Στις αρχές Δεκεμβρίου, σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη με τον Dave Ling, ο Lemmy αναφέρθηκε στα προβλήματα υγείας του. Ήταν χαρακτηριστικά επιθετικός όταν η κουβέντα στράφηκε στις εικασίες για την υγεία του. «Έχω σιχαθεί πια αυτή την ερώτηση “Πρόκειται να πεθάνεις;”», είπε. «Αυτή η ερώτηση έχει παλιώσει. Είμαι καλά. Βγαίνω στη σκηνή και δίνω τον καλύτερο εαυτό μου. Έχω καλές και κακές μέρες, αλλά τον περισσότερο καιρό τα πάω καλά». Όταν ρωτήθηκε αν σκεφτόταν το θάνατο σε σχέση με τα πρόσφατα προβλήματά του, η απάντησή του ήταν ξερή και αποκαλυπτική. «Ο θάνατος είναι κάτι αναπόφευκτο, σωστά; Κι αυτό το σκέφτεσαι όλο και περισσότερο όταν φτάνεις στην ηλικία μου. Δεν ανησυχώ γι’ αυτό. Όταν φύγω, θέλω να φύγω κάνοντας αυτό που κάνω καλύτερα. Αν πεθάνω αύριο, δεν έχω παράπονο. Έχω περάσει καλά».

«Ήταν μια φριχτή εμπειρία», μου είπε αργότερα ο Ling. «Φοβάμαι ότι ο άνθρωπος που ξέρεις και ξέρω έχει ξεφύγει. Αμέσως κατάλαβα ότι δεν θα έβγαζα σχεδόν τίποτε από αυτή η σελίδα και τις μισές ερωτήσεις που είχα ετοιμάσει . Ήταν πολύ δυσάρεστο».

Ωστόσο, ήταν σαφές ότι για εκείνον οι Motörhead εξακολουθούσαν να σημαίνουν τα πάντα και είπε στον Dave ότι δεν έβλεπε για ποιο λόγο έπρεπε να επιβραδύνει την κατάσταση. «Μόλις βγάλαμε δυο από τα καλύτερα άλμπουμ που έχουμε κυκλοφορήσει ποτέ. Για μένα είναι προφανές ότι δεν έχουμε ξοφλήσει ακόμα». Προέβλεψε μάλιστα ότι μέσα στα επόμενα δυο χρόνια θα κυκλοφορούσε ακόμα ένα άλμπουμ. «Μπορεί να γίνει και πιο σύντομα». Δυστυχώς θα διαψευδόταν.

Η τελευταία συναυλία του ευρωπαϊκού σκέλους της περιοδείας για τα σαράντα χρόνια των Motörhead πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο στις 11 Δεκεμβρίου, ενώ οι επόμενες ημερομηνίες ήταν προγραμματισμένες για τον Ιανουάριο του 2016 στη Βρετανία. Στο Βερολίνο ο Lemmy έμοιαζε σαν σκελετός αλλά δεν το έβαλε κάτω απογειώνοντας το σώου με ένα καταιγιστικό “Overkill”. Τώρα πια μόλις και μετά βίας μετακινούσε το σώμα του πάνω στη σκηνή, στεκόταν εκεί σαν κέρινη κούκλα, σχεδόν ακουμπώντας πάνω στο μικρόφωνο για στήριξη, προσπαθώντας να κρατηθεί στα πόδια του με το μισοσβησμένο βλέμμα του κρυμμένο πίσω από γυαλιά-καθρέφτες, με τη φωνή του γέρικη και τρεμουλιαστή και με το πνεύμα του κολλημένο κάπου πίσω, στο 1969. Όσοι από εμάς τον είχαμε γνωρίσει τις μέρες που κυριαρχούσε πάνω στη σκηνή τινάζοντας το κεφάλι του προς τα πίσω γρυλίζοντας, χοροπηδώντας με τις άσπρες μπότες του σαν να χόρευε πάνω σε αναμμένα κάρβουνα, ή απλώς παίρνοντας εκείνη την πόζα του πιστολέρο, κοιτάζοντας τον ήλιο – όσοι από εμάς τον ξέραμε από την εποχή που μπορούσες να νιώσεις το πάτωμα να τρίζει κάθε φορά που έμπαινε μέσα, νιώσαμε τρόμο και θλίψη. Κανείς μας ωστόσο δεν ήξερε κανείς ακόμα ήταν ότι αυτό θα ήταν το τελευταίο τραγούδι που θα έπαιζε στη σκηνή.

