Γράφει ο Μιχάλης Πούγουνας
"Θεωρώ τον εαυτό μου έναν κακό συγγραφέα με σπουδαίες ιδέες, αλλά το προτιμώ απ' το να είμαι ένας σπουδαίος συγγραφέας με κακές ιδέες" (Μ. Μ.)
Είχα πιάσει πριν καιρό συζήτηση με ένα φίλο για τον Michael Moorcock και μολονότι ο φίλος είναι βιβλιοφάγος, έτυχε να μην τον γνωρίζει. Εκείνο το βράδυ όμως φαίνεται πως τον έπεισα να διαβάσει ένα από τα βιβλία του Moorcock με ήρωα τον Elric. Σε κάποια άλλη συνάντησή μας, έτυχε να αναφέρω και πάλι τον Moorcock και ο φίλος σχολίασε πως μάλλον θα πρέπει να μου αρέσει πολύ αφου τον αναφέρω συχνά. Διευκρίνισα ότι γνωρίζω αρκετά για τον Moorcock εξαιτίας ενός βελγικού περιοδικού, με το οποίο είχα επαφές στα 90ς.
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟΝ MOORCOCK
Το περιοδικό λεγόταν Crohinga Well και ήταν γραμμένο στα αγγλικά.
Ήταν προϊόν δουλειάς τριών ανθρώπων, ο ένας εκ των οποίων, ο Marc “Mushroom” Muijen είχε και την εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή The Magic Mushroom στον βελγικό ραδιοφωνικό σταθμό Radio Centraal, αλλά δυστυχώς δεν βρίσκεται πλέον ανάμεσά μας.
Η θεματολογία του Crohinga Well αφορούσε το space rock και τα ψυχεδελικά συγκροτήματα, τα παραισθησιογόνα, τις παρενέργειές τους και την ιστορία τους ανά τους αιώνες, ενώ δημοσίευε κριτικές κυκλοφοριών του είδους. Σε κάθε τεύχος μάλιστα υπήρχε αναλυτικό βιογραφικό κάποιου από τα μέλη των Hawkwind. Κι αφού ο Moorcock είχε συνεργαστεί πολλές φορές με τους Hawkwind, το περιοδικό συμπεριέλαβε και το δικό του βιογραφικό.
Τρία από τα τεύχη του περιοδικού κυκλοφόρησαν μαζί με κασέτες και αφού τώρα σας βρήκα εύκαιρους, ας γράψω κάτι γι’ αυτές:
α) Το “Crop Circles On The Sun” που κυκλοφόρησε μαζί με το Crohinga Well το 1992, ήταν μια διπλή κασέτα μέσα σε κασετίνα βιντεοταινίας VHS. To συγκρότημα λεγόταν Wooden Baby και ήταν ενα side project του μουσικού παραγωγού Merv Pepler, ο οποίος έπαιξε με τους Ozric Tentacles, τους Frenzy, τους Oroonies και τους Eat Static. Oι δύο τελευταίοι είχαν στην σύνθεσή τους τουλάχιστον απο δύο μέλη των Ozric Tentacles. Ένα δείγμα του πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε η κασέτα στα 90ς είναι ότι οι Wooden Baby κυκλοφόρησαν τρία άλμπουμ αποκλειστικά σε κασέτα.
β) Σε διπλή κασέτα, επίσης σε VHS κουτί, ήταν και το “Surrealistic Clock Tower”, του αγγλικού ψυχεδελικού συγκροτήματος Wobble Jaggle Jiggle από το Brighton. Στη δεκαετία του ’90, η συγκεκριμένη μπάντα κυκλοφόρησε οκτώ άλμπουμ, τρία σε βινύλιο και πέντε σε κασέτα.
γ) Το “Rituals Of Beyond” ήταν η τελευταία κυκλοφορία του περιοδικού, επίσης μια διπλή κασέτα. Ανήκε στους Omnia Opera, οι οποίοι είχανε περάσει και από το ρόστερ της Delerium με δύο άλμπουμ. Κυκλοφόρησαν συνολικά έξι, τα τρία σε κασέτα...
Όταν λοιπόν διάβασα τη βιογραφία του Moorcock στο Crohinga Well, εντυπωσιάστηκα τόσο που τη μετέφρασα στα ελληνικά με σκοπό να τη δώσω για δημοσίευση σε κάποιο από τα μουσικά έντυπα της εποχής. Μπορεί αυτό να μην έγινε ποτέ, αλλά εγώ έμαθα πάρα πολλά για τον Moorcock.
ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ…
Η αλήθεια είναι πως ο Moorcock ανήκει σε μια γενιά συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας που καλλιέργησε αυτό που στην εποχή του ονομάστηκε New Wave και έφτασε στην κορύφωσή του στις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Οι συγγραφείς του New Wave, στους οποίους ανήκει μεταξύ άλλων και ο J. G. Ballard κυρίως με τα βιβλία του The Wind from Nowhere (1961) και Η Πλημμύρα (1962), συχνά θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως εκμοντερνιστές και μερικές φορές μάλιστα ειρωνεύονταν τους παραδοσιακούς συγγραφείς της επιστημονικής φαντασίας.
(Για να διαπιστώσει κανείς την επιρροή που άσκησε ο Ballard στην μουσική, αρκεί να αναφέρω τον τίτλο του βιβλίου του Atrocity Exhibition που έγινε ομώνυμο τραγούδι των Joy Division στο άλμπουμ Closer, το κομμάτι "Down in the Park" που έγραψε ο Gary Numan επηρεασμένος από τον Ballard, το "Warm Leatherette" των The Normal, το "Miss the Girl" των Creatures της Siouxsie Sioux, το οποίο βασίστηκε στο βιβλίο του Ballard, Crash, και άλλα πολλά...)
Σύμφωνα με τον Moorcock, τα πάντα είναι πιθανά και η δουλειά του συγγραφέα είναι να σκέφτεται όσα περισσότερα πράγματα μπορεί από αυτά που δεν μπορούν να σκεφτούν οι υπόλοιποι.
Η γενιά των συγγραφέων του New Wave έζησε τα παιδικά της χρόνια βιώνοντας τα δεινά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τους βομβαρδισμούς της Αγγλίας από τους Γερμανούς. Έτσι, δημιούργησαν με την φαντασία τους άλλους κόσμους, μακριά από το διαλυμένο και ετοιμόρροπο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούσαν για να μην τους τρελάνει η πραγματικότητα που υπήρχε γύρω τους.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να αλλάξω λίγο θέμα, κάτι που όπως ίσως θα έχετε καταλάβει το συνηθίζω... Δεν είναι εντελώς παράλογο ότι το επιτραπέζιο παιχνίδι Monopoly, αυτό που παίξαμε οι περισσότεροι σαν παιδιά, έκανε πάταγο στην Αμερική την δεκαετία της οικονομικής κρίσης του’30. Αρχικά το επινόησε η κυρία Lizzie Magie το 1904 για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Με το συγκεκριμένο παιχνίδι, το οποίο τότε ονόμαζε «Το Παιχνίδι του Σπιτονοικοκύρη», ήθελε να εξηγήσει την φορολογία σύμφωνα με το οικονομικό σύστημα του Henry George που ήταν βασισμένο στην πεποίθηση «ότι η αξία ενός προϊόντος το οποίος προέρχεται από την γη (συμπεριλαμβανομένων των φυσικών πόρων), θα πρέπει να ανήκει εξ ολοκλήρου σε όλα τα μέλη της κοινότητας που το παράγει».
Δεν προτίθεμαι να εξηγήσω εδώ τους πρωτότυπους όρους του παιχνιδιού και θα καταλήξω αναφέροντας ότι το 1932 ο Charles Darrow μετονόμασε το παιχνίδι σε Monopoly (χάρη σε αυτό έγινε ο πρώτος εκατομμυριούχος σχεδιαστής παιχνιδιών) και το παιχνίδι γνώρισε τεράστια επιτυχία ανάμεσα στους Αμερικανούς άνεργους. Είναι η απόδειξη πως ο άνθρωπος χρησιμοποιεί την φαντασία του για να ξεφεύγει όταν οι καθημερινές συνθήκες γίνονται αβάστακτες.
Οι φτωχοί λοιπόν γινόντουσαν πλούσιοι όσο έπαιζαν Monopoly στη διάρκεια του μεγάλου οικονομικού Κραχ στην Αμερική ενώ μια γενιά νέων ανθρώπων επινοούσε φανταστικούς κόσμους και ήρωες εν μέσω των γερμανικών βομβαρδισμών.
Σε αυτούς τους τελευταίους κατατάσσεται ο Michael Moorcock ο οποίος σε πολλά από τα μυθιστορήματά του χρησιμοποιεί το Πολυσύμπαν (ή Μετασύμπαν), δηλαδή μια σειρά από παράλληλα σύμπαντα. Έτσι ο κόσμος παρουσιάζεται πιο πολύπλοκος από όσο νομίζουμε κρύβοντας απρόσμενες εκπλήξεις.
ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ
Κεντρικό πρόσωπο στα έργα του είναι κάποιος Αιώνιος Πρόμαχος που δυνητικά έχει πολλαπλές ταυτότητες σε πολλαπλές διαστάσεις. Το Πολυσύμπαν που ο Moorcock δημιουργεί, περιέχει ένα μεγάλο αριθμό διαφορετικών εκδοχών της Γης σε διαφορετικούς χρόνους, ιστορίες και, περιστασιακά, μεγέθη. Ένα παράδειγμα είναι ο κόσμος στον οποίο εξελίσσονται οι ιστορίες του Elric. Είναι ένας από τους χαρακτήρες που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, αποκαλύπτοντας διαφορετικές πτυχές της προσωπικότητάς του σε κάθε νέο βιβλίο. Οι ιστορίες εκτυλίσσονται σε διάφορους κόσμους που περιλαμβάνουν το Λονδίνο, το Melniboné, το Tanelorn, τα Νεαρά Βασίλεια και το Βασίλειο των Ονείρων.
Τα βιβλία του Moorcock με ήρωα τον Elric του Melniboné είναι εκείνα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις και που σε αντίθεση με τον κλισαρισμένο τρόπο γραφής του J. R. R. Tolkien ή με τον Κόναν τον Βάρβαρο του Robert E. Howard, είναι γεμάτα ανατροπές.
Τα έργα του Moorcock είναι γνωστά για την πολιτική τοποθέτηση και το περιεχόμενό τους. Σε μια συνέντευξή του δήλωνε: "Είμαι αναρχικός και ρεαλιστής, η ηθική/φιλοσοφική θέση μου είναι εκείνη ενός αναρχικού". Εξηγώντας μάλιστα τη σύνδεση της γραφής του με την πολιτική του φιλοσοφία, ο Moorcock έλεγε: "Τα βιβλία μου συχνά έχουν ως θέμα αριστοκρατικούς ήρωες, θεούς και ούτω καθεξής. Όλα αυτά τελειώνουν σε κάποιο σημείο, το οποίο συχνά αποκαλύπτει σχετικά άμεσα ότι δεν πρέπει να υπηρετούμε ούτε θεούς, ούτε αρχηγούς και ότι να γίνουμε κύριοι του εαυτού μας”.
Πέρα από τους συγγραφείς που ο ίδιος εκτιμά και θεωρεί σημαντικούς, όπως ο Mervyn Peake ή ο Fritz Leiber, έχει απορρίψει και τον τρόπο γραφής ορισμένων άλλων όπως του Tolkien, τον οποίο είχε γνωρίσει προσωπικά.
Για τον Moorcock το έργο του Tolkien παρουσιάζει μια ωραιοποιημένη μορφή του συντηρητικού αγγλικού τρόπου ζωής, ο οποίος αρνείται την πρόοδο και την αλλαγή της κοινωνίας. Μάλιστα, σε ένα άρθρο του με τίτλο Epic Pooh που έγραψε το 1978 για την Βρετανική Εταιρεία Επιστημονικής Φαντασίας, ασκεί έντονη κριτική σε κάποιους συγγραφείς της επικής παιδικής επιστημονικής φαντασίας, εξισώνοντας το Lord of the Rings του Tolkien με το Winnie the Pooh...
Μεταξύ των συγγραφέων τους οποίους είχε επικρίνει για την πολιτική τους τοποθέτηση, είναι ο Robert A. Heinlein και ο H. P. Lovecraft, σε ένα δοκίμιο με τίτλο Starship Stormtroopers (επίσης του 1978) το οποίο δημοσιεύτηκε στο Anarchist Review. Στο συγκεκριμένο άρθρο επικρίνει την παραγωγή της «αυταρχικής» φαντασίας από ορισμένους «κανονικούς» συγγραφείς αλλά και τον Lovecraft για την ύπαρξη αντισημιτικών, μισογυνιστικών και εξαιρετικά ρατσιστικών απόψεων που περιλάμβανε στις σύντομες ιστορίες του.
Ο Moorcock χρησιμοποίησε έναν άλλο ήρωα, τον Jerry Cornelius, για να σατιρίσει τις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του, όπως για παράδειγμα τον πόλεμο του Βιετνάμ. Μάλιστα, επέτρεψε σε αρκετούς συγγραφείς να χρησιμοποιούν στις δικές τους ιστορίες το σύμπαν που εκείνος είχε δημιουργήσει για τον Jerry Cornelius, ενώ επέτρεψε σε αρκετούς άλλους να παρουσιάζουν δικούς του ήρωες στις ιστορίες που έγραφαν.
