«Ο Django εξέλιξε την ακουστική κιθάρα, το στυλ του παιξίματος το έφερε στο peak. Υπήρχε και background πίσω του, αλλά αυτός την έφτασε στο peak. Και μετά την ηλεκτρική νομίζω την έφερε στην κορυφή της ο Hendrix. Σαν ήχο. Με τα fuzz, με το πώς τη χρησιμοποιούσε. Σαν παίκτες, μπορεί να υπάρχουν και καλύτεροι. Όπως και ο Django. Ο Grapelli είχε πει ότι είχε πάει σε ένα καταυλισμό τσιγγάνων κι έπαιζαν όλοι όπως ο Django. Πάντα υπάρχουν καλοί παίκτες. Αλλά όπως τη χρησιμοποίησε ο Hendrix, να την κοπανάει, να τη σπάει, να φαζάρει, να μουγκρίζει η κιθάρα… δεν υπήρχε αυτό το πράγμα. Σαφώς και υπήρχαν άνθρωποι που πειραματίζονταν με fuzz, απλά αυτός ήταν αυτός που το έκανε γνωστό».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Abies Sylos ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Τηλέμαχος Παπαδόπουλος (http://qoq.photos/)

Ο Άδωνις Γουλιέλμος μουσικός (The Swing Shoes και πάλαι ποτέ μέλος των θρυλικών glam-punks Cosmic Teds) και κατασκευαστής οργάνων, παραχώρησε στο Merlin’s Music Box μια συνέντευξη αποκλειστικά για τη δεύτερη ιδιότητα του. Μιλήσαμε κυρίως για την κιθάρα. Είπε πολλά ενδιαφέροντα γύρω από τα όργανα, τον Django, το punk, το EQ, τις ιδιοκατασκευές και τις επινοήσεις του, ενώ ανέλυσε τις προσωπικές του απόψεις για διάφορα ζητήματα. Ο Άδωνις έχει πάθος για την κιθάρα σε όλες της τις μορφές και αυτό είναι κάτι που θα διαπιστώσετε στη συνέχεια…  

Πως λέγεται η δουλειά που κάνεις;

Λουτιέρης. Από το παλιό λαούτο. Είναι από το luthier.

Στα ελληνικά υπάρχει αυτή η λέξη;

Επειδή οι πρώτες κιθάρες έμοιαζαν με λαούτα, στην ουσία ήταν μια μετεξέλιξη των λαούτων, μας λένε ελληνιστί λουτιέρηδες. Και η ρίζα είναι από το lute, δηλαδή το λαούτο.. Έτσι μας λένε, αλλά το σωστό νομίζω είναι οργανοποιός. 

Και πώς μαθαίνεις αυτή τη δουλειά;

Διαβάζοντας πολύ πάρα πολύ. Βέβαια, τώρα με το internet, κοιτάζουν όλοι στο youtube αλλά προφανώς χωρίς να βλέπουν τις λεπτομέρειες. Διαβάζοντας, λοιπόν πολύ. Στην αρχή, όταν ξεκινήσεις πειραματίζεσαι πάνω σε ένα όργανο δικό σου. Το καλύτερο φυσικά είναι να μάθεις από κάποιον, από κάποιον οργανοποιό που μπορεί να σου δείξει κάποια πράγματα. 

Εσύ πώς έμαθες;

Εκτός από το διάβασμα, δούλεψα πάρα πολύ με τον Κώστα τον Κοτζαμπόπουλο, είναι ένας οργανοποιός που αυτή την περίοδο βρίσκεται μάλλον στη Χίο. Με βοήθησε αρκετά και ο Σπύρος ο Μαμάης, ιδίως κάποια στιγμή που είχα κολλήσει σε κάποια πράγματα με ξεμπλόκαρε γιατί έχει αρκετή εμπειρία από ξύλα. Ο Θανάσης ο Κριτζάπης με έχει βοηθήσει πρόσφατα, αλλά γενικά έχω μάθει στον Κώστα τον Κοτζαμπόπουλο. Μαζί του δούλεψα σχεδόν ένα  χρόνο και μετά δούλεψα για οκτώ χρόνια στο custom shop του Νάκα. Εκεί ήταν μεγάλο σχολείο γιατί μου έφερναν όργανα που κόστιζαν από εκατό ευρώ μέχρι πέντε χιλιάδες. Από το χειρότερο όργανο ως το καλύτερο. Κι έπρεπε να μπορεί να βρίσκεις τη λύση σε ένα φθηνό όργανο. Χωρίς να του το φέρεις στο κεφάλι. (γέλια)

 

Με ηλεκτρικά όργανα ασχολείσαι;

Τα πάντα, ό,τι είχε έξι χορδές, τέσσερις χορδές, τα φτιάχνω.

Άρα δεν έγινες οργανοποιός από τύχη;

Όλα τυχαία δεν είναι στη ζωή; (γέλια). Νομίζω έτυχε. Δεν ήθελα να κάνω κάτι άλλο εκτός μουσικής. Δεν ήθελα να δουλέψω σε σκυλάδικο, δεν ήθελα να κάνω κάτι άλλο για βιοπορισμό, κι έκανα αυτό.

Δηλαδή ως μουσικός ξεκίνησες αυτή την ιστορία;

Ναι. Από τη μουσική πήγα στην οργανοποιία. 

Γίνεται να είσαι οργανοποιός χωρίς να είσαι μουσικός;

Κάποιοι το κάνουν. Εγώ διαφωνώ. Δεν αρκεί να είσαι μόνο καλός μουσικός ή καλός ξυλουργός. Το ένα για μένα δε φτάνει. Ξέρω ανθρώπους που κάνουν πολύ καλά όργανα και δεν είναι μουσικοί, αλλά αν ήταν μουσικοί θα έκαναν σίγουρα ακόμα καλύτερα. Και γι’ αυτό επίσης πιστεύω ότι ένας οργανοποιός δεν μπορεί να κάνει τα πάντα, πρέπει να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει και να παίζει. Αν παίζει κιθάρα, πρέπει να ασχοληθεί με τις κιθάρες. Αν παίζει βιολί, με το βιολί. Δεν γίνεται εγώ που δεν παίζω βιολί… πώς θα το φέρω στα χέρια μου και θα το δοκιμάσω; Είναι εκτός πραγματικότητας.