Όταν αργότερα έστειλα ένα email στην Ute Kromrey ρωτώντας για ποιο λόγο είχαν επιτρέψει στον Lemmy να συνεχίσει τις περιοδείες και τις δημόσιες εμφανίσεις τη στιγμή που ήταν πασιφανές ότι ήταν απελπιστικά άρρωστος, η απάντηση ήταν ευγενική αλλά εμφατική και τυπική: «Όπως ξέρεις και ξέρουν οι πάντες, το να παίζει live για τους φαν του και να περιοδεύει ήταν η ζωή του και ανέκαθεν η βασική προτεραιότητα του Lemmy», απάντησε η Ute. «Η φροντίδα της υγείας και όλα τα άλλα ήταν δευτερεύουσας σημασίας. Επιπλέον, κάπου κάπου πράγματι αισθανόταν κουρασμένος, αλλά συνολικά η ψυχική του διάθεση δεν ήταν τόσο χάλια ώστε να προβαίνει σε ακυρώσεις».

Ο άνθρωπος δεν μπορούσε να περπατήσει χωρίς βοήθεια και μόλις και μετά βίας μπορούσε πλέον να μιλάει. Το να ισχυρίζεται κάποιος ότι «συνολικά η ψυχική του διάθεση δεν ήταν τόσο χάλια» ακουγόταν κάπως γελοίο. Από την άλλη πλευρά, όπως σύντομα διαπίστωνε κάθε μάνατζερ του Lemmy – και τώρα κάθε γιατρός – το να προσπαθείς να πείσεις τον Lemmy να μην κάνει αυτό που ήθελε ήταν ένα εξοργιστικά μάταιο εγχείρημα. Ο άτρωτος θεός Lemmy είχε πάψει να είναι ο άδολος, παλιός Ian Kilmister εδώ και τόσο καιρό που απλά δεν είχε τρόπο να επανέλθει σε αυτό που στο μυαλό των άλλων θεωρείται ως «φυσιολογικό». Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσει το θάνατο ήταν να τον κοιτάξει κατάματα και να γρυλίσει, να μην πτοηθεί. Έστω κι αν υπέφερε κάθε φορά που στεκόταν όρθιος.

Δυο μέρες αργότερα επέστρεψε στο Λος Άντζελες. Τα εβδομηκοστά του γενέθλια ήταν την Παραμονή των Χριστουγέννων, αλλά οι φίλοι του και οι  συνάδελφοί του μουσικοί είχαν οργανώσει νωρίτερα ένα πάρτι στο Whisky a Go Go. Έτσι, τη νύχτα της 13 Δεκεμβρίου 2015, η αφρόκρεμα του rock’n’roll συγκεντρώθηκε για να τιμήσει τον άνθρωπο που είχε βοηθήσει να γραφτεί το βιβλίο με τους κανονισμούς. Οργανωτής του πάρτι ήταν ο πρώην ντράμερ των Guns N’ Roses Matt Sorum, παλιός φίλος του εορτάζοντα, ο οποίος είχε στείλει προσκλήσεις με την υπόσχεση για «κουβεντούλα και διασκέδαση». Το πλήθος ήταν ένα Who is Who της rock. Οι παλιοί συνεργάτες του Sorum, Slash και Duff McKagan ήταν εκεί, όπως οι Lars Ulrich και Robert Trujillo των Metallica, οι Scott Ian και Charlie Benante των Anthrax, ο κιθαρίστας του Ozzy Zakk Wylde. Ο Billy Idol μαζί με τον Steve Vai και τον Sebastian Bach, τον πρώην τραγουδιστή των Skid Row. Ο Gene Simmons των Kiss και ο Billy Gibbons των Z Z Top έστειλαν βιντεοσκοπημένα μηνύματα. Ο Slash και οι Anthrax τζάμαραν παίζοντας το “(We Are) The Road Crew” με τον Steve Vai και τον γιο του Lemmy, Paul, να μονομαχούν στα σόλα, ενώ η εκδήλωση κορυφώθηκε με ένα σετ κλασικών punk τραγουδιών με τους Sorum, McKagan, Billy Idol, Billy Duffy και τον κιθαρίστα των Sex Pistols Steve Jones.

