Έπειτα από σχεδόν ένα χρόνο στο στούντιο, οι Mr. Highway παρουσιάζουν τον τρίτο τους δίσκο με τίτλο Rebel Artist και το αποτέλεσμα δικαιώνει τόσο τον κόπο της μπάντα όσο και το αποτέλεσμα που ίσως σηματοδοτεί μια νέα φάση στο ανεξάρτητο μουσική στερέωμα της εγχώριας παραγωγής – χώρια το στιχουργικό πλαίσιο που για μια ακόμα φορά αποτελεί χαρακτηριστικό ανθρώπων με κοινωνικοπολιτικές ευαισθησίας, ένα χαρακτηριστικό το οποίο οι Highway έχουν αποδείξει με την πολυποίκιλη δράση τους.

Το Merlin’s είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Γιάννη Αφένδρα (a.k.a. Mr Highway ή Johnny Highway) τόσο για το νέο δίσκο όσο και για τους προβληματισμούς του για αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.

(Συνέντευξη: Aylos Abies Sylos, Γιάννης Καστανάρας, Μιχάλης Τζάνογλος)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ (QoQ Photography)

 Merlin’s: Tρίτο άλμπουμ για τους Mr. Highway, πόσο καιρό σας πήρε; Πότε βγήκε ο προηγούμενος?

Ο προηγούμενος δίσκος κυκλοφόρησε ακριβώς πριν από τρία χρόνια. Εμείς έχουμε μια τάση με το που τελειώνουμε μια δουλειά, επειδή την έχουμε βαρεθεί, να ξεκινάμε την επόμενη. Τα περισσότερα κομμάτια από το νέο δίσκο τα δουλεύουμε από όταν κυκλοφόρησε ο προηγούμενος. Αν όχι τρία χρόνια, σίγουρα δυο σε επίπεδο συνθέσεων, ενορχηστρώσεων, προβών κλπ. Πέρσι τέτοια εποχή, Φλεβάρη, μπήκαμε να τον γράψουμε. Ήμαστε στο στούντιο αρκετό καιρό. Μεσολάβησε καλοκαίρι, ήταν δύσκολος ο συντονισμός των συμμετοχών. Μετά μιξάρισμα και τώρα κυκλοφόρησε. Στην ουσία το στούντιο μας πήρε ένα χρόνο απ’ τη στιγμή που μπήκαμε μέχρι να τελειώσουμε.

Merlin’s: Βγάζετε δηλαδή ένα δίσκο και το μυαλό σας είναι στον επόμενο, υπάρχει ένας  διχασμός εδώ;

Όχι, είναι δυο διαφορετικά πράγματα το να προωθήσεις  αυτό τον δίσκο, δηλαδή να προβάρεις, να είσαι σωστός στις συναυλίες, να κλείσεις πολλές συναυλίες. Αυτή είναι η μια δραστηριότητα της μπάντας και η άλλη είναι, σιγά σιγά, αφού τελειώσουμε το πρόγραμμα λέμε: ακούστε κι ένα νέο κομματάκι που έχουμε δουλέψει στην πρόβα. Κάποια καινούργια κομμάτια που τα δουλέψαμε και βγήκαν με τη μια τα έχουμε παίξει ήδη στις συναυλίες για την προώθηση του προηγούμενου δίσκου. Αλλάξανε από τότε αλλά έτσι δουλεύουμε. Το καινούργιο δημιουργικό πάει παράλληλα με την προώθηση του προηγούμενου.

Merlin’s: Ποια είναι η κατεύθυνση της νέας δουλειάς σε σχέση με την προηγούμενη; Έχετε κάποια νέα στοιχεία ή είναι συνέχεια της παλιάς δουλειάς;

Υπάρχει το κοινό στοιχείο σε επίπεδο συνθέσεων. Τα τραγούδια μας ξεκινούν στην ακουστική κιθάρα, έτσι είναι πάντα το στήσιμο. Αυτό που τη διαφοροποιεί  αυτή τη δουλειά σίγουρα είναι οι αρκετές συμμετοχές, δηλαδή αλλάξαμε πολύ στο επίπεδο των ενορχηστρώσεων.  

Merlin’s: Την ενορχήστρωση ποιος την κάνει;

Όλοι μαζί την κάνουμε, μαζί και με τον Τάσο, τον παραγωγό μας. Τα περισσότερα κομμάτια τα γράφω εγώ ή ο Γρηγόρης. Τα πάμε στα παιδιά και μετά στήνονται από όλους μαζί. Όλοι συμμετέχουμε στη δημιουργία.

Merlin’s: Αυτό εντυπωσιάζει ακούγοντας το Rebel Artist είναι ότι υπάρχει μεγάλη ενότητα στον ήχο και στη μελωδία, ακόμα κι όταν αλλάζει εξωτερικά ύφος κάθε τραγούδι, από πίσω υπάρχει μια συνοχή…

Νομίζω ότι αυτό οφείλεται στο ότι δουλεύτηκε μέσα στις πρόβες. Ο Τάσος άκουγε και άλλα πράγματα, συχνοτικά και τέτοια, μπορεί να του έλεγα ότι κάπου ήθελε ένα βιολί, θα έλεγε ότι εδώ ένα πολύ οξύ όργανο μπορεί να μην ταιριάζει με αυτά που παίζει η ηλεκτρική. Κάπως έτσι βρίσκαμε τη μέση λύση. Τέτοιες αλλαγές έγιναν και στη διάρκεια των ηχογραφήσεων. Μπορεί να θέλαμε να μπει ένα σημείο βιολιού κάπου αλλά τελικά δε γινόταν, κοντραριζόταν με τις κιθάρες μου. 

