Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

"Δεν πιστεύω στο θάνατο, ούτε στον σαρκικό ούτε στον πνευματικό"...

O Τζαμαϊκανός μουσικός και τραγουδοποιός Robert Nesta Marley υπήρξε πρεσβευτής της reggae μουσικής. Στη διάρκεια της καριέρας του πούλησε περισσότερους από 20 εκατομμύρια δίσκους και υπήρξε ο πρώτος διεθνής σούπερσταρ που εμφανίστηκε από τον αποκαλούμενο Τρίτο Κόσμο. 

 01  Η μητέρα του Bob Marley ήταν Τζαμαϊκανή και ο πατέρας του ένας λευκός Βρετανός πλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού ονόματι Norval Sinclair Marley, ο οποίος δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη ζωή του γιου του, μολονότι λέγεται ότι συντηρούσε οικονομικά τη μητέρα του. Ήταν επιστάτης σε κάποια φυτεία και στα 60 του γνώρισε την 18χρονη Cedella Malcolm. Την άφησε έγκυο και την παντρεύτηκε αλλά τελικά χώρισαν. Ο Norval πέθανε το 1955, όταν ο Bob ήταν δέκα. 

02  Το 1962, σε ηλικία 16 χρονών, ο Marley συνέθεσε και ηχογράφησε το τραγούδι "Judge Not" χάρη στον διάσημο Τζαμαϊκανό καλλιτέχνη Desmond Dekker που ήδη ηχογραφούσε για την Beverley Records και βοήθησε τον Marley στα πρώτα του βήματα. Οι δυο άνδρες είχαν γνωριστεί ενώ εργάζονταν ως συγκολλητές σε κάποιο μηχανουργείο.

03    Με τον προσηλυτισμό του στο ρασταφαριανισμό, ο Marley έγινε χορτοφάγος σύμφωνα με τη διατροφή Ital που συνδέεται με πολλές βιβλικές πρακτικές και εστιάζεται στις όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένες φυσικές τροφές.

04   Πολλοί νομίζουν ότι το "No Woman No Cry', ένα από τα γνωστότερα τραγούδια του Bob Marley, είναι δικό του. Αν όμως κοιτάξετε στα credits του Natty Dread, του άλμπουμ στο οποίο περιέχεται, θα διαπιστώσετε      ότι παραπέμπουν σε κάποιον Vincent Ford (ή V. Ford). Ο Ford ήταν παλιός φίλος του Marley και ιδιοκτήτης ενός κινητού μαγέρικου στο Κίνγκστον. Ο Bob πρόσφερε τα δικαιώματα στον φίλο του επειδή ήθελε να αποδεσμευτεί από κάποια προβλήματα συμβολαίου (και ίσως για να ενισχύσει τον φίλο του). O Ford αναφέρεται σαν συνθέτης και σε άλλα κομμάτια που ηχογράφησε ο Marley ("Rastaman Vibration", "Roots, Rock, Reaggae" και "Crazy Baldhead"). Όταν η βιογράφος του Marley, Vivienne Goldman, ρώτησε στα ίσια τον Ford αν όντως είχε γράψει εκείνος το κομμάτι, ο Ford απάντησε, "Εσείς τι λέτε;" Ο Ford (1940-2008) ήταν καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι έχοντας χάσει και τα δυο πόδια του από διαβήτη.

05   Ουδείς γνωρίζει με ακρίβεια πόσα παιδιά είχε ο Marley, αυτά πάντως που είναι γνωστά αριθμούν τα ένδεκα - από διάφορες γυναίκες.

06  Στη διάρκεια της ζωής του ο Marley ήταν ιδιοκτήτης τουλάχιστον μιας BMW. Έλεγε ότι δεν τον ενδιέφερε καθόλου το πολυτελές αυτοκίνητο αλλά η σύμπτωση, καθώς τα  αρχικά της μάρκας παρέπεμπαν στο Bob Marley (and the) Wailers - BMW.

07 Το όνομα της της Tuff Gong, της δισκογραφικής εταιρείας του Marley, ήταν το παρατσούκλι που είχε ο ιδρυτής της στο γκέτο Τρέντσταουν του Κίνγκστον επειδή ήταν σκληρό καρύδι και δεν σήκωνε πολλά πολλά.

08  Ο Eric Clapton άκουσε το κομμάτι του Marley "I Shot The Sheriff" από τον George Terry, τον κιθαρίστα του, και εντυπωσιάστηκε σε βαθμό που αποφάσισε να το διασκευάσει. Έπραξε καλώς καθώς η διασκευή του έφτασε στο Νο 1 του Billboard τον Σεπτέμβριο του 1974 και ήταν η πρώτη αμερικανική επιτυχία του μετά το "Layla" δυο χρόνια νωρίτερα.