Ο ίδιος ο Lemmy έμεινε όλη νύχτα στο μπαλκόνι, ενώ πολλοί επισκέπτες τον πλησίαζαν για να του ευχηθούν. Ο Lars Ulrich πήγε να δει τον φίλο του και έμεινε πλάι του γονατιστός όση ώρα κουβέντιαζαν. «Είχα την ευκαιρία να καθίσω μαζί του και να συζητήσουμε μόνοι περίπου για ένα δεκάλεπτο», έγραψε ο ντράμερ των Metallica στο Rolling Stone. «Του είπα πως είχε υποχρέωση να ζήσει για πάντα, επειδή εκείνος ήταν ο λόγος που μπορούμε να μαζευόμαστε για να γιορτάζουμε το hard rock, να γιορτάζουμε τους Motörhead και να βλέπουμε γνώριμα πρόσωπα επειδή τώρα είμαστε σκορποχώρι. Προφανώς, μπορούσα να καταλάβω ότι η υγεία του ήταν επιδεινούμενη, αλλά είχαμε μια στενή σχέση, μια σχέση που δεν χρειαζόταν να επιβεβαιώνεται ή να προφέρεται με πολλά λόγια. Όσο λιγότερα λέγαμε τόσο περισσότερο καταλαβαίναμε ότι το δέσιμό μας υπήρχε».

Ο Steve Vai ήταν άλλος ένας που πήγε να ευχηθεί για τα γενέθλιά του. «Σοκαρίστηκα από το πόσο αδύνατος και εύθραυστος ήταν, και πάλι όμως είχε εκείνη την ακλόνητη συναίσθηση για όλα όσα συνέβαιναν στον κόσμο γύρω του. Κράτησα το τρεμάμενο χέρι του, του είπα πόσο τη βρήκα τζαμάροντας με το γιο του κι έπειτα του φίλησα το χέρι και του είπα, “Ο Θεός να σε ευλογεί, αδελφέ μου, σε ευχαριστώ”. Υπάρχουν στιγμές που καταλαβαίνεις όταν θα αποχαιρετήσεις κάποιον για τελευταία φορά, σ’ αυτή τη ζωή και παρότι υπάρχει θλίψη, με τον Lemmy ήταν ένας εγκάρδιος αποχαιρετισμός και μια στιγμιαία ανταλλαγή μεγάλου σεβασμού και χαράς που είχαμε γνωρίσει ο ένας τον άλλο».

Photo: Η λήκυθος με τις στάχτες του Lemmy

Οι Head Cat, το rockabilly συγκρότημα του Lemmy, ήταν να παίξουν ένα σύντομο σετ εκείνο το βράδυ και πράγματι ο εξοπλισμός του μπάσου του στήθηκε στη σκηνή για την περίσταση. Εκείνος όμως δεν κατάφερε να αφήσει τη θέση του στο μπαλκόνι. Κανείς δεν μπορεί να πει αν ο Lemmy ήξερε ότι το τέλος πλησίαζε, σίγουρα όμως δεν ήταν ανόητος. Καταλάβαινε ότι εκείνο το δήθεν πάρτι γενεθλίων στην πραγματικότητα ήταν μια εκδήλωση αποχαιρετισμού.

Δυο μέρες αργότερα μπήκε στο νοσοκομείο υποφέροντας από πόνους στο στήθος. Την επομένη πήρε εξιτήριο, αλλά ο Todd Singerman(2) ανησύχησε και ζήτησε να του κάνουν αξονική εγκεφάλου. Ο Lemmy ήταν παραδόξως σιωπηλός και όποτε μιλούσε ψεύδιζε. Ο Singerman φοβήθηκε ότι είχε πάθει εγκεφαλικό. «Τον πήγαμε για ακτίνες και είπαν, “Θεούλη μου, έχει απλωθεί παντού, στον εγκέφαλο και στο λαιμό του”», είπε ο Singerman στο Rolling Stone.