Εσύ με τι όργανα ασχολείσαι ακριβώς;

Κατασκευάζω ακουστικές κιθάρες. Όλα τα μοντέλα ακουστικών, manouche κιθάρες όπως αυτή που έπαιζε ο Django Reinhardt, ρεμπέτικες, λαϊκές και αμερικάνικες folk. Και επισκευάζω σχεδόν τα πάντα. Αποφεύγω λίγο τα παραδοσιακά όργανα γιατί δεν θέλω να μπαίνω σε νερά άλλων. 

Ηλεκτρικές;

Βέβαια. αυτή είναι η ζωή μου, με ηλεκτρική ξεκίνησα, εννοείται. Ως κατασκευή όμως δεν το κάνω. Πιστεύω ότι δεν χρειάζεται. Παίρνεις μια έτοιμη, παίρνεις parts και τα ενώνεις. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν CNC {ρούτερ που είναι συνδεδεμένο με υπολογιστή} που δεν χρειάζεται να κάτσεις να διαλύσεις τα χέρια σου, αρκεί να διαλέξεις τα ξύλα .........

Αλλά;

Έχει κάποια στάνταρντ που αν τα τηρήσεις παίζει. Απλά. 

Από τι εξαρτάται δηλαδή ο ήχος της ηλεκτρικής;

Από τον ενισχυτή, από τα χέρια του παίχτη και από την κιθάρα. Κάποιοι ίσως διαφωνήσουν με αυτό, αλλά δεν είναι όπως με το ακουστικό όργανο. Το ακουστικό πρέπει να παίξει χωρίς βοήθεια, ενώ μια ηλεκτρική, ακόμα κι αν δεν παίζει καλά, αλλάζεις το μαγνήτη, της βάζεις ένα καλό ενισχυτή κι ένα καλό καλώδιο και παίζει. Ενώ η ακουστική αν δεν παίζει, δεν παίζει. Πρέπει να είναι ελαφριά, εύηχη, να είναι λεπτεπίλεπτη, καλοτριμμένη, να ακούς αρμονικούς, να ακούς διάφορες νότες – είναι διαφορετικό το πράγμα. Αν την κατασκευάσεις και την κλείσεις δεν μπορείς να παρέμβεις μετά. Ενώ στην ηλεκτρική επεμβαίνεις. Αλλάζει μπράτσο, αλλάζεις μαγνήτη, αλλάζεις ενισχυτή. Το μόνο καλό με την ηλεκτρική είναι ότι μπορείς να τη φέρεις στο κεφάλι αλλουνού και η κιθάρα να μην πάθει τίποτα (γέλια).

Όλα αυτά τι σχέση έχουν με το ξύλο;

Όλα έχουν σχέση με το ξύλο. Και οι ηλεκτρικές και οι ακουστικές έχουν σχέση με το ξύλο. Από εκεί παίρνεις ήχο. Έχει να κάνει με το πώς στήνεις την κιθάρα από μέσα. Μιλώντας πάντα για την ακουστική. Με το πώς στήνεις το καπάκι. Πού βάζεις τα καμάρια, πώς τα τρίβεις, τι EQ δίνεις, πώς πάει το καπάκι πριν τη δέσεις. Άμα τη δέσεις, χαιρέτα μου τον πλάτανο. Έχεις κάποια σχέδια, αλλά τα δουλεύεις τα ξύλα. Βλέπεις αν είναι σκληρά, αν είναι ελαστικά. 

Πρώτα βρίσκεις το ξύλο και πάνω εκεί φτιάχνεις το όργανο;

Ναι. Είναι κάποιες στάνταρ διαστάσεις. Παίρνεις τα ξύλα, τα τρίβεις, τα πλανίζεις και κάνεις την κατασκευή. Έχει στάνταρ ξύλα η ακουστική. Από κάτω έχει σκληρό ξύλο κι από κάτω μαλακό. Είναι όπως το τύμπανο. Για σκληρό ξύλο μπορείς να βάλεις μαόνι, παλίσανδρο, κελεμπέκι, έχει διάφορα. Το μαλακό από πάνω είναι ή κέδρος ή έλατο. Τίποτε άλλο. Παλιά έβαζαν και πεύκο, αλλά προφανώς επειδή δεν υπήρχε έλατο. Είναι συγκεκριμένα κομμένα τα ξύλα. Τα νερά είναι συγκεκριμένα. Δεν μπορείς να πάρεις από όπου να ‘ναι. Το καπάκι πρέπει να έχει κάθετα νερά, δεν μπορεί να είναι πλαγιαστά. Τα ξύλα που βάζεις είναι συγκεκριμένα και η φορά τους συγκεκριμένη. Δεν μπορείς να κόψεις ό,τι να ‘ναι.

Αυτό είναι που κάνει τη διαφορά σε ένα όργανο που φτιάχνεις εσύ από ένα όργανο εμπορίου;

Όχι. Το αυτί μου κάνει τη διαφορά. Αλλά και στο βιομηχανικό όργανο, κάποιος είναι από πάνω και επιβλέπει. Αυτοί βέβαια έχουν κάποια στάνταρ και δεν φεύγουν από αυτά. Εγώ μπορεί να φύγω. Δουλεύοντας το ξύλο να δω ότι έτσι είναι καλύτερα οπότε να το πάω αλλιώς. Αν μετακινήσω ένα χιλιοστό μέσα, ας πούμε, το καμάρι, το EQ της κιθάρας μπορεί να έχει καλύτερο ήχο ή να έχει καλύτερες αντοχές. Οπότε πάει αλλού το όργανο. Είναι διαφορετικό πράγμα τα στάνταρ όργανα από εκείνα του οργανοποιού. 