Merlin’s: Η αλληλεπίδραση μεταξύ σας μέσα στο στούντιο πώς λειτούργησε πέρα από τη βασική ιδέα;

Επειδή ήμαστε μαζί όλα αυτά τα χρόνια και είμαστε φίλοι, κάνουμε πολλές πρόβες, δηλαδή βρισκόμαστε σχεδόν καθημερινά για να παίξουμε έστω μια ωρίτσα. Στο επίπεδο της μουσικής έχουμε βρει την κατεύθυνσή μας. Δεν θα έρθει κάποιος απ’ τα παιδιά να πει κάτι τελείως άσχετο. Πολύ σπάνια θα απορρίψουμε μια ιδέα, συνήθως θα τη δουλέψουμε και θα βρούμε τρόπο να την ενσωματώσουμε. Στο επίπεδο των σχέσεων, εντάξει, είναι λίγο κουραστικό όλο αυτό το καθημερινό, αλλά έτσι γίνεται.

Merlin’s: Παίζετε και σε άλλες μπάντες;

Σχεδόν όλοι έχουμε διάφορα project είτε με original υλικό, είτε με διασκευές που παίζουμε για να βγαίνουν κάποια φράγκα. Συνήθως σε όλα αυτά τα πρότζεκτ δεν παίζει μόνο ένα μέλος των Highway αλλά και άλλα. Για παράδειγμα, στους Small Chanter του Γρηγόρη είναι τρεις από εμάς κι ένας βιολιστής. Μιλάμε για έξι-εφτά μπάντες! Εγώ με τον Δημήτρη, τον ντράμερ, παίζουμε μαζί σε δυο άλλα πρότζεκτ, το ένα είναι καινούργιο με δικό μας υλικό, πιο folk-pop, πιο ανάλαφρα κομμάτια, και με το άλλο παίζουμε διασκευές. Αυτό παίζει μεγάλο ρόλο στη χημεία μας σαν Highway. Εγώ με τον Δημήτρη που παίζουμε σε τρεις μπάντες, δεν έχουμε να συνεννοηθούμε για τίποτα. Ξέρω πώς θα σκάσω πάνω του κι εκείνος το ίδιο.

Merlin’s: Τι έχεις να πεις για το φαινόμενο των multi-projects, μουσικοί που συμμετέχουν ταυτόχρονα σε διάφορες μπάντες; Γιατί δεν συνέβαινε παλιότερα;

Υπάρχει το καθαρά οικονομικό ζήτημα. Εγώ παίζω σε δυο σχήματα διασκευών καθαρά για τα χρήματα. Αν δεν έκανα αυτό, θα έπρεπε να δουλεύω κάπου αλλού. Αν δούλευα κάπου αλλού, σίγουρα  δεν θα είχα το χρόνο και την ενέργεια να ασχοληθώ με τη μουσική. Προτιμώ να κάνω δυο παράλληλα πρότζεκτ σχετικά με τη μουσική, να μη χάνω την επαφή μου με το όργανο. Εξάλλου, με τα διαφορετικά πρότζεκτ υπάρχει και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Γιατί αν εγώ έχω δέκα κομμάτια που δεν κολλάνε με τους Highway, γιατί να μην τα παίξω αφού έχω κι άλλου φίλους. Παλιότερα ίσως οι καλλιτέχνες καλύπτονταν με τις μπάντες τους, υπήρχαν μπάντες που έβγαζαν δίσκο κάθε χρόνο, δεν τους έλειπε η καλλιτεχνική εκτόνωση. Ίσως οφείλεται και στην ανάγκη να εκφράσεις διαφορετικά πράγματα. Στην Αθήνα που ξέρω, όλοι που παίζουμε σε μπάντες είμαστε λίγο πολύ γνωστοί. Οπότε εκεί που κουβεντιάζουμε για μουσική μπορεί να πούμε, έλα να σου δείξω τι έχω γράψει κι από εκεί να ξεκινήσει κάτι καινούργιο. Είναι πολύ εύκολο και απλό να στηθεί ένα πρότζεκτ. 

Merlin’s: Κι αυτά τα πρότζεκτ αποφέρουν περισσότερα από τους Mr. Highway;

Δουλεύουν καλύτερα με την έννοια ότι παίζουμε πιο συχνά και τα μαγαζιά πιο εύκολα σε δέχονται γιατί οι Highway με το δικό τους υλικό που δεν είναι γνωστό. Θα κάνουν ένα live μια στις τόσες. Αν παίζαμε κάθε βδομάδα σε ένα μπαράκι, μετά από δυο βδομάδες δεν θα είχε κόσμο, ενώ με τις διασκευές ο κόσμος θα έρθει περισσότερο. Επίσης με τους Highway ό,τι χρήματα έρχονται μένουν στο συγκρότημα. Είναι ταμείο για τον επόμενο δίσκο, για κάποιο κλιπάκι. 

Merlin’s: Η μπάντα βγάζει τα έξοδά της;

Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια μπορεί να στηριχτεί από τα live. Πολύ λίγες φορές θα χρειαστεί να βάλω κάποια χρήματα που και πάλι θα τα πάρω από το επόμενο live. Με το που ξεκινήσαμε τις εμφανίσεις για τον προηγούμενο δίσκο εδώ και τρία χρόνια, δεν πειράξαμε καθόλου τα χρήματα του ταμείου οπότε είχαμε αρκετά για να ρίξουμε στον καινούργιο.