Ήταν καρκίνος. Στις 26 Δεκεμβρίου, δυο μέρες μετά τα εβδομηκοστά γενέθλια του Lemmy, ο γιατρός τον επισκέφτηκε στο διαμέρισμά του. Είχε πολύ άσχημα νέα. Ο καρκίνος του Lemmy δεν σήκωνε χειρουργείο, είχε απλωθεί πάρα πολύ. Τον ενημέρωσε ότι ίσως είχε δυο μήνες ζωής, το πολύ έξι αν ήταν τυχερός. Ο Lemmy όμως δεν αισθανόταν πλέον τυχερός.

«Το πήρε καλύτερα απ’ όλους μας», είπε ο Singerman. «Το μόνο του σχόλιο ήταν, “Ώστε μόνο δυο μήνες, έτσι;” Ο γιατρός του λέει, “Nαι, Lemmy, δεν θέλω να σου λέω μαλακίες. Είναι άσχημα και κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι. Θα ήμουν ψεύτης αν σου έλεγα ότι υπάρχει κάποια ελπίδα”».

Έγιναν οι προετοιμασίες. Στο διαμέρισμα του Lemmy μεταφέρθηκε η αγαπημένη του βιντεοκονσόλα από το Rainbow. Ενημερώθηκαν οι στενοί του φίλοι. Κανείς όμως δεν φαντάστηκε πόσο γρήγορα θα ερχόταν το τέλος. Τη Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου, ο Lemmy πέρασε μερικές ώρες παίζοντας βιντεοπαιχνίδια, πριν ο Mikael Maglieri, ο ιδιοκτήτης του Rainbow, πεταχτεί για μια επίσκεψη. Κουβέντιασαν κι έπειτα ο Maglieri παρακολούθησε τον Lemmy να αποκοιμιέται για να μην ξυπνήσει ποτέ.

«Μου τηλεφώνησε ο Maglieri για να μου πει, “Θεέ μου, πέθανε μπροστά στα μάτια μου”», δήλωσε αργότερα o Todd Singerman στο Rolling Stone.

Όπως ήταν φυσικό πολλοί σοκαρίστηκαν. «Μιλούσα σε ένα φίλο μου που ξέρει πολύ καλά τον μάνατζερ των Motörhead και μου είπε ότι τα πράγματα δεν ήταν καλά και ότι ίσως έπρεπε να σκεφτώ να πάω στο Λος Άντζελες για να υποβάλλω τα σέβη μου», είπε ο Lars Ulrich. «Ο καρκίνος ήταν πολύ επιθετικός, ήταν σε τελικό στάδιο και μάλλον δεν έμενε πολύς χρόνος. Ήταν μια το μεσημέρι και νομίζω πως έμαθα την είδηση γύρω στις έξι το απόγευμα. Ήταν τρελό».

Ο Ozzy Osbourne ετοιμαζόταν να βγει απ’ το σπίτι του όταν έμαθε τα νέα. «Του είχα τηλεφωνήσει δυο μέρες πριν και δεν καταλάβαινα λέξη απ’ όσα μου έλεγε», δήλωσε την επόμενη μέρα. «Χθες πήρα ένα μήνυμα από τον μάνατζέρ του: “Ο Lemmy οδεύει προς το τέλος και θέλει να δει μερικούς φίλους του”. Έτσι, ενώ ήμουν έτοιμος να βγω από το σπίτι με τη γυναίκα μου, ήρθε ένα μήνυμα που έλεγε ότι είχε φύγει. Κλονίστηκα απίστευτα».

[…] Η επιμνημόσυνη τελετή πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιανουαρίου στο Forest Lawn Memorial Park του Χόλιγουντ και όπως ήταν φυσικό η συγκίνηση ήταν έκδηλη. Οι Mikkey Dee, Dave Grohl, Lars Ulrich, Scott Ian, και ο Paul Inder, ο γιος του Lemmy, απέτισαν φόρο τιμής στον παλιό τους φίλο, ενώ διακόσιες πενήντα χιλιάδες άτομα παρακολούθησαν τη ζωντανή μετάδοση στο YouTube, πολλοί υψώνοντας ποτήρια με Jack Daniels και κόκα κόλα σε παμπ και μπαρ από το Λονδίνο μέχρι το Λος Άντζελες. […]

