Αρκετές φορές έχω διατυπώσει την άποψη ότι ο πατριωτισμός στις μέρες μας είναι ένα παρά φύση, παράλογο και βλαβερό συναίσθημα και είναι η αιτία για πολλά δεινά από τα οποία υποφέρει η ανθρωπότητα. Και ότι, συνεπώς, το συναίσθημα αυτό δεν θα έπρεπε να καλλιεργείται όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά απεναντίας θα έπρεπε να καταστέλλεται και να εξαλείφεται με κάθε μέσο που διαθέτουν οι λογικοί άνθρωποι. Ωστόσο, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, μολονότι είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι γενικευμένοι εξοπλισμοί και οι ολέθριοι πόλεμοι που καταστρέφουν τους λαούς είναι αποτέλεσμα του συγκεκριμένου συναισθήματος, όλα τα επιχειρήματά μου που επισημαίνουν την οπισθοδρομικότητα, τον αναχρονισμό και τις βλαβερές συνέπειες του πατριωτισμού έχουν αντιμετωπιστεί, και εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται, είτε με σιωπή είτε με σκόπιμη παρανόηση, είτε από μια αλλόκοτη πάγια απάντηση ότι μόνο ο κακός πατριωτισμός (ο υπερεθνικισμός ή ο σοβινισμός) είναι κακός και ότι ο γνήσιος, καλός πατριωτισμός είναι ένα ανώτερο ηθικό συναίσθημα που όποιος το περιφρονεί δεν είναι μόνο παράλογος αλλά και αχρείος...
...Ο πατριωτισμός και το αποτέλεσμά του – ο πόλεμος – φέρνουν τεράστια έσοδα στις επιχειρήσεις του Τύπου και κέρδη σε πολλά άλλα επαγγέλματα. Κάθε συγγραφέας, δάσκαλος και καθηγητής αισθάνεται πιο ασφαλής στη θέση του όταν κηρύσσει τον πατριωτισμό. Όσο περισσότερο εθίζεται στον πατριωτισμό ένας αυτοκράτορας και ένας βασιλιάς, τόσο μεγαλύτερη είναι η φήμη που αποκτά.
...Η ενίσχυση αυτού του φοβερού πατριωτικού συναισθήματος έχει διαπεράσει τους λαούς της Ευρώπης γνωρίζοντας ραγδαία αύξηση και στην εποχή μας έχει φτάσει πλέον στα απώτατα όριά του, πέρα από τα οποία δεν μπορεί πλέον να επεκταθεί.
Αυτό που χρειάζεται για να απαλλαγούν οι άνθρωποι από τα φοβερά δεινά των εξοπλισμών και των πολέμων δεν είναι συνέδρια και σύνοδοι, ούτε συνθήκες, ή διαμεσολαβητές, αλλά η καταστροφή των οργάνων της βίας που αποκαλούνται κυβερνήσεις και από τα οποία πηγάζουν τα μεγαλύτερα κακά της ανθρωπότητας.
...Για την καταστροφή της κυβερνητικής βίας χρειάζεται μόνο ένα πράγμα: οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν ότι το συναίσθημα του πατριωτισμού, το οποίο στηρίζει εκείνο το όργανο της βίας, είναι ένα βάρβαρο, βλαβερό, επονείδιστο, φαύλο και, πάνω απ’ όλα, ανήθικο συναίσθημα. Είναι βάρβαρο επειδή υπάρχει μόνο σε ανθρώπους που βρίσκονται στο κατώτερο επίπεδο της ηθικής και αναμένουν από άλλα έθνη τις ίδιες βιαιοπραγίες που εκείνοι είναι έτοιμοι να προκαλέσουν σε άλλους. Είναι βλαβερό επειδή διακόπτει τις προοδευτικές και εποικοδομητικές ειρηνικές σχέσεις με άλλους λαούς και, το κυριότερο, δημιουργεί εκείνη την κυβερνητική οργάνωση εξαιτίας της οποίας η εξουσία μπορεί να πέσει, (και πράγματι πέφτει), στα χέρια των χειρότερων ανθρώπων. Είναι επονείδιστο επειδή όχι μόνο μετατρέπει τον άνθρωπο σε σκλάβο, αλλά και σε έναν ανταγωνιστή, έναν αγριεμένο ταύρο ή έναν μονομάχο που χαραμίζει τη δύναμη και τη ζωή του για πράγματα που δεν ανήκουν σ’ αυτόν αλλά στην κυβέρνηση. Και είναι ανήθικο επειδή ο άνθρωπος που βρίσκεται υπό την επήρεια του πατριωτισμού, αντί να αναγνωρίζει ότι είναι τέκνο του Θεού, όπως διδάσκει ο χριστιανισμός, ή ότι είναι ένας ελεύθερος άνθρωπος που άγεται από τη λογική του, απεναντίας αναγνωρίζει ότι είναι γιος της πατρίδας και σκλάβος της κυβέρνησης, και κάνει πράγματα που αντιβαίνουν στη λογική και τη συνείδησή του.
...Αυτό πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι και τότε τα φοβερά δεσμά που αποκαλούνται κυβέρνηση και τα οποία μας κρατούν δεμένους, θα διαλυθούν δίχως καμία προσπάθεια και μαζί με αυτά θα πάψουν τα ανυπόφορα και ανώφελα δεινά που προκαλούν.
...Πρέπει να καταλάβετε ότι όλα τα δεινά από τα οποία υποφέρετε, τα προκαλείτε σεις οι ίδιοι όταν υποκύπτετε στα κελεύσματα των αυτοκρατόρων, των βασιλιάδων, των βουλευτών, των κυβερνητών, των αξιωματικών, των καπιταλιστών, των καλλιτεχνών, και ότι όλοι εκείνοι που χρειάζονται την απάτη του πατριωτισμού για να ζουν από το μόχθο σας, σας εμπαίζουν!