Merlin’s: Από πού αντλείς ιδέες για τους στίχους και πώς γράφεις τα κομμάτια;

Συνήθως παίρνω την ακουστική κι αν μου κάτσουν δυο καλές συγχορδίες γράφω μια μελωδία φωνής και μετά τη γεμίζω με λέξεις. Ως προς το περιεχόμενο, όλα όσα βλέπω τριγύρω στη ζωή μου και όσα διαβάζω με προβληματίζουν και αυτά προσπαθώ να περάσω στους στίχους.

Merlin’s: Και ποια είναι τα διαβάσματά σου;

Τώρα κάνω διδακτορικό στη φιλοσοφία, οπότε αυτά είναι εδώ και χρόνια τα διαβάσματά μου λόγω σπουδών, αλλά μου αρέσει και η λογοτεχνία. Τελείωσα Φιλοσοφική στην Αθήνα, έκανα ένα μεταπτυχιακό στην Πάντειο και τώρα κάνω το διδακτορικό μου πάλι στη Φιλοσοφική Αθηνών. Αυτό δε σημαίνει ότι θα διαβάσω ένα βιβλίο και θα γράψω το νόημά του σε στίχους. Αυτά είναι εργαλεία για το πώς αντιμετωπίζω την πραγματικότητα. Μέσα από τους στίχους προσπαθώ να προσεγγίζω τα θέματα που με απασχολούν για να τα εκφράσω. Η κύρια έμπνευση είναι αυτά που ζούμε. Αυτά που έχουμε σαν εφόδια είναι ο τρόπος για να πλησιάσουμε αυτά που ζούμε και να βγει αυτό που είναι να βγει.

Merlin’s: Πώς διαμορφώθηκε το κοινωνικοπολιτικό σου υπόβαθρο;

Έπαιξαν ρόλο τα διαβάσματα, η μουσική που άκουγα, οι στίχοι που διάβαζα. Προσωπικά, πολύ σημαντικό ήταν όταν πέρασα φοιτητής το 2004 και ήρθα στην Αθήνα από το Βόλο. Τότε ξεκινούσε μια περίοδος αναταραχής. Με το που ήρθα ήταν η περίοδος με τα φοιτητικά, άρθρο 16 κλπ., οπότε βρέθηκα σε ένα κινηματικό και μάχιμο περιβάλλον. Μετά το 2008 και τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου κατέληξα ότι θέλω να βρίσκομαι στο χώρο των κινημάτων και όχι σε κάποιο συγκεκριμένο κομματικό χώρο. Και αυτό μας ενώνει με τα παιδιά στην μπάντα, παρόλο που δεν ταυτιζόμαστε απόλυτα στις πολιτικές απόψεις. Ταυτιζόμαστε στο ότι θεωρούμε τη δράση στο δρόμο τη βάση των πάντων. Και γι’ αυτό προσπαθούμε να συμμετέχουμε.

Merlin’s: Και αυτή η συμμετοχή που έγκειται;

Στην καθημερινή δράση εκτός μουσικής. Ας πούμε, ο Γρηγόρης μπορεί να πηγαίνει να διδάσκει καλλιτεχνικά στα προσφυγόπουλα των καταλήψεων. Όσον αφορά την μπάντα, το πιο απλό είναι να προσπαθούμε να εκφράσουμε αυτά που πιστεύουμε μέσω των τραγουδιών μας και να συμμετέχουμε όπου μπορούμε σε συναυλίες προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για να βοηθηθούν κάποιοι άνθρωποι. Αυτό είναι το πιο βασικό: να παίζεις όποτε σε καλούν σε κάτι τέτοιο. 

Μerlin’s: Τι ακριβώς είναι τα Αντισώματα όπου συμμετέχετε;

Τα Αντισώματα είναι μια ομάδα μέσα σε αυτά τα πλαίσια. Μια ομάδα μουσικών, συγκροτημάτων, καλλιτεχνών και μεμονωμένων ατόμων, κυρίως της ανεξάρτητης σκηνής που φτιάχτηκε για αυτό το σκοπό επειδή αυτοί που συμμετέχουμε θεωρούμε ότι η μουσική και η τέχνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την κοινωνική μας στάση. Διοργανώνουμε διάφορες εκδηλώσεις, συναυλίες, πουλάμε μπλουζάκια για να υπάρχει ένα ταμείο που θα βοηθά κάποιους που τη δεδομένη στιγμή έχουν ανάγκη. Για μας σαν μέλος των Αντισωμάτων, είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχουμε κάνει. Ήρθε για να δέσει σε αυτό που πιστεύαμε σαν συμμετοχή. Εντάξει, να παίζουμε σε καμιά συναυλία αλληλεγγύης κάπου-κάπου αλλά πώς αυτό μπορεί να γίνει κάτι πιο μόνιμο; Χρειάζεται ένας φορέας που να δρα έτσι. Στην ομάδα αυτή ξέρουμε ότι η μουσική συνδέεται πάντα με τη δράση. 

Merlin’s: Τελικά όμως τα Αντισώματα δεν έχουν να κάνουν μόνο με τη συγκέντρωση χρημάτων, αλλά έχουν αποκτήσει και μια δική τους φωνή, κάτι καινούργιο που δεν υπήρχε πριν. Πάντα γίνονταν συναυλίες για οικονομική ενίσχυση αλλά αυτό αποκτάει μια ταυτότητα και, κυρίως, φωνή.

Αυτό εννοώ κι εγώ. Μια μπάντα που θέλει να κάνει κάτι δεν μπορεί να περιμένει πότε θα γίνει μια συναυλία ή αν θα της ζητήσουν να συμμετάσχει, ενώ τα Αντισώματα είναι πλέον ένας μόνιμος φορέας. Μπορεί να έρθει μια μπάντα που, για παράδειγμα, έδωσε μια σχετική συναυλία στην Ξάνθη και ο κόσμος τους έφερε κάποια πράγματα. Έρχονται και μας λένε πάρτε τα εσείς και διαθέστε τα όπως ξέρετε καλύτερα. Ξέρουν ότι εμείς μπορούμε να τα διαχειριστούμε καλύτερα.

