Ένα όπλο, μια γυναίκα και μερικά δολάρια ήταν αρκετά για να ορίσουν ένα σημαντικό μέρος της αμερικανικής (αλλά και γιατί όχι της παγκόσμιας) κουλτούρας της εποχής μας και όλων των εποχών τόσο στη μουσική όσο και στον κινηματογράφο.
Ακολουθεί μια περίπου ντουζίνα φονικά ηλεκτρικά μπλουζ ανάκατα με μερικές απ’ τις πιο εμβληματικές ατάκες των μεγαλύτερων φιλμ νουάρ όλων των εποχών σε μια λίστα που θα μπορούσε να είναι και μια μεταμεσονύχτια ραδιοφωνική εκπομπή.
• Ο μετρ του είδους μας υποδέχεται με όλες τις τιμές και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα… αξεσουάρ που χρειάζονται για μια τέλεια ηχητική δολοφονία: μια βελόνα πικ-απ (το mixcloud στην περίπτωσή μας), ένα ζευγάρι ηχεία και ένα 38άρι ρεβόλβερ! (Alfred Hitchcock with Jeff Alexander Orchestra - Music To Be Murdered By, 1958, Imperial. Music: The Gun Club - Walkin' With the Beast, 1985).
• "Γεννήθηκα όταν με φίλησε. Πέθανα όταν με άφησε. Έζησα για λίγες εβδομάδες όσο κράτησε και η αγάπη της". Ο ξεπεσμένος καβγατζής σεναριογράφος Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ γράφει σε λίγες γραμμές την ουσία ενός παθιασμένου έρωτα. Η περιπέτεια που θα ακολουθήσει όμως θα σφραγίσει τη μοίρα του όπως και στο χαρτί. (In a Lonely Place, 1950, Nicholas Ray. Music: Madrugada - Highway 2000000, 2000).
• Την πιο φριχτή αλήθεια μπορεί να σου την αποκαλύψει μόνο ο Διάβολος. Ακόμα κι όταν αφορά τον ίδιο σου τον εαυτό και ακόμα κι όταν κι εσύ ο ίδιος δεν την ξέρεις. Και ο Louis Cyphre του Δαιμονισμένου Άγγελου είναι ο ίδιος ο Διάβολος που οδηγεί στην Κόλαση τον Χάρι Έιντζελ βήμα-βήμα. (Angel Heart, 1987, Alan Parker. Music: Spiritual Front - Ragged Bed, 2006).
• Ο William Hurt προσπαθεί να ρίξει την Kathleen Turner. Θα τα καταφέρει αλλά το τίμημα θα είναι βαρύ. Ο διάλογος ιστορικός:
-Δε θα έπρεπε να ντύνεσαι έτσι.
-Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς, μια φούστα και μια μπλούζα είναι.
-Τότε δε θα έπρεπε να φοράς αυτό το κορμί. (Body Heat, 1981, Lawrence Kasdan. Music: The Black Keys - Ten Cent Pistol, 2010).
• Πολλοί έχουν προσπαθήσει να δώσουν τον ορισμό του φιλμ νουάρ απ’ τις αρχές των 40s οπότε και εμφανίστηκε το είδος. Μάταιος κόπος. Ο Raymond Chandler γράφει το σενάριο και ήδη από τα πρώτα λεπτά κλείνει το θέμα σε δυο γραμμές. Ο ήρωας απολογείται δίνοντας τον τέλειο ορισμό: "Εγώ τον σκότωσα. Το έκανα για τα λεφτά και για μια γυναίκα. Δεν πήρα ούτε τα λεφτά... ούτε τη γυναίκα". Ο Billy Wilder αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία, η Barbara Stanwyck γράφει ιστορία και έτσι γεννιέται η μεγαλύτερη ταινία του είδους. (Double Indemnity, 1944, Billy Wilder. Music: Murder by Death - Boy Decide, 2006).