09 Ο Marley κάπνιζε μαριχουάνα επειδή εξασκούσε τη θρησκεία του ρασταφαριανισμού όπου η χρήση της "ganja" (η λέξη των ράστα για τη μαριχουάνα έχει τις ρίζες της σε μια παλιά σανσκριτική λέξη) θεωρείται ιερό μυστήριο. Δεν έκανε χρήση για λόγους ψυχαγωγίας, αλλά τη θεωρούσε ως μια ιεροτελεστία, όπως είναι η θεία μετάληψη για τους χριστιανούς ή το πεγιότ για τους ιθαγενείς της Αμερικής. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ιερό πρόσωπο και πίστευε ότι η μαριχουάνα του άνοιγε μια πνευματική πύλη που του επέτρεπε να είναι ο καλλιτέχνης και ο ποιητής που ήταν. Όπως έλεγε και ο ίδιος, "Αντί να χαζολογάς, μπορείς να διαλογίζεσαι και να είσαι κάποιος. Το ρούμι σε κάνει μέθυσο, αλλά το χόρτο σε μαθαίνει να είσαι κάποιος".

10  Όταν κάποτε συνελήφθη για κατοχή μαριχουάνας, ο τραγουδιστής πέρασε ένα μήνα στη φυλακή. Εκεί συνάντησε πολλούς κρατούμενους που του έδωσαν κίνητρα να γράψει τραγούδια που περιείχαν πολιτικό μήνυμα. 

11  Στις 3 Δεκεμβρίου 1976, δυο μέρες πριν την ελεύθερη συναυλία που είχε οργανώσει ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Τζαμάικα Michael Manley σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις εντάσεις ανάμεσα στα δυο κυριότερα πολιτικά κόμματα, ο Marley, η γυναίκα του, και ο μάνατζέρ του Don Taylor, τραυματίστηκαν από επτά οπλοφόρους που εισέβαλαν πυροβολώντας στο σπίτι του Marley. Ο Taylor και η Rita Marley τραυματίστηκαν σοβαρά και ο Bob ελαφρά στο στήθος και το χέρι. O Taylor μάλλον έσωσε τη ζωή του Marley μπαίνοντας μπροστά του και καλύπτοντάς τον με το σώμα του. Στο νοσοκομείο θεωρήθηκε κλινικά νεκρός αλλά ένας γιατρός τον εξέτασε πιο προσεκτικά και έτσι γλίτωσε. Μεταφέρθηκε στο Μαϊάμι όπου οι γιατροί αφαίρεσαν μια σφαίρα από τη σπονδυλική του στήλη. Δυο μέρες αργότερα τραγούδησε στη δωρεάν συναυλία μπροστά σε 80.000 κόσμο και από τα δυο κόμματα, λέγοντας: "Οι άνθρωποι που προσπαθούν να κάνουν τον κόσμο χειρότερο ποτέ δεν παίρνουν ρεπό. Πώς μπορώ να πάρω εγώ;" 

12  Ήταν φανατικός ποδοσφαιρόφιλος, σπουδαίος τριπλαδόρος και έλεγε ότι "το ποδόσφαιρο είναι ελευθερία, ένα ολόκληρο σύμπαν" και ότι "για να γνωρίσεις τους Wailers πρέπει να παίξεις μπάλα μαζί τους". Στις περιοδείες έπαιζε με τα μέλη της μπάντας και το προσωπικό της ποδόσφαιρο μετά το soundcheck. Έπαιζαν ένα παιχνίδι στη σουίτα του ξενοδοχείου και όποιος έσπαγε ένα αντικείμενο με την μπάλα έπρεπε να το πληρώσει.

 13  To 1978 τα Ηνωμένα Έθνη του απένειμαν το Μετάλλιο Ειρήνης του Τρίτου Κόσμου για το σύνολο του έργου του ως εκφραστής των πολιτικών δικαιωμάτων για την Τζαμάικα και τον αφρικανικό λαό. 

14  Ο Marley πέθανε στο Μαϊάμι στις 11 Μαΐου 1981 σε ηλικία 36 χρονών από μελάνωμα, μια μορφή καρκίνου του δέρματος που εξαπλώθηκε σε όλο του το σώμα. Το 1977 είχε τραυματιστεί στο δάχτυλο του ποδιού του παίζοντας ποδόσφαιρο και όταν οι γιατροί διαπίστωσαν την πάθηση και του είπαν ότι έπρεπε να ακρωτηριάσουν το δάχτυλο, ο Τζαμαϊκανός καλλιτέχνης αρνήθηκε λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, με συνέπεια τη μετάσταση της ασθένειας. Λίγο πριν πεθάνει είπε στον ένα γιο του: "Το χρήμα δεν αγοράζει ζωή", ενώ απεύθυνε τα τελευταία του λόγια στον Θεό: "Ανερχόμενος πάρε μαζί σου, κατερχόμενος μη με αφήσεις κάτω". Χιλιάδες άτομα παρέστησαν στην κηδεία του - ο αριθμός των ανθρώπων που είδαν το φέρετρό του στο Εθνικό Στάδιο της Τζαμάικα υπολογίζεται γύρω στις 50.000, ενώ πολλοί περισσότεροι δεν κατάφεραν να μπουν μέσα. Ο Μarley ενταφιάστηκε μαζί με τη Gibson Les Paul του, μια μπάλα ποδοσφαίρου, το δαχτυλίδι που του είχε χαρίσει ο εστεμμένος πρίγκιπας της Αιθιοπίας, και ένα φυτό μαριχουάνας. 

15 Η μέρα των γενεθλίων του Bob Marley (6 Φεβρουαρίου) είναι εθνική αργία στη Νέα Ζηλανδία και στο Τορόντο του Καναδά.