Γιατί κάποιος να φτιάξει σε σένα κιθάρα;

Γιατί φτιάχνω τις πιο γαμάτες κιθάρες! (γέλια) Νομίζω ότι διαφορετικό όργανο παίρνεις από μια βιοτεχνία και διαφορετικό από έναν άνθρωπο που τον έχεις μπροστά σου, στο υποστηρίζει, σε ακούει πως παίζεις. Την ακούς την κιθάρα ή ακόμα μπορείς να την παραγγείλεις και να στην φτιάξει όπως θέλεις. Δεν μιλάω για το αισθητικό κομμάτι, το εξωτερικό. Κάποτε μου είχαν κάνει κρούση κάποιοι άνθρωποι και καλοί παίχτες και μου έλεγαν θέλω να μου φτιάξεις μια διαφορετική κιθάρα. Και σκεφτόμουν τώρα θα μου πουν να αλλάξω τα EQ, να αλλάξω τα καμάρια, κι εκείνοι μου έλεγαν για τα εξωτερικά.

Δηλαδή δεν σε απασχολεί τόσο το εξωτερικό;

Με απασχολεί πάρα πολύ, αλλά  το εσωτερικό είναι πιο σημαντικό.  Όταν πας σε έναν οργανοποιό πας για τον ήχο. Εννοείται πως και το εξωτερικό πρέπει να είναι άψογο, αλλά με τον ήχο μπορείς να καθοδηγήσεις τον οργανοποιό, να του πεις, εγώ θέλω ένα όργανο που να ακούγεται έτσι. Είναι πολύ σημαντικό αυτό.

Άρα μπορεί να παρεμβαίνει και ο μουσικός όταν παραγγέλνει μια κιθάρα;

Αρκεί να μου πει τι θέλει και νά το καταλάβω . Ο οργανοποιός πρέπει να αφουγκράζεται τον μουσικό, να δει πώς παίζει, αν κοπανάει την κιθάρα ή δεν την κοπανάει, αν παίζει χαλαρά. Μπορεί να σου παραγγείλει ένα όργανο και να σου πει εγώ το θέλω με πολλά μεσαία. Ή με πολλά μπάσα. Ή με πολλά πρίμα. Αυτό είναι πιο σημαντικό από το αισθητικό. Βέβαια, οι περισσότεροι νομίζουν ότι πας στον οργανοποιό να φτιάξεις μια κιθάρα και μιλούν για το αισθητικό κομμάτι, σου λένε θέλω να μου βάλεις πάνω στην κιθάρα την Ακρόπολη. 

Τι ζητούν να έχει πάνω της μια κιθάρα;

Δεν έχω πολλούς δύσκολους πελάτες. Μου έχουν ζητήσει βέβαια κατά καιρούς διάφορα κουφά. Το όνομά τους, περικοκλάδες, στολίδια. Κι εγώ τους στέλνω σε άλλους οργανοποιούς που φτιάχνουν τέτοια πράγματα. 

Εσύ, δηλαδή, τις δίνεις σκέτες;

Όχι, τις δίνω με την αισθητική τη δικιά μου. 

Η οποία είναι λιτή;

Δεν είναι λιτή, είναι μια φυσιολογική κιθάρα που μπορεί να έχει κάποιος. Όπως, ας πούμε, είναι του εργοστασίου.

Και πώς φαίνεται ότι η κιθάρα είναι του Γουλιέλμου;

Έχει επάνω την ταμπέλα μου (γέλια).

Ξεχωρίζει από κάτι;

Όχι, μωρέ. Η manouche, ας πούμε, η gypsy κιθάρα που φτιάχνω φτιάχνεται πάνω σε συγκεκριμένο πρότυπο, είναι αντίγραφο στην ουσία. Εγώ κάνω αντίγραφα  όπως selmer, maccaferri, busato με τα f-holes, κάνω αντίγραφα του Γρηγόρη του Απαρτιάν από ένα συγκεκριμένο μοντέλο του 1943, μια συγκεκριμένη κιθάρα που είχα πάρει από έναν πελάτη και φίλο, τον κύριο Γιώργο Τσαλκίδη. Κάνω αντίγραφα Martin τις 0,28. Σε selmer copy κάνω oval hole, τη d-hole και την f-hole. Ο Maccaferri ήταν αυτός που σχεδίασε την πρώτη d-hole 

Αυτοί είναι οι κατασκευαστές που λάνσαραν αυτό το σχήμα τρύπας;

Όχι, αυτοί σχεδίασαν τις συγκεκριμένες κιθάρες εσωτερικά. Έχει να κάνει με τον ήχο.

Και γιατί χαρακτηρίζονται από την τρύπα;

Γιατί είναι πολύ χαρακτηριστική η τρύπα. Αλλάζει τον ήχο, αλλά είναι το είκοσι τοις εκατό. Το εσωτερικό είναι το περισσότερο. Εγώ έχω βάλει στις κιθάρες με f-hole μαγνήτη.

Οι μαγνήτες είναι δικοί σου;

Τους φτιάχνω σε συνεργασία με τον κύριο Σπηλιωτόπουλο(gabojo). Ο Δημήτρης τους κατασκευάζει με ηχητική καθοδήγηση δική μου. Κάναμε μαζί μια έρευνα που κράτησε σχεδόν ενάμιση δυο χρόνια για βγάλουμε ένα συγκεκριμένο μαγνήτη τον kleio, όπως τον ονομάζουμε. Είναι αντίγραφο του stimer με τον οποίο έπαιζε ο Django του 1947 . Ακούσαμε πολλά πράγματα και …… Πήραμε ένα stimer, τον ανοίξαμε, πήραμε και κάτι παλιούς de armond, τους ανοίξαμε, είδαμε πώς ήταν στημένος ο μαγνήτης εκείνη την εποχή για να δούμε τον ήχο. Τους διαλύσαμε τελείως. Δοκιμάσαμε πολλά πραγματα. Φτάσαμε σε σημείο ολόκληρο τον μαγνήτη, ακόμα και τα καπάκια του, να τα κατασκευάζουμε εμείς, εκτός από το ποτενσιόμετρό του. Ακόμα και την πρέσα που πατάει τα καλούπια – κι αυτά τα έχουμε εμείς.

Δηλαδή η πατέντα είναι όλη δική σας;

Ναι. Ενώ για τον Kleio που έχουμε φτιάξει, πλησιάσαμε τον stιmer εκείνης της εποχής. Αναπαράγουμε τον ήχο που είχε τότε το Django. 