Merlin’s: Και ποιες είναι οι τελευταίες και οι επόμενες κινήσεις των Αντισωμάτων;

Στις 9/2 πραγματοποιήθηκε μια sold-out συναυλία στο An με τη συμμετοχή διαφόρων γνωστών συγκροτημάτων για ένα κοριτσάκι που έχει ανάγκη βοήθειας. Το καθαρό event της ομάδας είναι στις 3 Μαρτίου στο Κύτταρο, μια συναυλία αφιερωμένη στους Clash με δέκα δώδεκα μπάντες που τα έσοδα θα συγκεντρωθούν στο ταμείο των Αντισωμάτων και από κει θα διατεθούν σαν βοήθεια σε κάποιους ανθρώπους που αυτή την περίοδο είναι οι πρόσφυγες. Για παράδειγμα, σε μια άλλη περίπτωση βοηθήσαμε μια μητέρα με ένα κοριτσάκι, η οποία είχε βγει από πρόγραμμα απεξάρτησης, δεν είχε πού να μείνει, πήγε και βρήκε ένα σπίτι ερείπιο και εμείς σαν Αντισώματα δώσαμε χρήματα σε ένα μάστορα και της το έφτιαξε. Ή, είχαμε δώσει χρήματα σε κάποιον που χρειαζόταν ένα πανάκριβο τεχνητό μέλος. 

Merlin’s: Πέρσι στο Θησείο στη συναυλία των Αντισωμάτων μαζεύτηκαν 7-8 χιλιάδες κόσμου. Όλοι αυτοί πού βρίσκονται; Πώς θα πειστούν να ξανάρθουν σε τέτοιες εκδηλώσεις; Τελικά τα Αντσώματα ήταν που τράβηξαν τον κόσμο ή οι καλλιτέχνες που εμφανίστηκαν; Ή μήπως το «τζάμπα» και το «ό,τι προαιρείσθε»;

Ισχύουν όλα. Πολύς κόσμος είναι ευαισθητοποιημένος, πολύς δεν είναι, έρχεται για χαβαλέ, για να πιεί μπύρες και να δει τις μπάντες τζάμπα. Το στοίχημα είναι να ευαισθητοποιείς συνεχώς περισσότερους, οπότε από την πλευρά μας πρέπει να κάνουμε συνεχώς τέτοιες εκδηλώσεις, να έχουμε ενεργή παρουσία ώστε συνεχώς να ευαισθητοποιείς. Δηλαδή να είσαι ανοιχτός προς τον κόσμο. Ας πούμε ότι κάποιος έρχεται να δει την τάδε μπάντα. Πιάσε τον και πες του μερικά πράγματα. Ότι η συναυλία δεν γίνεται για τους Highway αλλά για κάποιο σκοπό. Πρέπει να υπάρχει και μια ενημέρωση. Οι συναυλίες αλληλεγγύης δεν απευθύνονται στους αλληλέγγυους αλλά στο νέο κόσμο που είναι άσχετος. 

Merlin’s: Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα η αντίδραση του κόσμου σε όλα αυτά που συμβαίνουν δεν είναι αυτή που θα έπρεπε να είναι λογικά με μια τέτοια κρίση…

Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Σίγουρα στο ότι η «αριστερή» κυβέρνηση των δυο τελευταίων χρόνων τελικά αποδεικνύεται ότι είχε ανασταλτικό παράγοντα για την επαναστατικότητα. Ο κόσμος διέκρινε κάποια ελπίδα και είπε ας κάνω λίγη υπομονή ακόμα μπας και αλλάξει το πράγμα. Όλα αυτά που γίνονται αν τα έκαναν οι νεοδημοκράτες ή οι πασόκοι θα είχε γίνει μπουρδέλο. Στο μυαλό μου επεξεργάζομαι μια σκέψη, δεν είμαι ακόμα σίγουρος για αυτό, μήπως τελικά είμαστε μια συντηρητική κοινωνία που δεν έχουμε ιδέες για να αντιδράσουμε; Κι αυτό το βλέπεις παντού, στη θρησκεία, στην εκπαίδευση. Μήπως οι άνθρωποι αυτής της χώρας είναι οπισθοδρομικοί και συντηρητικοί; Αντί το πράγμα να πηγαίνει προς την έκρηξη να πηγαίνει προς τα πίσω και να φέρνεις πάλι εκείνους που για 40-50 χρόνια έκαναν όλα αυτά που έκαναν. 

Merlin’s: Υπάρχει κάποιος, λίγος κόσμος που εντούτοις κατεβαίνει σε πορείες, αντιστέκεται. Αυτοί οι άνθρωποι ακούν τη μουσική που παίζουν οι μπάντες των Αντισωμάτων; Και τούμπαλιν, οι εφτά χιλιάδες που ήρθαν στο Θησείο θα κατέβουν στο δρόμο;

