Γράφει ο Θανάσης Ζελιαναίος
Τούτο εδώ είναι ένα κλασσικό αφιέρωμα των 80ς. Ολοκληρώθηκε σε δώδεκα συνέχειες από το τεύχος 102 ως το τεύχος 114 (Φθινόπωρο 1986 - Φθινόπωρο 1987) με εξαίρεση το τεύχος Ιανουαρίου του '87 που επειδή ήταν απολογιστικό του '86 δεν είχε κάτι. Σε καμιά από τις δώδεκα συνέχειες δεν αναγράφεται ο συντάκτης του (τις έκανε το Π+Ρ κάτι τέτοιες μαλακίες τότε), αλλά κατά πάσα πιθανότητα είναι ο Νίκος Κοντογούρης (δε μπορώ να σκεφτώ κάποιον άλλον από το δυναμικό του Π+Ρ τότε που θα μπορούσε να είναι).
Η χρονική στιγμή ήταν η κατάλληλη. Η λεγόμενη αναβίωση της γκαραζοψυχεδέλειας των 60ς βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο, πολλά απ'τα σπουδαία άλμπουμ του είδους έχουν επανεκδοθεί από εταιρείες που ασχολήθηκαν εκτεταμένα με αυτό, ενώ πολλές συλλογές που έχουν παρουσιαστεί (τα Pebbles, τα Nuggets της Rhino, τα High in the Mid Sixties κλπ) έφεραν στο φως της δισκογραφίας πολύτιμο υλικό που συχνά υπήρχε μόνο στις εφτά ίντσες. Άρα υπάρχει μια ικανή βάση στη διάθεση του συντάκτη για να συγκεντρώσει, να ταξινομήσει, να ιεραρχήσει και εν τέλει να παρουσιάσει όλον αυτό το θησαυρό με τέτοιο τρόπο που θα βοηθούσε τον αναγνώστη και να δικαιώσει τον τίτλο του. Το καταφέρνει;
Χμμ... Έτσι κι έτσι. Κατ' αρχήν να διευκρινίσουμε ότι ασχολείται μόνο με τις ΗΠΑ. Βρετανία (και πολύ περισσότερο κάποια άλλα μέρη του κόσμου) δεν υπάρχουν εδώ. Ίσως να υπήρχαν σκέψεις για ένα μελλοντικό αφιέρωμα που όμως δεν έγινε ποτέ.
Στην αρχή υπάρχει μια αρκετά καλή εισαγωγή που οριοθετεί το είδος και τους παράγοντες που το δημιούργησαν και ταυτόχρονα παρουσιάζει αρκετά ικανοποιητικά, πιστεύω, το μουσικό αλλά και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής. Μιλάει φυσικά για όλη αυτή την ιστορία με το LSD, το κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο (Βιετνάμ κλπ), αλλά όπως διαπιστώνω υποτιμά εντελώς κάποιους άλλους σημαντικούς παράγοντες όπως η οικολογία (με την μορφή που την αντιλαμβάνονταν τότε) ή η σεξουαλική απελευθέρωση.
Και μπαίνουμε στο ζουμί που από άποψη οργάνωσης και διαχείρισης χώρου γίνεται της μουρλής! Το αφιέρωμα χωρίζεται σε 4 μεγάλα κεφάλαια (δεν παίρνω όρκο, δηλαδή, και θα εξηγήσω γιατί) και σε καθένα από αυτά τα συγκροτήματα εμφανίζονται με σχεδόν αλφαβητική σειρά (π.χ. οι GRATEFUL DEAD πάνε μετά τους JEFFERSON AIRPLANE κλπ).
Όλο το πρώτο μέρος που καταλαμβάνει περίπου τις μισές από τις 50 συνολικά σελίδες του (όντως μια χορταστική έκταση) αφορά το Σαν Φρανσίσκο. Σίγουρα η πόλη αυτή αποτέλεσε τη γενέτειρα του φαινομένου και της αξίζει η μερίδα του λέοντος, αλλά αυτό οδηγεί τον συντάκτη να παρουσιάσει κάποια ονόματα ήσσονος σημασίας τη στιγμή που, όπως θα διαπιστώσουμε, στα κεφάλαια που αφορούν τις άλλες πολιτείες λείπουν σημαντικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες. Θα μπορούσε να γλιτώσει χώρο αφαιρώντας κάποια από αυτά, αλλά και κάποια αρκετά γνωστά ονόματα που τουλάχιστον ηχητικά ίσως δεν θα έπρεπε να υπάρχουν σε ένα τέτοιο αφιέρωμα (π.χ. Crazy Horse, Santana). Οι Beau Brummels, αν και αναφέρονται στην αρχή ως αρκετά σημαντικοί (δικαίως), δεν έχουν δικό τους λήμμα. Μάλλον του ξέφυγε...