Στην Ελλάδα παίζουν πολλοί τέτοια κιθάρα;

Αρκετοί. 

Είναι η μόδα με το swing που τις κάνει να έχουν ζήτηση;

Ναι, αλλά και πολλοί μπουζουξήδες πάνε και παίζουν έτσι. Λένε ότι το στυλ του Χιώτη είναι πολύ κοντά με του Django. Γιατί κι αυτός ήταν επηρεασμένος από τον Django. Ακόμα και στις φωτογραφίες του μοιάζει. Είναι πάρα πολύ επηρεασμένος. Και προφανώς κάποιοι μπουζουξήδες παίζουν και τέτοια πράγματα, γι’ αυτό και υπάρχει πολύς κόσμος.

Τι διαφορά έχει κιθάρα αυτή από την ελληνική λαϊκή κιθάρα σαν είδος;

Έχουν ένα κοινό και η ρεμπέτικη κιθάρα, και η λαϊκή και η manouche. Έχουν παράλληλα καμάρια, όπως είναι στα λαούτα. Τα καμάρια είναι πηχάκια, κάτω από το καπάκι και η διάταξη τους έχει να κάνει με την ταλάντωση του καπακιού. Αυτό σου καθορίζει τον ήχο της κιθάρας, το equalizer της κιθάρας, τον ήχο της κιθάρας και την αντοχή της. Μοιάζουν πάρα πολύ στον τρόπο σκέψης και αντίληψης η ελληνική λαϊκή με την manouche γιατί  είναι παράλληλα, ενώ η folk η αμερικάνικη είναι με Χ καμάρια, Χ-bass που λέμε. Η κλασική είναι με ακτινωτά, είναι διαφορετικός τρόπος κατασκευής. Μοιάζουν πάρα πολύ. Ενώ εξωτερικά δεν μοιάζουν καθόλου ως προς τον τρόπο δεσίματος, δηλαδή το πώς δένουν οι χορδές. Αλλά μέσα η φιλοσοφία είναι η ίδια. Απλώς η λαϊκή είναι πιο κοντή σε κλίμακα ενώ η άλλη είναι πιο μακριά. Είναι διαφορετικό το αποτέλεσμα αλλά η φιλοσοφία, το παράλληλο καμάρωμα μέσα, ισχύει. Όπως και τα μαντολίνα είναι παράλληλα, όλα είναι lutes (λαούτα). Έτσι τα έφτιαχναν παλιά.

Είναι δηλαδή απομεινάρια της παλιάς κατασκευής;

Δεν ξέρω αν είναι έτσι. Τώρα στις ακουστικές έχουν επικρατήσει τα Χ καμάρια. Η Martin έκανε μεγάλη επανάσταση στην οργανοποιία. Έβαλε Χ καμάρια. Τα παράλληλα είχαν ένα πρόβλημα, τους γύριζε ο καβαλάρης μπροστά. Δεν άντεχαν μετά από κάποια χρόνια. Εγώ και πολλοί άλλοι οργανοποιοί το έχουμε λύσει αυτό το πρόβλημα. To X καμάρωμα έχει κι άλλον ήχο, είναι πιο folk, πιο αμερικάνικο, είναι δικό τους πράγμα.

Είναι πιο μπάσο;

Αν το βάλεις σε παλμογράφο έχει ψηλά τονισμένα μπάσα και πρίμα και μεσαία χαμηλά. Ενώ τα παράλληλα έχουν μπάσα και πρίμα χαμηλά και οι μεσαίες συχνότητες είναι τονισμένες. Το ρεμπετοκίθαρο έχει μπασομεσαία, ενώ η manouche έχει μπασοπρίμα. Παίζει μέσα στη μεσαία περιοχή. Τα Χ-bass παίζουν με τα άκρα. Ενώ η κιθάρα με τα ακτινωτά καμάρια, όπως η κλασική, παίζει παντού. Η κλασική, για μένα, είναι το πιο ισορροπημένο όργανο.

Και γιατί δεν παίζουν όλοι κλασική τότε;

Γιατί είναι άλλο πράγμα. Οι άλλες είναι με πένα, τις κοπανάς τις χορδές, θέλεις ήχο να ακούγεται από μακριά. Η κλασική είναι για κλασική μουσική. Εντάξει, τη χρησιμοποιούσαν και στο ρεμπέτικο και στην φλαμένκο, αλλά είναι άλλο πράγμα. Όταν ο Maccaferri σχεδίασε τις D hole  δεν τις  σχεδίασε για να παίζουν manouche, δεν ήξερε τι ήταν το manouche. Σχεδίασε μια κιθάρα μεσαία, γιατί τότε δεν υπήρχε ρεύμα, ώστε να ακούγεται από μακριά σε ορχήστρες  που δίπλα της έπαιζαν σαξόφωνα κλπ. 

Αυτό έγινε τη δεκαετία του ’30;

Ναι, το 1934 νομίζω ότι σχεδίασε την πρώτη κιθάρα για να ακούγεται δυνατά. Όπως και ο Τσέχος Dobro που έκανε τις dobro και που τις   χρησιμοποιούν αργότερα οι μπλουζίστες. Στην αρχή έπαιζαν σε big bands. Παλιά είχαν μπάντζα. Για να φύγουν από το μπάντζο και να πάνε στην κιθάρα, έπρεπε να βγουν δυνατές κιθάρες. Στο τέλος, βέβαια, επικράτησε  η archtop στην Αμερική, η σκαφτή, που είναι σαν το αμερικάνικο μαντολίνο. Αυτές είχαν μεγάλο projection (προβολή) μπροστά. Δεν τις άκουγαν οι γύρω, οι παίχτες, αλλά την άκουγε την κιθάρα ο απέναντι, την ξεχώριζε. Και γι’ αυτό έγιναν αυτές οι κιθάρες, για να ξεχωρίζουν μέσα στις μπάντες. Γιατί τότε έκαναν ένα ρεμίξ φυσικό. Έμπαιναν μέσα σε χώρους. Δεν ήταν, «Α, δεν ακούγεται τη δυναμώνω». Ακόμα και σήμερα το ρεμίξ σε ένα στούντιο δεν σημαίνει σε δυναμώνω. Όχι. Πρέπει να βρεις  τις συχνότητες για να ακούγεσαι. Αυτό που κάνουν λάθος με τα ρεμίξ – τώρα πάμε αλλού – το «Δεν ακούω οπότε ανοίγω», είναι τραγικό λάθος. Γιατί ανοίγουν όλοι και στο τέλος δεν ακούγεται τίποτα, μια σούπα. Πρέπει συχνοτικά ο καθένας να έχει το χώρο του. Δεν μπορεί ο ένας να καβαλάει πάνω στον άλλο. Πολλοί αυτό δεν το καταλαβαίνουν και μάλιστα μουσικοί εν ενεργεία. Και ακούς και λες, μα τι είναι αυτή η βαβούρα; Είναι επειδή καβαλάει ο ένας τον άλλο. Και συχνοτικά, δεν μιλάω μόνο παικτικά.