Μόνο ένα κομμάτι τους. Οι άλλοι, μπορεί να είναι απλά κάποιοι που ψάχνονται και αυτοί για μένα είναι το σημαντικό τάργκετ γκρουπ μας. Ως προς τη μουσική, πιστεύω ότι αυτοί που αντιστέκονται στο δρόμο αντιστέκονται και στην αισθητική. Δεν φαντάζομαι κάποιον να δηλώνει αναρχικός ή ακροαριστερός και να ακούει σκυλάδικα. Είναι αντίφαση. Το τι ακούς δείχνει πολιτικό υπόβαθρο. Δεν μπορώ να φανταστώ έναν άνεργο που λέει, με έχουν διαλύσει, με έχουν σκίσει, να ακούει σκυλάδικα που είναι ένας χώρος πανάκριβος. Δεν μπορώ να φανταστώ ένα παιδί άνεργο να δίνει στο σκυλάδικο τις λίγες οικονομίες του. Από την άλλη, μήπως τελικά είμαστε αυτής της κουλτούρας του στυλ κάλυψέ με, μην πεθάνω τη πείνας, ή ας πεθάνω της πείνας αλλά δώσε μου κι ένα θέαμα να πηγαίνω το Σάββατο για να ξεχνώ την πείνα της υπόλοιπης βδομάδας. Μπορεί να είμαστε έτσι εκπαιδευμένοι…

Merlin’s: Πέρα από τα Αντισώματα, ποιοι άλλοι τρόποι αντίδρασης σε αυτή την υποβάθμιση θα μπορούσαν να υπάρξουν; Πώς αυτό το πράγμα θα μπορούσε να πλησιάσει ένα ευρύτερο κοινό; Μήπως χρειάζεται ο ακροατής να είναι πιο καλλιεργημένος; 

Σίγουρα αλλά πέρα από τη μουσική φόρμα παίζει μεγάλο ρόλο ο στίχος.

Merlin’s: Ναι, αλλά εσείς τραγουδάτε αγγλικά. Πόσο εύκολα θα μπορούσε κάποιος να ακούσει τους στίχους σας σε μια συναυλία;

 Οι περισσότεροι που θα δουν ένα κομμάτι μας στο youtube και θα γράφει από κάτω τους στίχους θα πάρουν το μήνυμα. Οι ίδιες οι μπάντες και μέσω ομάδων αλλά και μόνες τους, θα πρέπει να έχουν μια πολιτική στάση. Κι αυτό φαίνεται παντού, ακόμα και στο τι εισιτήριο θα βάλεις. Αν θα βάλεις κάποια εισιτήρια πιο φθηνά για εκείνους που έχουν ανάγκη. Όλα αυτά οι μπάντες συνήθως δεν τα σκέφτονται, λένε δεν είναι δική μας δουλειά. Αν όμως θέλεις να συμμετέχεις σε ένα ενεργό κίνημα ευαισθητοποίησης πρέπει να απαιτήσεις κάποια πράγματα. Κι εγώ αν γνωρίσω μια νέα μπάντα θα τους πω μερικά πράγματα. Όπως εγώ τα άκουσα από άλλους. Οι μπάντες που θαυμάζω είναι όλες πολιτικές. Oι Drive, οι Deus, οι Τρύπες με το στίχο τους…

Merlin’s: Τι είναι τελικά ο rebel artist;

Στο μυαλό μας έχει δυο αλληλένδετες έννοιες. Η μια άποψη λέει ότι επαναστατημένος καλλιτέχνης είναι αυτός που θέλει να ξεπεράσει τα όριά του, να κάνει το επόμενο έργο του, αυτός που στρέφεται ενάντια στον εαυτό του, γι’ αυτό και ο στίχος στο ρεφρέν του ομώνυμου κομματιού λέει «Θέλω να γίνω επαναστατημένος καλλιτέχνης να ξεπεράσω τα ίδια μου τα δημιουργήματα». Αυτό όμως αυτομάτως είναι πολιτική τοποθέτηση γιατί δείχνει ότι ακόμα και στις ιδέες μας πρέπει να είμαστε ανοιχτοί, άρα μιλάμε για μια κατάσταση ενάντια σε δόγματα, σε στέρεες πεποιθήσεις μιας συγκεκριμένης αλήθειας που ή την ακολουθούμε ή είμαστε περιθωριακοί. Καταλήγουμε λοιπόν σε έναν αντιδογματισμό, τόσο καλλιτεχνικό όσο και πολιτικό.

Merlin’s: Τι είναι αυτό που σε εξοργίζει περισσότερο;

Η απάθεια του κόσμου. Ενώ αναγνωρίζεις την κατάσταση. Σου λέει ο άλλος «με έχουν λιώσει, με διώξανε από τη δουλειά, τι θα κάνω;» Ενώ τα λέμε αυτά δεν κάνουμε κάτι. Αυτό είναι το πιο εξοργιστικό αλλά νομίζω πως είναι βαθιά ριζωμένο στους ανθρώπους. Ότι πάντα περιμένεις τη λύση από κάποιον άλλο. Τόσα χρόνια αυτό το κράτος πάντα έδινε τις λύσεις. Γι’ αυτό και είναι τόσο δύσκολο να φέρεις τον κόσμο στις περιοχές της αυτοοργάνωσης. Έχει μάθει πάντα να τον καθοδηγεί κάποιος. Αυτό για μένα είναι πολύ εξοργιστικό. Για να το συνδέσουμε και με τα μουσικά, είναι εξοργιστικό να βλέπω παιδιά να παίζουν μουσικές τελείως απολιτίκ σε μια τέτοια εποχή. Να παίζουν μόνο για να πάρουν μια φοβερή κιθάρα, να γράφουν κομμάτια που δε λένε τίποτα. ΚΑΙ στο δικό μας χώρο υπάρχουν πολλοί τέτοιοι.