[…] Στο τέλος της τελετής, το μπάσο του Lemmy τοποθετήθηκε μπροστά από έναν ανοιχτό Marshall ενισχυτή δίπλα από τη λήκυθο με τις στάχτες του που είχε σχήμα καουμπόικου καπέλου, πλημμυρίζοντας επίτηδες την αίθουσα με feedback. «Ο Lemmy έφυγε από το κτήριο»(3), είπε ο μάνατζέρ του Todd Singerman, προτού οι τεθλιμμένοι φίλοι και συγγενείς μεταβούν στο Rainbow για το ανοιχτό μνημόσυνο. Μπορεί το σώμα του να είχε φύγει αλλά η παρουσία του παρέμενε σαν ένα φωτογραφικό εσταντανέ. […]

Photo: Ο τάφος του Lemmy στο Forest Lawn Memorial Park (Λος Άντζελες)

[…] Ασφαλώς υπήρχε ακόμα το ερώτημα σχετικά με το μέλλον των Motörhead. Όσο αδιανόητο κι αν ήταν, υπήρχε πάντα το ενδεχόμενο ότι η μπάντα θα μπορούσε να συνεχίσει χωρίς αυτόν – άλλα συγκροτήματα είχαν κάνει το ίδιο. Όμως ο Mikkey Dee, ένας άνθρωπος που νοιαζόταν για το συγκρότημα σχεδόν όσο και ο Lemmy, σύντομα διέψευσε τέτοιες εξωφρενικές υποθέσεις. «Οι Motörhead τελείωσαν», δήλωσε στη σουηδική τηλεόραση. «Ο Lemmy ήταν οι Motörhead. Δεν θα ξανακάνουμε περιοδείες και δεν θα κυκλοφορήσουμε άλλους δίσκους. Το όνομα όμως παραμένει και ο Lemmy ζει στην καρδιά όλων».

Οι πωλήσεις του καταλόγου των Motörhead αυξήθηκαν κατακόρυφα τις εβδομάδες μετά το θάνατο του Lemmy. Το σινγκλ “Ace of Spades” ξαναμπήκε στους βρετανικούς καταλόγους επιτυχιών φτάνοντας στο Νο 13 – δυο θέσεις πιο πάνω από την πρώτη του εμφάνιση σχεδόν πριν από 26 χρόνια. Στην Αμερική η θέαση του βίντεο στο youtube άγγιξε τα 1,8 εκατομμύρια views την εβδομάδα ως τις 31 Δεκεμβρίου, 1096% από τα 149.000 την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με την Nielsen Music. Η αναγγελία του θανάτου του δημοσιεύτηκε σε σοβαρές εφημερίδες όπως η Wall Street Journal, η οποία τον περιέγραψε σαν «τον Keith Richards του μπάσου». […]

[…] Πίσω σ’ εκείνο το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στο Λονδίνο, μια σκοτεινή βροχερή μέρα του 1997, όταν για πρώτη φορά πέρασε από το μυαλό μου ότι μπορεί να πέθαινε, τον ρώτησα προς το τέλος της βραδιάς: «Σκέφτεσαι ποτέ το θάνατο;»

«Όχι», απάντησε ψέματα. «Στο βαθμό που με αφορά δεν ξέρω τι είναι. Δεν ξέρω τι συμβαίνει. Δεν ξέρω για το τούνελ με το φως στην άκρη και για την γλυκιά μουσική. Νομίζω ότι αυτό είναι ευσεβής πόθος. Γιατί όλοι αυτοί οι μαλάκες που το είδαν τελικά επέστρεψαν, σωστά; Μπορεί να είναι ένα κόλπο για να  σε βάλουν στον άλλο κόσμο. Για να σε τσακίσουμε μετά, παλιομαλάκα». […]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1) Η promoter της μπάντας.

(2) Ο μάνατζερ του Lemmy.

(3) Φράση που ακουγόταν από τα μεγάφωνα μετά το τέλος των συναυλιών του Elvis Presley.

 Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο του Mick Walls, Lemmy, The Definitive Biography (Orion Books, 2016)