Όλα αυτά για τις ακουστικές κιθάρες ακούγονται μια χαρά. Με την ηλεκτρική, τι γίνεται;

Οι πρώτες ηλεκτρικές τι ήταν; Απλές κιθάρες που τους κότσαραν ένα μαγνήτη. Και ο Django αυτό είχε κάνει, είχε βιδώσει ένα stimer κι έπαιζε.  O Charlie Christian στην Αμερική είχε την L5 την ακουστική και  βίδωσε επάνω ENAN μαγνήτη. Αυτές ήταν οι ηλεκτρικές τότε. Και το 1948 ήρθε ο μεγάλος Leo Fender κι έκανε την επανάστασή του: ένα σανίδι, ένα τετράγωνο ίσιο πράγμα, με ίδιο μπράτσο, το έδεσε  με τέσσερις βίδες κι έβαλε κι ένα μαγνήτη κι αυτό το πράγμα έπαιζε σαν τρελό.

Εσύ θεωρείς ότι αυτό το όργανο είναι ίδιο με την ακουστική κιθάρα;

Όχι, το  ακουστικό όργανο είναι άλλο πράγμα. Δεν είναι καλύτερο ή χειρότερο. Ακόμα και τα jazz σκάφη με τους μαγνήτες ή, ας πούμε, ο Django όπως έπαιζε, έχουν άλλο ήχο από την ηλεκτρική. Όταν βάλεις μαγνήτη σε μια ακουστική, ακούγεται διαφορετική η κιθάρα.

Την αγαπάς την ηλεκτρική;

Εννοείται! Rock and roll.........  Ο πρώτος έρωτας;

Εσύ εδώ όμως δεν φτιάχνεις ηλεκτρικές…

Βασικά τις επισκευάζω αλλά ενίοτε φτιάχνω σε φίλους. Γενικά πάντως αποφεύγω να φτιάχνω ηλεκτρικές. Έχω φτιάξει, μου είχαν δώσει μια παραγγελία, μια δεκάχορδη με  πέντε διπλές χορδές. Το κούρδισμα ήταν όλο πέμπτες.  Ήταν ιδέα του πελάτη, ηλεκτρική. Ειδικές κατασκευές κάνω. 

Το στήνεις εσύ όλο το όργανο;

Από την αρχή. 

Γιατί η κιθάρα ξεπέρασε τα άλλα όργανα και γενικεύτηκε τόσο πολύ η χρήση της;

Γιατί είναι λαϊκό όργανο…

Ναι, αλλά κι άλλα ήταν λαϊκά όργανα;

Ναι, αλλά αυτό μπορεί να συνοδεύσει τη φωνή. Παίζεις τα ακορντάκια σου, συνοδεύεις τη φωνή και… φεύγεις. Και παίζεις τα πάντα.

Αυτό γιατί έγινε από το ’30 και μετά, ενώ πριν έπαιζαν κι άλλα όργανα που ήταν σχεδόν ισότιμα και συνοδεύονταν οι άνθρωποι από τα μαντολίνα τους πχ;

Ένας άνθρωπος μπορεί να πάρει μόνο μια κιθάρα και να παίξει και να τραγουδήσει και να είναι όλα μια χαρά. Ενώ το πιάνο δεν μπορείς να το πάρεις και να φύγεις.

Εννοώ σε σχέση με τα άλλα έγχορδα…

Η κιθάρα δεν έγινε ευρέως αποδεκτή από το ’30 αλλά από το ’50 και μετά, από το ’60 και μπήκε και στην παραγωγή ως ηλεκτρικό όργανο. Είναι το πιο λαϊκό όργανο, το παίρνεις και πας παντού.

Πριν υπήρχε και το μαντολίνο…

Με το μαντολίνο δεν μπορείς να συνοδεύσεις τη φωνή σου. Δεν έχεις αρμονία. Ενώ με την κιθάρα έχεις αρμονία και τη μελωδία την έχεις στη φωνή. Είναι πολύ ευκίνητο όργανο. Μπορεί να μην είναι σολιστικό όργανο, μπορεί να μην είναι δυνατό σαν ακουστικό, όπως η τρομπέτα που σπάει τζάμια. Ή όπως το μαντολίνο που παίζει μια νότα και την ακούς απέναντι. Μιλάμε πάντα για θέμα EQ. Δυνατό δε σημαίνει ανοίγω το volume. Στην κιθάρα χτυπάς μια χορδή και τέλος… έσβησε. Αλλά είναι το όργανο που το παίρνεις και πας παντού. Γι’ αυτό και είναι διαδεδομένη η κιθάρα. Γνωστή την κιθάρα την έκανε ο Django. Υπήρχαν και άλλοι όπως ο Eddie Lang που πέθανε  το ’33 από πνευμονία στην Αμερική, υπήρχαν και μπλουζίστες που έπαιζαν συνοδεύοντας τη φωνή τους. Υπήρχε σαν όργανο, αλλά δεν ήταν διαδεδομένο. Δηλαδή, στις μπάντες παλιά έπαιζε το μπάντζο γιατί ακουγόταν. Απλά, η κιθάρα δεν ακουγόταν. Αλλά όταν αναβαθμίστηκε και μπόρεσε να ακουστεί, πήρε πρωταρχικό ρόλο. Γιατί όταν ο Charlie Christian άρχισε κι έπαιζε με ρεύμα, έτσι πρωτόγονα που έπαιζε, έκανε αίσθηση: «ουάου, κοιτάξτε τι γίνεται με μια κιθάρα». Ήταν νέος ήχος η ηλεκτρική. Οπότε τα ισοπέδωσε όλα. Υπήρχε  και τρομερή άνθηση της μουσικής. Βγήκε και το rock and roll, που είναι εντελώς στημένο από λευκούς. Πήραν τα μαύρα blues και τα έδωσαν σε λευκούς και έβγαλαν το rock and roll. Είναι στημένο σαν βιομηχανία. Κι από κει και μετά η κιθάρα πρωταγωνίστησε. Μετά βγήκαν κι άλλα, το punk και όλα τα άλλα.