Ήταν τόσο παθιασμένος με την συγγραφή που, όπως ο ίδιος ανέφερε, υπήρξαν φορές που έγραφε 15.000 λέξεις την ημέρα, καθώς και βιβλία που είχε γράψει μέσα σε τρεις μέρες.
Έγραψε και βιβλία χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα όπως Bill Barclay, Edward P. Bradbury, James Colvin, και Desmond Reid.
Οι Hawkwind
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Moorcock γεννήθηκε το 1939 και άρχισε να γράφει από τα μαθητικά του χρόνια, εκδίδοντας από το 1950 και μετά ένα περιοδικό που ονόμασε Outlaw's Own.
Στα 17 του εργάστηκε ως συγγραφέας, γράφοντας και κάνοντας επιμέλεια ιστοριών του Ταρζάν αλλά και άλλων για διάφορους αγγλικούς εκδοτικούς οίκους και περιοδικά.
Όταν στα μέσα του 1964 ανέλαβε αρχισυντάκτης του περιοδικού New Worlds, επέλεξε να επικεντρώσει την ύλη του στην προώθηση του νέου είδους επιστημονικής φαντασίας, δηλαδή του New Wave, επηρεάζοντας καταλυτικά την εξέλιξη της βρετανικής επιστημονικής φαντασίας.
Ο ίδιος πρωτοστάτησε με τα βιβλία του στο είδος, επινοώντας έναν διαφορετικό τρόπο γραφής, δημιουργώντας έναν απέραντο χώρο από το εξώτερο διάστημα στον εσωτερικό κόσμο και αναμιγνύοντας τη φαντασία με την ψυχολογία, το υποσυνείδητο και τον περιθωριακό τρόπο σκέψης της δεκαετίας του ’60.
Ταυτόχρονα ασχολήθηκε και με την μουσική. Από τη δεκαετία του ’50 έπαιζε μουσική στον δρόμο με έναν φίλο του, μαζεύοντας χρήματα τα οποία ξόδευε κυρίως για να αγοράζει βιβλία, ενώ στην δεκαετία του ’60 σχημάτισε το συγκρότημα The Deep Fix, δανειζόμενος το όνομα από τον τίτλο ενός βιβλίου με σύντομες ιστορίες που είχε γράψει με το ψευδώνυμο James Colvin.
Το πρώτο άλμπουμ των Michael Moorcock & The Deep Fix κυκλοφόρησε το 1975, ενώ συνεχίζει να κυκλοφορεί δουλειές του ακόμα και σήμερα (μέσα στο 2019 αναμένεται το άλμπουμ του Live From the Terminal Café).
Όπως προείπα, ο Moorcock συνεργάστηκε με τους Hawkwind σε ζωντανές εμφανίσεις του συγκροτήματος και στο τρίτο τους άλμπουμ Warrior on the Edge of Time, έχει γράψει στίχους για τραγούδια τους, ενώ το άλμπουμ The Chronicle of the Black Sword ήταν βασισμένο πάνω στις ιστορίες του Elric.
Ηχογράφησε μπάντζο, κιθάρα και έκανε δεύτερα φωνητικά σε δύο άλμπουμ του Robert Calvert (ο οποίος παντρεύτηκε τη γυναίκα του Moorcock), ενώ έπαιξε σε συναυλίες και έγραψε τους στίχους για τρία άλμπουμ των Blue Öyster Cult: το Βlack Blade (αφορά το σπαθί Stormbringer από τις ιστορίες του Elric), το Veteran of the Psychic Wars (αφορά τον Elric) και το The Great Sun Jester που έγραψε για τον φίλο του ποιητή Bill Butler, ο οποίος πέθανε από υπερβολική δόση.
Το 2018 τραγούδησε και έπαιξε φυσαρμόνικα στο άλμπουμ An Alien Heat που κυκλοφόρησε από την μουσική κολεκτίβα Spirits Burning & Michael Moorcock με τη συμμετοχή μελών από τους Gong, τους Hawkwind, τους Blue Öyster Cult, και τους Clearlight (ο Moorcock έχει εμφανιστεί και σε παλιότερο άλμπουμ τους, του 2008...)
Στον κινηματογράφο έχει γράψει το σενάριο της ταινίας Η Γη που Ξέχασε ο Χρόνος (1974) με θέμα ένα γερμανικό υποβρύχιο, το οποίο εγκαταλείπει Άγγλους αιχμαλώτους σε ένα νησί που κατοικείται από δεινόσαυρους. Η ταινία The Final Programme (1973) ήταν βασισμένη σε ένα δικό του μυθιστόρημα.