Merlin’s: Η αντίδραση και η αντίσταση σε ένα μουσικό πρότζεκτ εκφράζεται μόνο μέσα από το στίχο;

Κυρίως μέσα από την καθημερινή στάση. Να συμμετέχουμε σαν άτομα της μπάντας. Μετά μέσω του στίχου, σίγουρα πολύ περισσότερο σε σύγκριση με τη μουσική. Η μουσική είναι το μέσον. Για να εκφράσω ένα πολύ ανατρεπτικό νόημα δεν είναι ανάγκη να παίξω ντάμπα-ντούμπα μουσική. Μπορεί να γράψω μια μπαλάντα που όμως ο στίχος να κόβει. Ο Woody Guthrie δεν έπαιζε μουσική για να τα σπας, έπαιζε την καθαρή λαϊκή αμερικανική μουσική, αλλά είχε ένα στίχο… 

Merlin’s: Η μουσική που παίζετε είναι στην ουσία λαϊκή μουσική…

Άλλης χώρας…

Merlin’s: Εντάξει, στην ουσία πάντως παίζετε με όρους λαϊκής μουσικής. Πώς γίνεται άνθρωποι εκλεπτυσμένοι σε κοινωνικό, φιλοσοφικό και μορφωτικό επίπεδο όπως εσύ να μην έχουν την ίδια απαίτηση λογιότητας ως προς τη μουσική που παίζουν; 

Αυτή την απαίτηση λογιότητας εγώ δεν την έχω πουθενά! Γιατί και η φιλοσοφία που διαβάζω είναι ένα εργαλείο, δεν θέλω να φτάσω στις υψηλές σφαίρες των ιδεών, θέλω να μπορώ μέσω αυτής να αντεπεξέλθω στην καθημερινότητα. Δεν τίθεται επομένως θέμα λογιότητας ή απλότητας. Και το rock που πλέον θεωρείται λαϊκή μουσική ξεκίνησε ως επαναστατική μουσική, δεν ήταν εξαρχής αποδεκτό. Κυνηγήθηκε ως ανατρεπτικό. Το ίδιο παλιότερα η jazz και τα blues. Εμείς παίζουμε rock επειδή όταν ήμασταν πιτσιρικάδες στην Ελλάδα δεν ήταν λαϊκή μουσική, ήταν κάτι διαφορετικό. Για τους γονείς και τους μπαρμπάδες μας το rock ήταν κάτι άλλο. Για εμάς ήταν αντίδραση. 

Merlin’s: Εσύ εκτός από rock ακούς άλλα πράγματα;

Ακούω αλλά μάλλον όλα είναι μέσα στο φάσμα του rock. Άκουγα και blues και punk.

Merlin’s: Ελληνική μουσική;

Τα ρεμπέτικα μπορώ να τα ακούσω ευχάριστα, όχι ότι θα βάλω σπίτι μου. Μέχρι Περπινιάδη…

Merlin’s: Η θεματολογία σας στο Rebel Artist ποια είναι;

Ένα γενικό θέμα που μας απασχολεί είναι αυτό που εκφράζει ο rebel artist όπως εξήγησα προηγουμένως. Ο αντιδογματισμός. Πώς, δηλαδή, θα ξεπερνάς αυτό που είναι δεδομένο ακόμα κι αν είναι δική σου πεποίθηση. Έχουμε πολλά κομμάτια με αυτή τη θεματική που μπορεί να αφορά τον εαυτό σου, να είναι εσωτερικό, αλλά μπορεί να είναι και πολιτική στο πνεύμα της αμφισβήτησης. Αυτό μας έχει απασχολήσει και στους προηγούμενους δίσκους. Υπάρχει ένας στίχος σε ένα κομμάτι μας που δεν θα το έλεγα από τα πιο πολιτικά αλλά για μένα είναι ίσως είναι ο πιο πολιτικός που έχω γράψει: «Θα σου πω την αλήθεια μου, αλλά εσύ πρέπει να δημιουργήσεις κάποια άλλη». Είναι η αποδοχή ότι για τίποτε δεν υπάρχει μια αλήθεια. Μπορεί να διαφωνούμε αλλά δεν θα τσακωθούμε κιόλας. Εκτός αν είσαι φασίστας, οπότε αλλάζουν τα δεδομένα. Κι εκεί αλλάζουν επειδή ακριβώς σαν φασίστας θα επιτεθείς στη δική μου αλήθεια, δε θα τη σεβαστείς. 

Merlin’s: Μια και ανέφερες τους φασίστες, πώς βλέπεις τη Χρυσή Αυγή;

Νομίζω ότι στο επίπεδο της κοινωνίας έχουν ηττηθεί κατά κράτος. Δεν είναι πια τόσο ξεδιάντροποι όπως πριν από τρία χρόνια.

Merlin’s: Ίσως είναι πιο μαζεμένοι επειδή αντιμετωπίζουν μια δίκη και πρέπει να το πρόσωπό τους προς τα έξω να μην επιδεινώνει τη θέση τους…

Ισχύει κι αυτό.

Merlin’s: Έχεις σκεφτεί ότι η πλειοψηφία αυτών που κατηγορούνται μπορεί τελικά να αθωωθεί;

Αυτό το θεωρώ δεδομένο. Δεν έχω ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στο θεσμό της δικαιοσύνης. Για μένα όλο το παιχνίδι παίζεται στο επίπεδο της κοινωνίας, στους δρόμους. Αν οι φασίστες δεν έχουν πεδίο δράσης είναι ένα τίποτε. Τον ενάμιση τελευταίο χρόνο με το προσφυγικό που είναι πρόσφορο έδαφος για να ξεσαλώνουν οι φασίστες, το κίνημα αλληλεγγύης ήταν πάρα πολύ δυνατό. Και ο κόσμος της αλληλεγγύης δεν άφησε πολλά περιθώρια να έχουμε πολλά κρούσματα. Αυτό για μένα είναι ένα σημάδι νίκης απέναντί τους στο δρόμο, το οποίο όμως δεν έχει τελεσιδικήσει  και οι τύποι θα ξαναβγούν. Ο αγώνας ενάντια στο φασισμό είναι διαρκής.