Το δεύτερο μέρος (έτσι νομίζω δηλαδή) αφορά την υπόλοιπη Καλιφόρνια. Κατά τη γνώμη μου όλη η Καλιφόρνια (μαζί με το Σαν Φρανσίσκο) θα έπρεπε να είναι σε ένα συγκεντρωτικό κεφάλαιο που να καταλαμβάνει το 1/3 ίσως και τα 2/3 του συνόλου. Εδώ ακολουθεί μια άλλη κατηγοριοποίηση λίγο μπερδεμένη. Ο συντάκτης χωρίζει το όλο κεφάλαιο σε τρεις υποκατηγορίες: FOLK ROCK / ROCK-BLUES-HEAVY ROCK / PUNK, με κάποιες παράξενες αριθμήσεις που σε πονοκεφαλιάζουν και το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να τις αγνοήσεις. Όμως αυτή η κατηγοριοποίηση έχει προβλήματα και επί της ουσίας. Έτσι οι LEAVES εμφανίζονται στο FOLK ROCK (μάλλον θα έπρεπε να πάνε στο PUNK), οι KALEIDOSCOPE καταχωρούνται επίσης στο FOLK ROCK ενώ έπαιζαν καθαρή ψυχεδέλεια - αλλά που να τους βάλεις όταν δεν έχεις ανοίξει ξεχωριστή υποκατηγορία; Όσο για την ROCK-BLUES-HEAVY ROCK, εκεί υπάρχουν όλα χύμα: CANNED HEAT, DOORS, HP LOVECRAFT, STEPPENWOLF και δε συμμαζεύεται! Βάλε τα όλα αλφαβητικά όπως έκανες στο Σαν Φρανσίσκο και περιέγραψε μέσα τι παίζουν, ρε άνθρωπε, τι μας μπερδεύεις! Και φυσικά όλο και υπάρχουν κάποιες ελλείψεις (π.χ. Serpent Power, Chambers Brothers).
Το τρίτο μέρος αφορά το Τέξας με περίπου έξι σελίδες. Το Τέξας ήταν σημαντικό αλλά κυρίως για το garage-punk και όχι τόσο για την καθαρή ψυχεδέλεια. Και εδώ η παρουσίαση των ονομάτων είναι αλφαβητική και σταματάει στο Ο (προσωρινά δηλαδή, γιατί κι εδώ έχει γίνει μαλακία και θα δούμε στη συνέχεια γιατί). Ακολουθεί ένα άλλο κεφάλαιο με τις ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΗΠΑ, αλλά και εδώ τα πράγματα είναι προβληματικά. Όταν πρέπει να στριμώξεις σε δυο σελίδες (τόσο καταλαμβάνει) Νέα Υόρκη, Βοστόνη (από μόνες τους ήθελαν ξεχωριστό κεφάλαιο) συν κάποιες ακόμα, τότε μοιραία θα αφήσεις απέξω κάποια σημαντικά ονόματα (π.χ. Flat Earth Society, Faine Jade, Ultimate Spinach, Tangerine Zoo, Lollipop Shoppe). Αυτό το κεφάλαιο σταματάει στο Μ. Δεν υπήρχε άραγε κάτι άλλο παρακάτω; Ποιος ξέρει;
Και τελειώνει με το κερασάκι στην τούρτα! Τρεις ακόμα σελίδες που στην πραγματικότητα είναι η συνέχεια του Τέξας χωρίς να το αναφέρει κάπου. Ξεκινάει με τους SATORI και τελειώνει με τους ZAKARY THAKS. Και κάπου ανάμεσα, βέβαια, οι 13th FLOOR ELEVATORS. Μύλος σου λέω!
Από την άλλη μεριά, στην περιγραφή των ονομάτων νομίζω ότι τα πάει πολύ καλά. Δίνει τον απαιτούμενο χώρο στα σημαντικά (ίσως και λίγο παραπάνω μερικές φορές), ξεμπερδεύει γρήγορα με τα πιο μικρά, και σου δίνει να καταλάβεις ικανοποιητικά τι παίζει ο καθένας και που πρέπει να ρίξεις το βάρος αποφεύγοντας τις υπερβολές. Και αυτό γιατί ο Κοντογούρης (αν πρόκειται φυσικά για αυτόν, που μάλλον πρόκειται) αναμφισβήτητα γνωρίζει άριστα το αντικείμενο και σκαμπάζει από μουσική. Είπαμε, το πρόβλημα είναι οργανωτικό και εδώ που τα λέμε πάντα έτσι σβαρνιάρικα έγραφε ο Νίκος.
Τέλος, νομίζω ότι δεν πρέπει να σταθεί κανείς σε κάποια άλλα λάθη που υπάρχουν μιας και πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας πότε γράφτηκαν αυτά τα κείμενα. Ακόμα και οι "επαγγελματίες" μουσικογραφιάδες δεν είχανε στη διάθεσή τους όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες και δεν θα πρέπει εμείς τώρα, 35 χρόνια μετά, στην εποχή του ίντερνετ, να τους κάνουμε τον έξυπνο. Πρέπει πάντα να αξιολογούμε με βάση το τι υπήρχε τότε διαθέσιμο και να μην κολλάμε σε κάποια μικρότερα πράγματα που δεν επηρεάζουν την ουσία. Υπό αυτήν την έννοια, θα μπορούσαμε να ψειρίσουμε κι άλλο τη μαϊμού και να επισημάνουμε κάμποσα ακόμα πράγματα.
Σήμερα αυτό το αφιέρωμα στέκεται αρκετά καλά με δεδομένο άλλωστε ότι από τότε έχουν προκύψει τουλάχιστον άλλες δυο σημαντικές αλλαγές στο χώρο της δισκογραφίας που πρόσθεσαν αρκετό ακόμα υλικό και πληροφορίες. Αναφέρομαι, πρώτον, στην έλευση του CD που στάθηκε αφορμή να βγουν στην επιφάνεια ένα σωρό άλλα πράγματα του είδους περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά ή και ηχογραφήσεις που δεν είχαν κυκλοφορήσει ποτέ πέρα από κάποια σπάνια acetates. Και δεύτερον, στην πιο πρόσφατη αλλαγή της λεγόμενης αναβίωσης του βινυλίου (αν και εδώ θέλει κουβέντα) που στις μέρες μας φέρνει υλικό έτσι όπως αρμόζει, με σωστό ήχο, ένθετα κλπ, ενώ κάποτε στα βινύλια της κακιάς ώρας στα 80ς και στα πρώτα CD των 90ς έπαιρναν το πρωτότυπο υλικό και του αλλάζανε τα πετρέλαια!
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΔΩ
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