Και ο ενισχυτής;

Ο ενισχυτής είναι δευτερεύων. Παρόλο που παίζει μεγάλο ρόλο. Γιατί η ηλεκτρική κιθάρα είναι φετίχ. Δεν είναι μόνο ένα όργανο. Πρέπει να κρέμεται πάνω σου και να είναι φετίχ. Όργανο είναι το ακουστικό όργανο. Η ηλεκτρική είναι φετίχ. Το έχεις και κάνεις θόρυβο, κάνεις φιγούρα.

Ναι, αλλά με τον ενισχυτή, χωρίς ενισχυτή είναι μουγκή.

Με τον ενισχυτή.

Η μισή κουλτούρα είναι τι κιθάρα θα έχω κι άλλη μισή τι ενισχυτή θα έχω… αν έχω καταλάβει καλά…

Είναι εξίσου σημαντικό. Αλλά επειδή βγαίνει μπροστά η κιθάρα…

Ναι αλλά αυτό που εγώ ακούω, από τι εξαρτάται;

Από όλα. Είναι συνδυασμός όλων: χέρια μουσικού, κιθάρα, πετάλια και ενισχυτής. 

Πολύ τεχνολογία δηλαδή…

Δεν είναι κακό. Νομίζω πάντως ότι για τον καλό ήχο χρειάζονται κιθάρα, καλώδιο, ενισχυτής. Και ο ενισχυτής στο τέρμα. Τίποτε άλλο. Εσύ και ο ενισχυτής σου και ανάμεσά σας παρεμβάλλεται η κιθάρα. Αυτό είναι το καλύτερο πράγμα.

Και παίζεις τα πάντα με αυτά;

Ναι. 

Και metal;

Ανάλογα πώς το θέλεις.

Εσύ ακούς κυρίως μουσική με κιθάρες;

Ακούω τα πάντα. Τον τελευταίο καιρό ακούω κρητική μουσική. Λαούτα και λύρες. Αλλά μπορεί να μου περάσει (γέλια).

Από κιθάρες τι ακούς;

Κατ’ αρχήν ακούω πάρα πολύ παλιό blues. το θεωρώ κορυφή. Κι έτσι όπως χρησιμοποιούν τις κιθάρες τους θεωρώ πολύ μάγκες. Μου αρέσει πάρα μα πάρα πολύ ο Django. Tον θεωρώ πολύ μάγκα. Με πολύ blues μέσα........

Αυτό που έπαιζε ο Django τι ήταν ακριβώς;

Ο άνθρωπος άκουσε τα νέγρικα, την κουλτούρα της Αμερικής και προσπάθησε να κάνει κάτι τέτοιο. Απλά επειδή ήταν τσιγγάνος του βγήκε αυτό που ξέρουμε.  Ήταν ο πρώτος που έκανε ethnic μουσική. Ένωσε μουσικές χωρίς να το ξέρει. Γιατί ενώ ήταν τσιγγάνος, προσπαθούσε να παίξει αυτά που άκουγε από την Αμερική. Armstrong και τέτοια, όλη την jazz. Απλά το έκανε με τα όργανα που ήξερε, κιθάρες και βιολιά. Είναι τελείως τσιγγάνικο concept αυτό. Αυτομάτως ένωσε δυο μουσικές. Και ενώ έχει  blues μέσα του, έχει και κλασική μουσική, έχει και Ντεμπισί, πολλά πράγματα. Το στυλ του όμως είναι πολύ τσιγγάνικο με τα λεγκάτα κι όλα αυτά που κάνει. Έπαιζε και βιολί κι αυτό  τον βοήθησε. Και μετά ήρθε το punk και τα γάμησε όλα! (γέλια). Κι όταν άκουσα 17 χρονών Pistols και Stooges μου έπεσαν τα σαγόνια. Είπα τι είναι αυτό

Είχες ακούσει Django; 

Όχι βέβαια! Αλλά βάζω τους δίσκους των Clash και σκέφτομαι ότι οι τύποι ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους. Και αυτό που ζούμε σήμερα έχει να κάνει πολύ με τα 70s. Είναι επίκαιρο. Και βλέπεις  να παίζουν σήμερα οι Stress και να έχουν κόσμο. Ακριβώς επειδή είναι επίκαιρο. Ζούμε σε punk εποχή. Κοινωνικά. Και ο Django όταν βγήκε, το concept του ήταν και κοινωνικό. Όπως το ρεμπέτικο. Το punk τώρα είναι κοινωνικά επίκαιρο. Ζούμε σε καταστάσεις όπως η Αγγλία στα 70s. Κρίση, θατσερισμός, γι’ αυτό έσκασε τότε το punk.

Οι punks πόσο καλές κιθάρες είχαν;

Είχαν καλές.