Merlin’s: Υπάρχει όμως και η ακροδεξιά στην Ευρώπη που δρα πιο συγκαλυμμένα. Θέτει κοινωνικά προβλήματα, πρόσφυγες ναι μεν, αλλά… Σε κάποιες χώρες μάλιστα φαίνεται να γίνεται δύναμη εξουσίας…

Εκεί είναι το κομβικό σημείο για των αγώνα των αντιφασιστών. Πιάσε τους ανθρώπους που είναι ακόμα στο ντεμί και ίσως επηρεάζονται από τους φασίστες και πες τους με οποιοδήποτε τρόπο, προσωπικά ή μέσω της τέχνης: ρε φίλε, κάτσε και σκέψου, δες τι νόμους περνάει η δική σου κυβέρνηση κι εσένα σου φταίνε οι μετανάστες; Είναι οι φασίστες, είναι οι αντιφασίστες, και είναι και η τεράστια μάζα του κόσμου που δεν ξέρει τι του γίνεται. Αυτόν τον κόσμο πρέπει να προσεγγίσεις. Από την άλλη, οι φασίστες είναι αυτοί που  είναι οργανωμένοι όταν πάνε όπου πάνε, ενώ οι αντιφασίστες δεν έχουν μια συγκεκριμένη οντότητα, είναι αριστεροί, αναρχικοί, ανένταχτοι, οπότε είναι δύσκολη η οργανωμένη δράση προς την κοινωνία. 

Merlin’s: Η άνοδος του φασισμού οφείλεται και σε μια μεγάλη ηθική έκπτωση του κόσμου. Ως εκ τούτου ο αντιφασισμός είναι η δημιουργία μιας νέας ηθικής σε σχέση με διάφορα πράγματα, με το τι θα πει ξένος, τι θα πει εξαθλιωμένος, τι θα πει σεβασμός προς τον άλλο. Τι όπλα χρησιμοποιούμε…

Σίγουρα υπάρχει ο καθημερινός φασισμός ακόμα κι αν δεν είσαι χρυσαυγίτης…

Merlin’s: Υπάρχει κι όλος αυτός ο νεοφιλελευθερισμός του τύπου εγώ δεν είμαι ανάπηρος γιατί να πληρώνω τον ανάπηρο, εγώ δεν είμαι αναξιοπαθής γιατί να πληρώνω επιδόματα; Ο καθένας όσα έδωσε τόσα θα πάρει, χώρια που σίγουρα δίνεις περισσότερα. Δεν υπάρχει κάτι κοινωνικό υπεράνω του ατομικού. Άρα ο καθένας κοιτάζει τον εαυτό του.

Πώς όμως αυτό δημιουργείται σε ανθρώπους στη χώρα αυτή που έζησε τόσες και τόσες προφυγιές; 

Merlin’s: Μήπως από απογοήτευση. Απογοήτευση μετά τον Εμφύλιο, απογοήτευση μετά το ΠΑΣΟΚ και απογοήτευση σήμερα με τον ΣΥΡΙΖΑ…

Ίσως να μην είναι μόνο θέμα κουράγιου. Ίσως κι εμείς οι ίδιοι να πρέπει να το δούμε σαν καθήκον, όχι επειδή μας το επιβάλλει κάποιος, αλλά επειδή εμείς το επιβάλλουμε στον εαυτό μας αν θέλουμε να αλλάξουν κάποια πράγματα. Αν πεις ότι μπαίνεις σε ένα τέτοιο αγώνα πρέπει να αποβάλλεις τις έννοιες της κούρασης, της απογοήτευσης. Στην πράξη είναι βέβαια λίγο δύσκολο. Η τέχνη και η μουσική πάντως είναι ένας τρόπος για να πλησιάσεις κάποιον πιο εύκολα. Δεν του πας ένα αντιφασιστικό μανιφέστο και του λες κάτσε διάβασέ το, του πας ένα τραγουδάκι. Αυτό το έχω σκεφτεί και για τη συμμετοχή των μπαντών και των ατόμων σε εκδηλώσεις αλληλεγγύης: από αυτούς που ακούν τα τραγούδια σου και που πολλοί δεν διαβάζουν το στίχο σου επειδή είναι αγγλικός, προφανώς εκεί υπάρχουν άνθρωποι διαφόρων ιδεολογιών. Όταν κάποιος που δεν έχει συνδέσει τα τραγούδια σου με την πολιτική δει ότι συμμετέχεις κάπου θα αναρωτηθεί γιατί η αγαπημένη του μπάντα πήγε να παίξει εκεί. Ίσως αυτό του κινήσει το ενδιαφέρον. Και πάλι, μπορεί να έρθει μόνο για τη μουσική σου. Εκεί όμως είναι δικό σου θέμα να βγεις και να πεις δυο πράγματα στο μικρόφωνο.

Merlin’s: Η αισθητική ενός φασίστα πάντως, μάλλον δεν θα του επιτρέψει να έρθει σε μια τέτοια συναυλία…

Το πιστεύω, αλλά δεν μιλάμε για φασίστες αλλά για το μέσο άνθρωπο. 

Merlin’s: Και η μουσική φόρμα, ή μάλλον, όλη αυτή η φάση με την αισθητική της εκπέμπει κάτι κοινωνικό ίσως και πολιτικό, αν και το πολιτικό δεν ξέρω πώς περνάει στη μουσική υφολογικά μέσα στο δίσκο σας.