• Ο ίδιος ο Πολάνσκι βάζει τα πράγματα στη θέση τους μαθαίνοντας με επώδυνο τρόπο στον Jake Gittes τι παθαίνουν όσοι χώνουν τη μύτη τους παντού. Κι όμως οι αποκαλύψεις που θα διαδεχτούν η μία την άλλη θα είναι για όλους πολύ πιο τραυματικές από μια σκισμένη μύτη. Η κατακλείδα εμβληματική στην ταινία που όρισε το είδος του νέο-νουάρ: "Forget it, Jake. It's Chinatown". (Chinatown, 1974, Roman Polanski. Music: The Kill Devil Hills - When the Wolf Comes, 2009).
• Τι πιο επαναστατικό για την αυγή των συντηρητικών 50ς να ξεκινάει μια ταινία με το πτώμα του πρωταγωνιστή να επιπλέει σε μια πισίνα. Και τον ίδιο να αφηγείται την ιστορία του και το πόσο πολύ ήθελε να αποκτήσει μια τέτοια. Το κατάφερε μια για πάντα. (Sunset Boulevard, 1950, Billy Wilder. Music: Green on Red - Jimmy Boy, 1985).
• Όσα ξέρει ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ για έναν τόπο δεν τα ξέρει κανένας. Και ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Emmet Walsh είναι ένας τέτοιος που ξέρει το κουκούτσι του τι σημαίνει Τέξας: "Εδώ είναι Τέξας, και στο Τέξας τα βγάζεις πέρα μόνος σου". (Blood Simple, 1984, Cohen Brothers. Music: Nick Cave & the Bad Seeds - Fifteen Feet of Pure White Snow, 2001).
• Ο Robert Mitchum πάει κάθε βράδυ στην ίδια παραλία που ξεμονάχιασε την Jane Greer μπας και την πετύχει. Η οποία από κείνο το ρημαδιασμένο το βράδυ έγινε καπνός! Και μονολογεί: "Πώς το ήξερα ότι θα έρθει; Δεν το ήξερα! Πόσο βλάκας ήμουνα; Το μάθαινα σιγά-σιγά!". (Out of the Past, 1947, Jacques Tourneur. Music: Helldorado - And the Ravens Did Croak, 2009).
• Ποια είναι η μοίρα όσων φλερτάρουν με το άγγιγμα του Κακού; Η Marlene Dietrich λύνει την απορία στον διεφθαρμένο αστυνομικό στην καλύτερη ταινία του Γουέλς που όρισε και το τέλος της κλασσικής εποχής του φιλμ νουάρ. (Touch of Evil, 1958, Orson Welles. Music: Walkabouts - Lover's Crime, 1993).
• Κρυμμένος και διαλυμένος σε ένα βενζινάδικο στη μέση του πουθενά ο Jack Grimaldi ζει για δυο μόνο ημερομηνίες! 1η Μαΐου – 1η Δεκεμβρίου. Και την περιμένει πέντε χρόνια τώρα, χωρίς να ξέρει αν είναι καν ζωντανή. Η μόνη του περιουσία ένα άλμπουμ φωτογραφιών και μια βέρα. Και οι ανάμνηση όλων όσων είχε και τα κατέστρεψε. Everything I had, finito! Εκτός από μια φωνή μέσα του που επίμονα του θυμίζει την ιστορία του. Την ιστορία ενός άτυχου αγοριού που ήταν ερωτευμένος με μια τρύπα στο χώμα και που την τάιζε με ματωμένα δολάρια. Και το σαξόφωνο του Mark Isham να ντύνει το πιο βασανιστικό κινηματογραφικό τέλος που σου κόβει τα πόδια στην αγαπημένη ταινία όλων των εποχών για τον γράφοντα! (Romeo Is Bleeding, 1993, Peter Medak. Music: These Immortal Souls - Crowned, 1992).
• Και πάλι ο Χιτς μας καληνυχτίζει δίνοντάς μας την ευχή του: αν δεν καταφέρατε να δολοφονηθείτε τώρα σας το εύχομαι για την επόμενη φορά. Καληνύχτα σας… όπου κι αν βρίσκεστε! (Alfred Hitchcock with Jeff Alexander Orchestra - Music To Be Murdered By, 1958, Imperial).
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