Η κιθάρα είναι ένα από τα λίγα όργανα που εξελίσσονται ακόμα…

Το ’48 έγινε ηλεκτρική, αλλά υπήρξαν άνθρωποι που την πήγαν πιο πέρα. Ο Django εξέλιξε την ακουστική κιθάρα, το στυλ του παιξίματος το έφερε στο peak. Υπήρχε και background πίσω του, αλλά αυτός την έφτασε στο peak. Και μετά την ηλεκτρική νομίζω την έφερε στην κορυφή της ο Hendrix. Σαν ήχο. Με τα fuzz, με το πώς τη χρησιμοποιούσε. Σαν παίκτες, μπορεί να υπάρχουν και καλύτεροι. Όπως και ο Django. Ο Grapelli είχε πει ότι είχε πάει σε ένα καταυλισμό τσιγγάνων κι έπαιζαν όλοι όπως ο Django. Πάντα υπάρχουν καλοί παίκτες. Αλλά όπως τη χρησιμοποίησε ο Hendrix, να την κοπανάει, να τη σπάει, να φαζάρει, να μουγκρίζει η κιθάρα… δεν υπήρχε αυτό το πράγμα. Σαφώς και υπήρχαν άνθρωποι που πειραματίζονταν με fuzz, απλά αυτός ήταν αυτός που το έκανε γνωστό.

Σαν όργανο κατασκευαστικά εξελίσσεται;

Δεν υπάρχει δραματική εξέλιξη, επανάσταση. Υπάρχουν κάποιες εταιρείες που χρησιμοποιούν ένα καινούργιο υλικό, το carbon, και προς το παρόν το βάζουν σε μπράτσα για να μη στραβώνουν αντί για σιδερένια βέργα. Κάνει την κιθάρα πιο ελαφριά, χωρίς να παρεμβάλλεται το κενό με το σίδερο που κόβει ήχο. Κάποιοι πειραματίζονται με carbon και στα καμάρια. Αλλά ηχητικά το ξύλο δεν το έχουν ξεπεράσει ακόμα ηχητικά. Προφανώς κάπως έτσι θα γίνει. Όπως από το βινύλιο περάσαμε στο CD που στην αρχή άκουγες τα μισά ενώ τώρα εξελίχτηκε και το ακούς πολύ καλά. Βέβαια το βινύλιο είναι καλύτερο. αλλά πάντα θα υπάρχει ο μερακλής που θα θέλει ξύλινη κιθάρα. Αν εξελίξουν το carbon, θα μοιάζει με ξύλινη αλλά δεν θα είναι. Όπως οι ενισχυτές. Ένα καλό τρανζίστορ μοιάζει με λάμπα, μπορεί να το έχουν εξελίξει πάρα πολύ, αλλά δεν είναι λάμπα. 

Δεν βλέπεις κάποια άλλη μεγάλη εξέλιξη στις κιθάρες;

Όχι, δε νομίζω.

Δηλαδή σε λίγα χρόνια θα καταλήξουν κι αυτές στανταρισμένες όπως τα βιολιά και τα κλασικά όργανα;

Δεν το ξέρεις αυτό…

Εσένα ρωτάω που ασχολείσαι.

Δεν ξέρω. Πρέπει να κάνει κάποιος επανάσταση και να τον αποδεχτούν. Να μπορεί να αντέξει. Ναι πει ότι εγώ φτιάχνω το όργανο έτσι και είναι επαναστατικό. Αλλά δεν ξέρω.

Τι είναι για σένα η ηλεκτρική κιθάρα;

Noise, θόρυβος. Ή, jazz, βλέπε Wes Montgomery. Την ηλεκτρική μπορείς να τη ζορίσεις και να βγάλει ό,τι θόρυβο θέλεις. Δε χρειάζεται να είσαι βιρτουόζος. Αν έπαιζα ηλεκτρική σε μια μπάντα δεν θα ήθελα να παίζω βιρτουόζικα πράγματα. Αν ήθελα να παίξω βιρτουόζικα θα προτιμούσα να παίξω jazz με ακουστική.

Jazz με ηλεκτρική;

Ωραίο πράγμα είναι κι αυτό. Αλλά η ηλεκτρική με πάει θόρυβο και αυτό είναι δικό μου καπέλο. Θέλω να κάνω μόνο θόρυβο. Με τον Montgomery ακούς μουσική.

Αυτό που ακούγεται από τον Montgomery δεν είναι σχεδόν ένα άλλο όργανο από την ακουστική;

Όχι. Απλά είναι μάγκας ο Montgomery. Ο ήχος βγαίνει από τα χέρια του. Έπαιζε με αντίχειρα. Γι’ αυτό ακούγεται έτσι. Δεν είχε πένα, έπαιζε με τον αντίχειρα. Είχα διαβάσει ότι μελετούσε το βράδυ, ήταν νομίζω κομμωτής, κουρέας, κάτι τέτοιο, έπαιζε λοιπόν με τον αντίχειρα για να μην ενοχλεί τους γείτονες. Μπορεί να είναι αστικός κιθαριστικός μύθος. Μου αρέσουν αυτοί οι μύθοι…

Μίλησέ μας για ένα αγαπημένο όργανο που έχεις φτιάξει, το έχεις δώσει αλλού και το σκέφτεσαι ακόμα.

Το παθαίνω συχνά αυτό! Είμαι τώρα ερωτευμένος με αυτή την κιθάρα που βλέπεις στον τοίχο, την f-hole. Είχα έναν πελάτη χθες και του πρότεινα να διαλέξει αυτή. Θα τη σκέφτομαι καιρό. Μετά τις βλέπω αυτές που έδωσα και μου τρέχουν  τα σάλια. Δεν το παθαίνω με όλες αλλά με κάποιες σίγουρα. 

Ζηλεύεις όργανα άλλων;

Κάτι παλιά όργανα που μου φέρνουν τα ζηλεύω.

Κάνετε πολλοί αυτή τη δουλειά στην Ελλάδα;

Λίγοι. Καμιά δεκαπενταριά, δεν μιλάω για μπουζουκοκατασκευαστές αλλά μόνο για κιθάρες. 

Καλύπτετε τις ανάγκες;

Η Ελλάδα είναι μικρή αγορά. Τις υπερκαλύπτουμε, νομίζω.

Μίλησέ μας για την κατασκευή.

