Mετάφραση: Ειρήνη Πολίτου από το Oi Polloi

Οι περισσότεροι άνθρωποι παλεύουν να εξελίξουν μία μόνο επιδεξιότητα που διαθέτουν την στιγμή που ο John Lurie μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα, από υποκριτική μέχρι ψάρεμα. Όλες αυτές οι επιδεξιότητες έγιναν σημαντικά σημεία ενός πλούσιου βιογραφικού, το οποίο περιλαμβάνει τη δημιουργία της τζαζ μπάντας The Lounge Lizards, την συμμετοχή του στις ταινίες Στην Παγίδα του Νόμου, Παρίσι-Τέξας, Ατίθαση Καρδιά, καθώς και εκθέσεις ζωγραφικής σε όλο τον πλανήτη. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, πριν πολλά πολλά χρόνια είχε δική του εκπομπή για το ψάρεμα, όπου σε ένα επεισόδιο παραλίγο να πιάσει ένα γιγάντιο καλαμάρι με την βοήθεια του, μακαρίτη πλέον, Dennis Hopper.

Πρώτη ερώτηση: Η εκπομπή σου στην τηλεόραση, Fishing With John είναι άψογη. Πως προέκυψε;

Σκεφτόμουν να την κάνω πολύ καιρό, αλλά δεν το είχα πάρει πολύ στα σοβαρά. Είχα πάει για ψάρεμα με τον Willem [Dafoe] και το βιντεοσκοπήσαμε. Μια παραμονή Πρωτοχρονιάς, πάλι, έπαιζα με τον Tom Waits και την επόμενη μέρα πήγαμε για ψάρεμα με τον Stephen Torton και… νέα βιντεοσκόπηση. Η Debra Brown είδε τις κασέτες που βέβαια ήταν ερασιτεχνικές, και τις προώθησε σε μια Ιαπωνική εταιρία, η οποία ήθελε να ξεκινήσει κάποιες επαγγελματικές δραστηριότητες στη Νέα Υόρκη. Έπειτα με πλησίασε και μου ζήτησε να κάνουμε έναν πιλότο. Η απάντηση μου ήταν, «τώρα, πλάκα μας κάνεις»;

Όταν παρακολουθείς μια ταινία ή μια εκπομπή στην τηλεόραση, βλέπεις το τελικό αποτέλεσμα. Πως είναι όμως να τη φτιάχνεις από την αρχή; Υπήρξαν κάποιες απροσδόκητες δυσκολίες;

Όταν βλέπεις κάτι καλό, φαντάζεσαι πάντα ότι πρέπει να υπήρξαν απροσδόκητες δυσκολίες. Όταν βλέπεις κάτι κακό, φαντάζεσαι ότι οι άνθρωποι ήταν απλώς τόσο τεμπέληδες που δεν ήθελαν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες. Όταν ψάχνω να βρω κάποια ταινία που θέλω να παρακολουθήσω, μπορώ να σου πω μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα αν θα είναι καλή μόνο και μόνο ακούγοντας μια πόρτα να κλείνει, ή βλέποντας τον φωτισμό, ή ακούγοντας την μουσική, ή οτιδήποτε άλλο.

Γιατί πιστεύεις ότι το ψάρεμα αρέσει τόσο πολύ στους ανθρώπους;

Πρώτα απ’ όλα γιατί πηγαίνουμε σε πολύ όμορφα μέρη και παριστάνουμε ότι κάνουμε κάτι. Δεν θα πηγαίναμε αν δεν είχαμε κάτι να κάνουμε. Η προσπάθεια μας να πιάσουμε ένα μεγάλο ψάρι μοιάζει με extreme sport, ή με την προσπάθεια να χτυπήσουμε την μπάλα του μπέιζμπολ με ακρίβεια, ή με την προσπάθεια μας να βάλουμε καλάθι – και με αυτό τον τρόπο πετάμε το δόλωμα. Έτσι ανακαλύπτουμε τον κόσμο του μυστηρίου, ο οποίος βρίσκεται δίπλα στην πραγματικότητα. Ποιος ακριβώς είναι αυτός; Θα τον μάθουμε μόνο κρατώντας το αγκίστρι και την πετονιά. Θα τραβήξουμε, λοιπόν, αυτό το υπέροχο πλάσμα έξω από το νερό και θα το σκοτώσουμε γιατί οι άνθρωποι είμαστε απλά γελοίοι. Το τελευταίο που είπα δεν σημαίνει ότι με αυτό τον τρόπο δείχνουμε την αγάπη μας για το ψάρεμα, είναι απλώς μια παρατήρηση.