Υφολογικά όχι, ίσως να μην περνάει, αλλά από την άλλη εγώ δεν διαχωρίζω στίχο και μουσική. Δεν μπορώ να σκεφτώ ότι υπάρχει κάποιο τραγούδι χωρίς να ξέρω τι λέει. 

Merlin’s: Μια μουσική, όμως, σαν τη δική σας θα μπορούσε να έχει φασιστικούς στίχους;

Φασιστικούς όχι, αλλά θα μπορούσε να μιλάει για έρωτες, αμάξια. Άλλες μπάντες το κάνουν. Ίσως παίζει ρόλο ότι εδώ που ζούμε το rock θεωρείται αντιδραστικό. Στην Αγγλία οι μπάντες που παίζουν pop και rock τι λένε στα τραγούδια τους; Τίποτε. Υπάρχουν κι εδώ πολλές μπάντες που παίζουν μουσική σαν τη δική μας με τελείως απολιτίκ στίχους. Σαν Αντισώματα έχουμε προσεγγίσει διάφορες άλλες, αλλά μέχρι στιγμής καμία δεν είχε το χρόνο ή τη διάθεση να παίξει για κάποιο σκοπό.

Merlin’s: Ίσως πιστεύουν ότι η συμμετοχή τους σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις μπορεί να τους αποδυναμώνει οικονομικά, ότι μπορεί να χάσουν το κοινό τους που είναι σε μεγάλο βαθμό απολιτίκ.

Οικονομικά δε νομίζω ότι τους αποδυναμώνει γιατί αν κάνεις δέκα συναυλίες το χρόνο και κερδίζεις κάποια χρήματα, εντάξει, κάνε και μια τζάμπα. Τι θα χάσεις; Εξάλλου κάποιες μπάντες είναι τόσο στα πάνω τους που και τζάμπα να παίξουν τον ένα μήνα στο Θησείο και δυο μήνες μετά στο Gagarin, πάλι θα το γεμίσουν. Δεν είναι ότι θα κάψεις το live σου τη στιγμή που είσαι στο peak σου. Εξάλλου, στις συναυλίες αλληλεγγύης θα παίξεις τρία, άντε τέσσερα κομμάτια, όχι ολόκληρο σετ. Μπορεί πάλι να έχει τύχει και όντως να είναι απασχολημένοι, αλλά και πάλι αυτό δεν παύει να με προβληματίζει. Έχουμε κάνει δέκα συναυλίες σαν Αντισώματα, σε καμία δεν μπορούσαν να παίξουν; Ίσως πολλές μπάντες να σκέφτονται μη χάσουν στο θέμα του πρεστίζ – αν είσαι απολιτίκ τους προσεγγίζεις όλους. Αν έχεις κάποια θέση όμως, μπορεί ο άλλος να πει «εμένα μ’ αρέσει η μουσική των Highway – για παράδειγμα – αλλά οι τύποι είναι αριστεροί, οπότε δεν τους γουστάρω». Μπορεί να φοβούνται ότι αν τους χαρακτηρίσει ο κόσμος ή ένα δυο site σαν αναρχικούς θα πηγαίνουν να τους βλέπουν μόνο οι αναρχικοί. Έτσι φτάνουμε στο ερώτημα που κάθε μπάντα κάνει στον εαυτό της: τι με ενδιαφέρει να κάνω; Με ενδιαφέρει να κάνω ένα καλλιτεχνικό έργο όπου να λέω κάτι ή να κάνω ένα έργο για να γίνω διάσημος και να ζήσω τα σταριλίκια μου. Μακάρι να το πετύχεις, αλλά εγώ προσωπικά θα προτιμούσα να παίξω κάπου που να ξέρω ότι θα περάσω το μήνυμά μου κι ας ξενερώσουν δέκα άτομα. Δεν πειράζει, θα κερδίσω άλλους δέκα στην τελική. Αυτό το απολιτίκ για μένα είναι μάστιγα, όχι μόνο στη μουσική αλλά σε όλες τις τέχνες. 

Merlin’s: Πόσο classic rock είναι τελικά οι Mr. Highway; Παίζετε ένα είδος που δεν συνηθίζεται ιδιαίτερα από νέα συγκροτήματα, ιδίως εδώ στην Ελλάδα. Το δέχεσαι;

Προφανώς και το δέχομαι. Το classic rock είναι η βάση και των πέντε μελών της μπάντας μας. Καθένας μπορεί να ακούει κάπως διαφορετικά πράγματα, αλλά classic rock ακούμε όλοι. Και αυτό είναι η βάση πάνω στην οποία καθένας μας θα βάλει τα δικά του. Όταν μάλιστα δίνουμε κοινές συνεντεύξεις και μας ρωτούν τι ακούμε, δεν αρχίζει να λέει καθένας τα δικά του. Λέμε ότι ακούμε 60s, 70s, τέτοια πράγματα. Στα πλαίσια του ότι άλλα είδη είναι τώρα στα πάνω τους όπως το stoner, αυτό που παίζουμε εμείς μπορεί να είναι ταυτόχρονα καλό και κακό. Κακό γιατί δεν παίζεις τη μουσική που ακούει σήμερα ο μέσος ροκάς που θέλει πιο heavy πράγματα, και καλό γιατί αυτό δείχνει ότι έχεις αρχίσει να χτίζεις ένα προσωπικό ύφος που δεν είναι, ας πούμε, το punk. 

Οι Mr. Highway Band είναι:

Γιάννης Αφέντρας (κιθάρες), Γρηγόρης Ψαλτάκος (φωνή), Θύμιος Σπληλιωτόπουλος (κιθάρες), Διονύσης Τσιούνης (μπάσο), Δημήτρης Τσάρνος (τύμπανα)

bandcamp

facebook