Για να κατασκευαστεί ένα ακουστικό όργανο διαλέγεις ξύλα για να τα έχεις στην κάβα σου, όσο το δυνατόν πιο παλιά, ένα δυο χρόνια, αν μπορείς και παραπάνω ακόμα καλύτερα. Διαλέγεις σκληρό-μαλακό, τα μανίκια να είναι ελαφρύ κελεμπέκι ή ελαφρύ μαόνι, οι ταστιέρες από παλίσανδρο ινδικό ή έβενος, κοιτάς να είναι ανθεκτικός και ξερός. Εγώ πρώτα φτιάχνω το σώμα και μετά το μανίκι όπως κάνουν τις αμερικάνικες κιθάρες, γιατί υπάρχει και ο τρόπος κατασκευής στη solera, όπως κάνουν τις κλασικές, ανάποδα, ξεκινούν πρώτα μπράτσο, καπάκι και κουμπώνουν όλα από πάνω. Υπάρχει κι ο τρόπος που κάνουν τα παραδοσιακά όργανα, το σώμα, μετά το μανίκι και μετά την ταστιέρα για να διαμορφώσουν το μανίκι. Ενώ εγώ φτιάχνω αλλού το σώμα, αλλού το μανίκι και μετά τα ενώνω και είναι έτοιμα.

Κάποια παιδιά στην Αφρική ή κάποιοι Αμερικανοί μαύροι που παίρνουν κάτι σκάφη από κουτιά πούρων, από κονσέρβες, από τενεκέδες και παίζουν παπάδες;

Αυτοί είναι απίθανοι! Με τα χέρια τους παίζουν! Αυτή είναι η δίψα  για τη ζωή! Η ζωή δε σταματάει είτε μένεις στη λάσπη είτε σε παλάτια. Είναι δημιουργία το να φτιάχνεις μουσική όχι το να κατασκευάζεις όργανα. Το να κατασκευάζεις μουσική είναι δημιουργία. Η δημιουργία δεν σταματάει. Κι εδώ βλέπεις παιδάκια που φτιάχνουν όργανα με ό,τι υλικά έχουν. Κάποια στιγμή κάποιο ωδείο μάζευε χορδές παλιές και τις έστελνε σε κάποιες χώρες του Τρίτου κόσμου που εκεί οι κοντραμπασίστες έβαζαν σύρμα από τους φράχτες κι έπαιζαν. Κι αυτοί οι άνθρωποι έπαιζαν με χορδές που εμείς θεωρούσαμε πλέον φάλτσες και παλιές. 

Αυτό που λένε ότι το όργανο φτιάχνει ή χαλάει ανάλογα με το ποιος το παίζει και το τι παίζει πάνω του;

Δεν ξέρω. Όλα τα όργανα και ειδικά τα ακουστικά, όσο τα παίζεις φτιάχνουν, ανοίγουν. Όσο χρησιμοποιείται και δονείται διατηρείται. Είναι σαν το σπίτι που αν το εγκαταλείψεις θα πέσει. Χρειάζεται συντήρηση. Κι όσο παίζεις το όργανο συντηρείται. Σαφώς τα ακουστικά flat-top όργανα -όχι τα σκαφτά όπως το βιολί, το αμερικάνικο μαντολίνο- μετά από δέκα δεκαπέντε χρόνια αρχίζει η γήρανση.. Σαφώς τα όργανα διατηρούνται όταν παίζονται αλλά κάποια στιγμή έχουν κάποιο όριο, συνήθως μετά τα 15 χρόνια. Τα arch-top διατηρούνται περισσότερο. Αυτά επειδή έχουν άλλο τρόπο κατασκευής αντέχουν πολύ παραπάνω. 

Από πού προμηθεύεσαι τα ξύλα;

Το έλατο το παίρνω από έναν Έλληνα προμηθευτή που φέρνει είδη οργανοποιίας. Γερμανικά, ρουμάνικα έλατα, ό,τι βρει.

(Επιτέλους, στο σημείο αυτό παρεμβαίνει ο Τηλέμαχος που τόση ώρα ακούει υπομονετικά τη συζήτηση με τη φωτογραφική μηχανή σε ετοιμότητα) Οι παλιοί όπως ο Απαρτιάν που έβρισκαν ξύλα;

Αυτοί επειδή είχαν μεγάλο θέμα με την ξυλεία ειδικά στον πόλεμο, έβαζαν και πεύκο γιατί έβρισκαν κι από εδώ ξύλα. Μάλλον πήγαιναν σε ξυλέμπορους. Παλιά είχαμε και κέδρους από Λίβανο, από την Κρήτη. Ο κέδρος του Λιβάνου είναι σπάνιος. Πιο πολύ χρησιμοποιούν κέδρο Καναδά, Αλάσκας. Ο κόκκινος  κέδρος που είναι διαφορετικός από του Λιβάνου…..

Η κιθάρα λοιπόν αποτελείται από ξύλο, μέταλλο και χημικά, βερνίκια, κόλες…

Προσπαθώ να μη χρησιμοποιώ πολύ χημικά βερνίκια. Οι κόλες είναι νερόκολες, μια ειδική αμερικάνικη που χρησιμοποιούμε όλοι οι οργανοποιοί.

Μια κιθάρα μόνο από ξύλο θα ήταν καλύτερη; Εννοώ, το βερνίκι προσθέτει στον ήχο;

Όχι. Ανάλογα, αν ρίξεις πολύ βερνίκι… Όταν είναι ξέβαφες οι κιθάρες έχουν πολλούς ανεξέλεγκτους αρμονικούς. Με το βερνίκι, ανάλογα πόσο ρίχνεις, μπορείς να κατευθύνεις – είναι σαν φυσικός κομπρέσορας. Αν το παρακάνεις, δε θα παίζει τίποτε. Πρέπει να βάλεις όσο χρειάζεται και οι κόλες που θα χρησιμοποιήσεις πρέπει να είναι ελαστικές. Να ανασαίνει το όργανο.

Αισθάνεσαι πιο πολύ μάστορας ή μουσικός;

Ώπα! Ώπα! Ώπα! (τρις) Δεν ξέρω.

Και το μαστοριλίκι;

Δεν θέλω να κάνω άλλη δουλειά στη ζωή μου. 

www.goulielmos-guitars.gr