε μερικές περιπτώσεις για να παίξουν ζωντανά μερικά τραγούδια των Come, αλλά ποτέ δεν ξανασμίξανε για να δημιουργήσουν από κοινού στο στούντιο.
H Thalia Zedec σόλο
Το “Been Here and Gone”, το πρώτο σόλο έργο της Zedec, κυκλοφόρησε το 2001. Έκτοτε, έχει κυκλοφορήσει οκτώ ακόμη ολοκληρωμένα σόλο άλμπουμ και πολλά EP (όλα στο label της Thrill Jockey).
Τελευταία της δουλειά το φετινό "The Boat Outside Your Window". Πέρα από την περιπετειώδες μουσικό τριπ αυτό καθαυτό, καταδεικνύει ότι η ικανότητά της Thalia Zedek να μεταφέρει ωμά συναισθήματα μέσα από τις ζωντανές ιστορίες της για την απώλεια και την ελπίδα, τη σύγκρουση και τον θρίαμβο είναι απαράμιλλη.
Περήφανη και αδέσμευτη σε όλη της την καριέρα, η Thalia δεν διστάζει ποτέ να πει την αλήθεια στην εξουσία. Με επιβλητική παρουσία, η Zedek καθοδηγεί το συγκρότημά της εκτοξεύοντας καταιγίδες και σκάβοντας μέσα από την ομίχλη με ακρίβεια, με το σύνολο να διογκώνεται και να ξετυλίγεται με συγχρονισμό με κάθε της χειρονομία. Το "The Boat Outside Your Window" βρίσκει την Thalia Zedek να συλλογίζεται πάνω στην απουσία και την απόσταση, με τραγούδια τόσο ζωηρά όσο και βαθιά συγκινητικά.
Ύστερα από την αποχώρηση του βιολιστή Dave Curry και του πιανίστα Mel Lederman μετά το άλμπουμ “Perfect Vision” του 2021, στη βασική μπάντα της Zedek (κιθάρα και φωνητικά) έχει ενταχθεί ο pedal steel κιθαρίστας Karen Sarkisian πλάι στον μπασίστα Winston Braman και στον ντράμερ Gavin McCarthy. Στο “The Boat Outside Your Window” οι αντιμελωδίες και οι πλάγιες επαυξήσεις του Sarkisian προσθέτουν μια απόκοσμη ποιότητα στα τραγούδια. Η τραχύτητα της κιθάρας του Zedek και η ορμή των Braman και McCarthy συναντώνται με συνθεσάιζερ και περισσότερη αρμονική πυκνότητα. Καθώς η Zedek καθοδηγεί το σύνολο προς πιο τρυφερά περάσματα, οι μελωδίες ξεδιπλώνονται απαλά, με ευκολία. Στο άλμπουμ συμμετέχουν ακόμα οι Nancy Asch (κρουστά) και Beth Heinberg (πιάνο), των οποίων οι διακριτικές πινελιές προστίθενται στα «Shoes» και «Aliyah».
Σε αντίθεση με τα πιο πολιτικά φορτισμένα τραγούδια των άλμπουμ “Perfect Vision” και “Fighting Season” (2018), τα τραγούδια στο “The Boat Outside Your Window” αντανακλούν προς τα μέσα. Το ενεργητικό «Tsunami» συνυφαίνει άψογα το προσωπικό με το πολιτικό, καθώς το ανερχόμενο κύμα της pedal steel περιβάλλει το κεντρικό μοτίβο της κιθάρας. Το «Aliyah» (που σημαίνει άνοδος, ανύψωση, εξύψωση) είναι ένα τραγούδι για τον αρχαίο πύργο της Βαβέλ και την απόλυτη επικοινωνιακή κατάρρευση στην οποία βρίσκεται η ανθρωπότητα αυτή τη στιγμή. Το «Disarm» ασχολείται με τον προσωπικό χωρισμό και την επανένωση, ενώ το «Circus» εξετάζει την ευρύτερη αδυναμία και την απώλεια ελέγχου. Το downtempo «Boat» αποτυπώνει υπέροχα την ομορφιά και τον πόνο του να βλέπεις ένα άτομο που σου λείπει στο περιβάλλον σου. Το συγκινητικό «Shoes», ένα τραγούδι εμπνευσμένο από το Βερολίνο, πλέκει στοιχειωμένες εικόνες του παρελθόντος με ένα ανησυχητικό παρόν. Σε όλο το άλμπουμ, η Zedek αποκαλύπτει επιδέξια πώς οι εξωτερικές πραγματικότητες εκδηλώνονται στους εσωτερικούς μας κόσμους.
Η μαεστρία της Zedek στη σύνθεση τραγουδιών είναι εμφανής στο “The Boat Outside Your Window”. Μουσικά, το άλμπουμ συνολικά θα μπορούσε συνολικά να χαρακτηριστεί ως ένας ωκεανός από κιθαριστικές στρώσεις θορύβου και σκοτεινών μελωδιών. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η pedal-steel κιθάρα, που υποκαθιστά κατά κάποιο τρόπο τον ρόλο που είχε το βιολί στα το βιολί (σε προηγούμενα άλμπουμ της Zedec) σε αυτά τα τραγούδια.
Η φωνή της παραμένει δυνατή και αιχμηρή. Καλλιεργώντας τον ήχο της με σκοπό και μια ακλόνητη άποψη για την ανθρωπότητα, τα λόγια και η μουσική της Zedek είναι ταυτόχρονα αναζωογονητικά και ικανά να αποτυπώσουν τις βαθιές συναισθηματικές πολυπλοκότητες της ζωής.
Thalia Zedek Band Discography:
Been Here and Gone (Matador, 2001; Thrill Jockey, 2021)
Hell is in Hello (Return To Sender, 2004)
Trust Not Those in Whom Without Some Touch of Madness (Thrill Jockey, 2004)
Liars and Prayers (Thrill Jockey, 2008)
Via (Thrill Jockey, 2013)
Eve (Thrill Jockey, 2016)
Fighting Season (Thrill Jockey, 2018)
Perfect Vision (Thrill Jockey, 2021)
The Boat Outside Your Window (Thrill Jockey, 2025)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
The Days of Wine and Roses των Dream Syndicate: Η γέννηση ενός κλασσικού άλμπουμ
Η Hope Sandoval δεν είναι φτιαγμένη για τον θόρυβο και την ταχύτητα αυτού του κόσμου...
Θανάσης Μήνας
Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία, είναι ραδιοφωνικός παραγωγός (Rock FM, Ρόδον 94,4, Εν Λευκώ, Στο Κόκκινο) και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο (Αυγή, Εποχή, Fractal Press, Merlin’s Music Box, Avopolis, The Zone)
Θανάσης Μήνας
Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία, είναι ραδιοφωνικός παραγωγός (Rock FM, Ρόδον 94,4, Εν Λευκώ, Στο Κόκκινο) και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο (Αυγή, Εποχή, Fractal Press, Merlin’s Music Box, Avopolis, The Zone)
Θανάσης Μήνας
Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία, είναι ραδιοφωνικός παραγωγός (Rock FM, Ρόδον 94,4, Εν Λευκώ, Στο Κόκκινο) και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο (Αυγή, Εποχή, Fractal Press, Merlin’s Music Box, Avopolis, The Zone)