Θα έλεγα πως είναι μια σοβαρή παρατήρηση. Σου έχει επιτεθεί ποτέ η αλιευτική κοινότητα λόγω έλλειψης περισσότερων παραδοσιακών τρόπων ψαρέματος;

Ναι.

Γιατί δεν υπάρχουν άλλες εκπομπές στην τηλεόραση όπως το Ψαρεύοντας με τον John; Ακούω ότι βρισκόμαστε τάχα στην εποχή του “peak TV” ή κάπως έτσι, αλλά γιατί υπάρχουν τόσο ανιαρές εκπομπές στην τηλεόραση;

Το σημαντικότερο πράγμα, αλλά και αυτό που αναγνωρίζω στον Kenji Okabe της Telecom Japan, είναι ότι με άφησαν στην ησυχία μου. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι ο λόγος που το Breaking Bad ήταν μια τόσο υπέροχη σειρά είναι επειδή άφησαν τον Vince Gilligan στην ησυχία του. Στα περισσότερα πρότζεκτ υπάρχουν όλοι αυτοί οι παρατρεχάμενοι, οι οποίοι ανακατεύονται στην δουλειά σου και τελικά την καταστρέφουν. Οι «Προστάτες». Θαρρείς και υπάρχει κάποιου είδους συνομωσία για να συντηρήσουν την μετριότητα.

Ας πάμε λίγο πιο πίσω. Είναι αλήθεια ότι κατάγεσαι από την Μινεάπολη; Τι σου άρεσε όταν ήσουν παιδί;

Πρώτα από όλα, η αρχαιολογία και οι δεινόσαυροι. Μετά, όταν μετακομίσαμε στη Νέα Ορλεάνη, τα ερπετά και ειδικότερα τα φίδια. Σκεφτόμουν να ανοίξω εκτροφείο φιδιών. Μετά κι απ’ αυτό, ήμουν σχεδόν σίγουρος ότι θα έπαιζα κεντρικός στους Yankees.

Ένα εφικτό όνειρο… Μετακόμισες στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και σε σύντομο χρονικό διάστημα δημιούργησες τους Lounge Lizards. Εκείνη την εποχή μάλλον είχαμε εξιδανικεύσει τη Νέα Υόρκη, πώς όμως φαίνονταν σε σένα; Τι έτρωγες; Ποια ήταν τα μέρη που σύχναζες τα βράδια; Σε ποιους δρόμους σου άρεσε να περπατάς; Ποιες ήταν οι μυρωδιές τους;

Προσπαθούσα να θυμηθώ το φαγητό που έτρωγα τότε, αλλά δεν μπορώ. Ήμουν απένταρος τον περισσότερο καιρό. Συνήθως σέρβιραν διάφορα ορεκτικά στα εγκαίνια των γκαλερί και το τυρί έγινε μέρος της καθημερινής μου διατροφής. Σχεδόν κάθε βράδυ – ή μάλλον καθόλου «σχεδόν» – κάθε βράδυ, λοιπόν, πηγαίναμε στο Mudd Club. Δεν θα σου πω ποιοι δρόμοι ήταν καλοί για να τους περπατήσεις αλλά θα σου πω ποιοι δεν ήταν. Έμενα στην East Third Street, απέναντι από το Άσυλο Αρρένων κι έτσι ο δρόμος μύριζε σάπιο λάχανο και ούρα.

Ποια είναι τα θέματα εκείνης της εποχής για τα οποία δεν συζητούν καθόλου πια οι άνθρωποι; Τι ήταν αυτό που δεν τους άρεσε καθόλου;

Έγινε μια πολύ γρήγορη μετάβαση από την εποχή της απόλυτης διασκέδασης στην εποχή της αθλιότητας μέσα σε ένα με δυο χρόνια. Ήταν η αρχή του AIDS. Είχα πολλούς φίλους που πέθαναν ή αρρώστησαν σοβαρά. Οι άνθρωποι ζορίστηκαν. Υπήρξαν πολλοί θάνατοι, πολλά αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, άνθρωποι που πηδούσαν από παράθυρα. Επίσης, παρά τη μεγάλη καλλιτεχνική υπόσχεση που μας έδινε η εποχή, το τελικό αποτέλεσμα ήταν πολύ απογοητευτικό. Υποθέτω ότι οι ακρότητες οδήγησαν σε μια έλλειψη πειθαρχίας και τελικά η δουλειά δεν ήταν τόσο καλή όσο θα έπρεπε.

Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά οι άνθρωποι εκείνη την εποχή έκαναν ότι ήθελαν να κάνουν… έκαναν ταινίες, μουσική ή οτιδήποτε άλλο χωρίς κανένα ειδικό προϋπολογισμό. Για παράδειγμα, εσύ έκανες μια ταινία με τίτλο Men in Orbit στο διαμέρισμα σου με προϋπολογισμό 500 δολάρια. Από πού προέκυψε αυτή η ελευθερία;

Η ελευθερία προέκυψε από τη σφοδρή επιθυμία μου να την αποκτήσω με οποιοδήποτε κόστος. Αλλά είναι παράξενο ή θλιβερό, γιατί όσο ταλαντούχοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι όταν ήταν άγνωστοι, τώρα είναι αυτοί που καθορίζουν το παιγνίδι.

Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι στις μέρες μας εξαρτώνται πολύ από το χρήμα; Ή, ίσως, και από την δόξα;

Νομίζω σήμερα ότι οι άνθρωποι ως επί το πλείστον είναι σχεδόν χαμένοι και φοβισμένοι. Έτσι κάνουν οτιδήποτε πιστεύουν ότι θα τους φέρει την επιτυχία, έστω κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πατήσουν επί πτωμάτων – και συνήθως αυτό κάνουν.

Το τελευταίο άλμπουμ των Lounge Lizard, Voice of Chunk είναι υπέροχο. Ποια ήταν τα ακούσματα σου όταν το έκανες; Και ποιος είναι ο Bob the Bob;

Τα ακούσματα μου είναι αυτά που είχα χρόνια πριν. Ο Evan [Lurie, o αδελφός και συνεργάτης του John] κι εγώ καταβροχθίζαμε τα πάντα. Από Stravinsky, Monk, Little Water, Coltrane, θιβετιανή μουσική, Ellington, Dolphy, μουσική των Πυγμαίων, (καταλαβαίνεις τι εννοώ). .. Αργότερα, όταν άρχισα να κάνω δική μου μουσική, σταμάτησα να ακούω σχεδόν τα πάντα. Αν και όταν ήμουν στο Μαρόκο, στα γυρίσματα του Τελευταίου Πειρασμού, έπαιζα πολύ με μουσικούς Gnawa, οι οποίοι με έκαναν να αλλάξω. Την ίδια εποχή ο Evan ανακάλυψε τον Piazzolla.Ο Bob the Bob είναι η Kazy των Blonde Redhead. Το στόμα της απεικονίζεται στο εξώφυλλο του δίσκου. Ακόμα τη φωνάζω Bob.

Είσαι ένας πολύ δημιουργικός ζωγράφος. Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα πράγματα που παρατηρείς όταν ξαναφέρνεις στο νου σου τα έργα σου;

Ζω σε ένα μικρό νησί της Καραϊβικής. Υπάρχουν παντού λουλούδια. Δεν θέλω να πιστεύω ότι επηρεάζουν την ζωγραφική μου αλλά το κάνουν. Παλιολούλουδα…

Πολλοί άνθρωποι ζωγραφίζουν όταν είναι νέοι και μετά σταματούν. Γιατί πιστεύεις ότι το κάνουν; Εσύ γιατί δεν σταμάτησες;

Οι καλύτεροι πίνακες που έχω δει τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι εκείνοι που βρίσκονται στις πόρτες των ψυγείων. Δεν ξέρω γιατί οι άνθρωποι σταματούν να ζωγραφίζουν ή γιατί οι πίνακες τους δείχνουν τόσο άκαμπτοι όταν συνεχίζουν. Είμαι σίγουρος ότι η μητέρα μου, που ζωγράφιζε τον εαυτό της και δίδασκε καλλιτεχνικά στο Λίβερπουλ μου μετέδωσε την ελευθερία πνεύματος. Να μην φοβάμαι την παιδικότητα μου. Αν και μου είχαν πει ότι είχε έρθει πια η ώρα να γνωρίσω τον «ενήλικα εαυτό μου».

Πως θα καταλάβεις ότι ένας πίνακας έχει τελειώσει;

Θα ρωτήσω τη Nesrin [τη βοηθό του]. Αν μου πει ότι τελείωσε, τότε δεν έχει τελειώσει.