Νομίζω ότι ο κύριος Moorcock έχει κάνει πάρα πολλά στην ζωή του και πραγματικά αξίζει να τον γνωρίζουν περισσότεροι άνθρωποι από εκείνους που διαβάζουν μόνο βιβλία επιστημονικής φαντασίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
Hawkwind “Urban Guerrilla” Η μικρή-μεγάλη ιστορία ενός απαγορευμένου τραγουδιού
Μιχάλης Πούγουνας
Ο Μιχάλης Πούγουνας γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κιν/φου, έχει κάνει δυο ντοκιμαντερ με τιτλο Όταν η Καλλιθέα Πήγαινε Cinema (υπάρχουν στο YouTube) και βραβεύτηκε για την ταινία μικρού μήκους “Vlad ο Δαιμων” στο Διεθνες Φεστιβαλ Ταινιών της Πάτρας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και τραγουδιστής των Flowers of Romance απο το 1981 ως το 1998 και των Nexus απο το 1999 ως το 2005. Το 2000 δημιούργησε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Cyberdelia ενω απο το 2011 μεχρι σήμερα παρουσιάζει την δύωρη ραδιοφωνική εκπομπή The Blackout Radio Show with Mike Pougounas που μεταδίδεται απο ενα Αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό στα FM, τρεις Αγγλικούς ιντερνετικούς, έναν Ελληνικό κι έναν Κυπριακό. Έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο “Rock’n’Roll rules ok?” με κείμενα σχετικά με την αλληλεπίδραση του ροκ και της κοινωνίας, καθως και τα μυθιστορήματα «To Κλειδί της Εύας» και «Μαύρο Χιόνι». Απο το 2006 είναι ο τραγουδιστής των New Zero God. Έχει κυκλοφορήσει συνολικά 13 στούντιο άλμπουμ.
Μιχάλης Πούγουνας
Ο Μιχάλης Πούγουνας γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κιν/φου, έχει κάνει δυο ντοκιμαντερ με τιτλο Όταν η Καλλιθέα Πήγαινε Cinema (υπάρχουν στο YouTube) και βραβεύτηκε για την ταινία μικρού μήκους “Vlad ο Δαιμων” στο Διεθνες Φεστιβαλ Ταινιών της Πάτρας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και τραγουδιστής των Flowers of Romance απο το 1981 ως το 1998 και των Nexus απο το 1999 ως το 2005. Το 2000 δημιούργησε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Cyberdelia ενω απο το 2011 μεχρι σήμερα παρουσιάζει την δύωρη ραδιοφωνική εκπομπή The Blackout Radio Show with Mike Pougounas που μεταδίδεται απο ενα Αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό στα FM, τρεις Αγγλικούς ιντερνετικούς, έναν Ελληνικό κι έναν Κυπριακό. Έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο “Rock’n’Roll rules ok?” με κείμενα σχετικά με την αλληλεπίδραση του ροκ και της κοινωνίας, καθως και τα μυθιστορήματα «To Κλειδί της Εύας» και «Μαύρο Χιόνι». Απο το 2006 είναι ο τραγουδιστής των New Zero God. Έχει κυκλοφορήσει συνολικά 13 στούντιο άλμπουμ.
Μιχάλης Πούγουνας
Ο Μιχάλης Πούγουνας γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κιν/φου, έχει κάνει δυο ντοκιμαντερ με τιτλο Όταν η Καλλιθέα Πήγαινε Cinema (υπάρχουν στο YouTube) και βραβεύτηκε για την ταινία μικρού μήκους “Vlad ο Δαιμων” στο Διεθνες Φεστιβαλ Ταινιών της Πάτρας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και τραγουδιστής των Flowers of Romance απο το 1981 ως το 1998 και των Nexus απο το 1999 ως το 2005. Το 2000 δημιούργησε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Cyberdelia ενω απο το 2011 μεχρι σήμερα παρουσιάζει την δύωρη ραδιοφωνική εκπομπή The Blackout Radio Show with Mike Pougounas που μεταδίδεται απο ενα Αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό στα FM, τρεις Αγγλικούς ιντερνετικούς, έναν Ελληνικό κι έναν Κυπριακό. Έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο “Rock’n’Roll rules ok?” με κείμενα σχετικά με την αλληλεπίδραση του ροκ και της κοινωνίας, καθως και τα μυθιστορήματα «To Κλειδί της Εύας» και «Μαύρο Χιόνι». Απο το 2006 είναι ο τραγουδιστής των New Zero God. Έχει κυκλοφορήσει συνολικά 13 στούντιο άλμπουμ.
