Γράφει η Φαίη Φραγκισκάτου
Αυτό τον καιρό ξαναδιάβαζα βιβλία του Γιάννη Μαρή και παρακολούθησα ξανά τις προσπάθειες μεταφοράς έργων του στο σινεμά (Έγκλημα στα Παρασκήνια, Έγκλημα στο Κολωνάκι κτλ.) Ακόμη και σήμερα, μετά από 25 χρόνια και βάλε που διαβάζω αποκλειστικά αστυνομικό μυθιστόρημα, δεν έχω απάντηση γιατί στην Αθήνα δεν υπήρξε μεγάλη παραγωγή νουάρ μεταπολεμικά. Βιβλία όπως το Έγκλημα του Ψυχικού του Νιρβάνα και ο Κίτρινος Φάκελος του Καραγάτση, απέχουν πολύ από το να είναι αστυνομικά νουάρ.
Ο Μαρής δημοσίευε στις εφημερίδες που δούλευε σε συνέχειες, γράφοντας πράγματα που θα ενδιέφεραν το εθισμένο στον αμερικανικό κινηματογράφο αθηναϊκό κοινό του ’50 και του ’60. Ωστόσο, ακόμη κι έτσι, τα έργα του μπορεί να διαθέτουν τυπική αστυνομική πλοκή αλλά δεν είναι αστυνομικά νουάρ. Ο ίδιος ο Μαρής σκιαγραφεί μέσα από τις σελίδες του τον κεντρικό ήρωα των ιστοριών του, αστυνόμο Μπέκα: «Ο αστυνόμος Μπέκας δεν ανήκε στους τύπους της νυχτερινής αθηναϊκής ζωής. Οικογενειάρχης υποδειγματικός, ζούσε μια τυπική μικροαστική ζωή, που θα απογοήτευε όποιον θα ’θελε να τον φαντασθεί σαν ρομαντικό ήρωα αστυνομικών περιπετειών». Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι στην Ελλάδα δεν αναπτύχθηκε αστυνομική λογοτεχνία που να περιγράφει τις περιπέτειες περιθωριακών ιδιωτικών αστυνομικών, μοιραίων γυναικών, διεφθαρμένων μπάτσων και οργανωμένου εγκλήματος ως πολιτισμική συνέπεια του εμφύλιου διχασμού και της παρακρατικής δράσης των σωμάτων ασφαλείας στο μετεμφυλιακό αστικό τοπίο καθώς και των ακραίων κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ νικητών και ηττημένων του εμφυλίου. Ένας τέτοιου είδους ισχυρισμός καθίσταται τουλάχιστον λογικοφανής αν ανατρέξει κανείς στα πρακτικά των δικαστηρίων της εποχής από το 1950 ως και το 1967, όπου η πλειοψηφία των πολύκροτων υποθέσεων ανθρωποκτονίας αφορούσαν θύτες και θύματα του αστικού μικρόκοσμου της Αθήνας.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε ένα άρθρο του με θέμα τον Μπέκα του Γιάννη Μαρή, ο Φίλιππος Φιλίππου: «Ωστόσο, η ηρωοποίηση ενός ανθρώπου της Γενικής Ασφάλειας της Αθήνας, μιας υπηρεσίας με βεβαρημένο παρελθόν και παρόν, ήταν τρόπον τινά πρόκληση για τους αριστερούς αναγνώστες, οι οποίοι γνώριζαν πολύ καλά τις μεθόδους της». «Η Γενική Ασφάλεια είναι πλαισιωμένη από τα πιο ελεεινά υποκείμενα του υποκόσμου. Όλο το αληταριό, όλοι εκείνοι που έχουν βάψει τα χέρια τους στο αίμα πατριωτών στην περίοδο της Κατοχής, όλοι εκείνοι που συνεργάστηκαν με τον καταχτητή, είναι σήμερα τα πιο έμπιστα πρόσωπα του μεταδεκεμβριανού κράτους», σημειώνει ο Βαγγέλης Παπαδάκης στο βιβλίο Αναμνήσεις: Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο και την Προσφυγιά (εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2003 (ο Παπαδάκης ήταν ο καπετάν Τάσος Λευτεριάς, πολιτικός επίτροπος του Αρχηγείου Ανταρτών Ρούμελης που δρούσε στη Στερεά Ελλάδα υπό την ηγεσία του Άρη Βελουχιώτη - σε αυτό είχε ενταχθεί και ο Γιάννης Μαρής)’.
Μικρές ιστορίες από την πένα ενός ηττημένου του εμφυλίου, με ήρωα κάποιον έντιμο λειτουργό της Γενικής Ασφάλειας που κυνηγά το έγκλημα στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας της αθηναϊκής κοινωνίας. Έγκλημα στο Κολωνάκι, χωρίς νουάρ προεκτάσεις και χαρακτήρες πολλαπλών αναγνώσεων. Ο Μαρής δίκαια θεωρείται ως ο κυριότερος Έλληνας συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών μετά τον πόλεμο. Σε μια χώρα που η απουσία νουάρ λογοτεχνίας μεταπολεμικά, την ίδια περίοδο που άκμαζε στην υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη, επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις.
Φαίη Φραγκισκάτου
Η Φαίη Φραγκισκάτου γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή της με το τουμπου τουμπου ζα, που της τραγουδούσε η μαμά της όταν έκλαιγε. Συνεχίζει να ζει στην Αθήνα. Συνεχίζει ν ακούει τη φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Κλαίει ακόμα καμιά φορά, κι ας μεγάλωσε.
Φαίη Φραγκισκάτου
Η Φαίη Φραγκισκάτου γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή της με το τουμπου τουμπου ζα, που της τραγουδούσε η μαμά της όταν έκλαιγε. Συνεχίζει να ζει στην Αθήνα. Συνεχίζει ν ακούει τη φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Κλαίει ακόμα καμιά φορά, κι ας μεγάλωσε.
Φαίη Φραγκισκάτου
Η Φαίη Φραγκισκάτου γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή της με το τουμπου τουμπου ζα, που της τραγουδούσε η μαμά της όταν έκλαιγε. Συνεχίζει να ζει στην Αθήνα. Συνεχίζει ν ακούει τη φωνή του Παύλου Σιδηρόπουλου.
Κλαίει ακόμα καμιά φορά, κι ας μεγάλωσε.