Φαίνεσαι τύπος με άφθονο χιούμορ. Πιστεύεις ότι μερικές φορές το χιούμορ είναι υποτιμημένο; Τελικά, μήπως μερικές φορές οι άνθρωποι παίρνουν τα πράγματα πολύ στα σοβαρά;

Πιστεύω ότι το χιούμορ είναι πολύ σημαντικό. Πιστεύω ότι το χιούμορ μπορεί να αλλάξει την συνείδηση της κοινωνίας προς το καλύτερο από οτιδήποτε άλλο. Έτσι, όπως ο Shakespeare, ο Mark Twain, ο Lenny Bruce, ο Richard Pryor και πολλοί άλλοι που άλλαξαν τα πράγματα προς το καλύτερο. Ξέρεις ποιος ήταν πρόεδρος όταν ο Mark Twain βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του; Ο Benjamin Harrison. Ποιος στα κομμάτια ήταν ο Benjamin Harrison;

Τι πιστεύεις για το διαδύκτιο; Φαίνεται πως είναι εντελώς απαραίτητο στην εποχή μας.

Απογοητεύομαι από τους ανθρώπους γιατί πιστεύω ότι τα social media μπορούν να είναι κάτι θετικό για τον κόσμο. Και σίγουρα δεν εξαιρώ το χιούμορ, έχω ακούσει τόσα ανέκδοτα μέχρι τώρα που καλύπτουν μια ολόκληρη ζωή… Κάτι που με ενοχλεί ιδιαίτερα είναι ότι η αντίδραση στο twitter αγγίζει την ικανοποίηση όταν ένας κορυφαίος αθλητής τραυματίζεται. Τι ζόρια πρέπει να έχεις περάσει στη ζωή σου για να συμπεριφέρεσαι με αυτό τον τρόπο;

Πρόσφατα και μετά από δεκαεπτά χρόνια κυκλοφόρησες άλλο ένα άλμπουμ με το ψευδώνυμο Marvin Pontiac. Ο τίτλος του είναι The Asylum Tapes, και ηχογραφήθηκε με ένα μηχάνημα τετραπλής εγγραφής σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα. Με ποια αφορμή θέλησες να ξαναδημιουργήσεις ένα τέτοιο άλμπουμ;

Πάσχω από τη νόσο του Lyme σε προχωρημένο στάδιο και δεν ήμουν σε θέση να παίξω οτιδήποτε για μεγάλο διάστημα. Για την ακρίβεια, λόγω της νευρολογικής διάστασης της ασθένειας μου, τα πρώτα χρόνια δεν ήμουν σε θέση ούτε να ακούσω μουσική. Ήταν σαν να άκουγα νύχια να ξύνουν ένα μαυροπίνακα. Μόλις βελτιώθηκε η κατάσταση μου, μπόρεσα να παίξω κιθάρα και φυσαρμόνικα. Αλλά το σαξόφωνο έχει τελειώσει για μένα σε αυτή την ζωή. Αισθάνομαι πάντως πολύ περήφανος γι’ αυτό το άλμπουμ και ελπίζω ο κόσμος να έχει την ευκαιρία και να το ακούσει. Το έκανα για να δώσω χαρά τους ανθρώπους.

Εξακολουθεί ο κόσμος να είναι μπερδεμένος με την ταυτότητα του Marvin Pontiac;

Νομίζω πως ναι. Είναι ένας χαρακτήρας που τον δημιούργησα για να γράψω αυτή την μουσική. Μάλλον είναι κακό μάρκετινγκ, αλλά δεν με ενδιαφέρει.

Θα ήταν διαφορετικό αν το άλμπουμ κυκλοφορούσε με το κανονικό σου όνομα; Πιστεύεις ότι μπορείς να κάνεις κι άλλα πράγματα ως Marvin Pontiac; Ή, καλύτερα, μηπως είναι πιο εύκολο να πεις μερικά πράγματα ως Marvin Pontiac;

Ναι, σίγουρα. Ο Marvin μου δίνει μια ελευθερία. Αμφιβάλω αν θα έκανα ένα άλμπουμ όπου θα τραγουδούσα ένα κομμάτι όπως το «Smell Μy Sandwich». Αλλά χαίρομαι που μπορώ να το κάνω.

Οι στίχοι είναι πολύ ειλικρινείς και ευθείς. Δουλεύεις πολύ πάνω σε ένα τραγούδι, σε μια ιδέα, ή το βγάζεις με τη μία;

Συνήθως μου έρχονται αμέσως, όπως το «My Βear to Cross». Το έγραψα όταν ηχογραφούσα στο στούντιο. Κάποια άλλα όμως μου παίρνουν χρόνο. Υπάρχουν και μερικά που δεν έχω βρει τον κατάλληλο στοίχο και τα έχω αφήσει στην άκρη.

Τελευταία ερώτηση. Πιστεύεις ότι πολλά πράγματα τα υπεραναλύουμε; Μήπως τελικά η πολύ σκέψη κάνει κακό;

Για να σκεφτώ λιγάκι…