Γράφει ο Αργύρης Αργυριάδης
Όταν το The Shawshank Redemption (ελληνιστί, Τελευταία Έξοδος, Ρίτα Χέιγουορθ) του Frank Darabont, προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 1994, αρχικά συνάντησε μέτρια ανταπόκριση. Με την πάροδο του χρόνου, η ταινία έχει καθιερωθεί ως μία από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του Stephen King, Rita Hayworth and Shawshank Redemption (1982), και εξιστορεί το ταξίδι του Andy Dufresne, ενός τραπεζικού στελέχους που καταδικάστηκε άδικα για τη δολοφονία της συζύγου του και του εραστή της, και τον πολύχρονο εγκλεισμό του στο διαβόητο κρατικό σωφρονιστικό ίδρυμα Shawshank μια καταπληκτική ερμηνεία από τον πολυβραβευμένο ηθοποιό και ακτιβιστή Tim Robbins.
Στον πυρήνα της, η ταινία είναι μια ισχυρή εξερεύνηση του ανθρώπινου πνεύματος και της ανθεκτικότητάς του απέναντι στις αντιξοότητες. Τα δυνατά θέματα της ταινίας παραπέμπουν στην ελπίδα, τη φιλία και τη λύτρωση και με την πάροδο του χρόνου έχουν δημιουργήσει βαθιά απήχηση κινηματογραφικό στο κοινό, καθιστώντας την ένα διαχρονικό έργο. Οι ερμηνείες των βασικών πρωταγωνιστών είναι αναμφίβολα, μία από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές του The Shawshank Redemption. Ο Tim Robbins και ο Morgan Freeman, ως Andy και Red αντίστοιχα, ερμηνεύουν καθοριστικούς ρόλους που σημάδεψαν την καριέρα τους σε μία χημεία μεταξύ τους πέρα για πέρα συναρπαστική. Ο Robbins είναι η ήρεμη δύναμη που εκδηλώνει την ευφυΐα και την αποφασιστικότητά του με έναν διακριτικό αλλά υπογείως επιβλητικό τρόπο, ενώ ο Freeman, με την καταπραϋντική φωνή, τη σοφία του, και την πείρα του παλιού φυλακισμένου, ερμηνεύει άψογα τον ρόλο του Red ως αφηγητή και ηθικής πυξίδας της ταινίας. Ωστόσο, οι δευτεραγωνιστές έχουν κι εκείνοι την τιμητική τους: ο Bob Gunton, ως ο τυραννικός διευθυντής της φυλακής Norton, και ο Clancy Brown ως ο σαδιστής αρχιδεσμοφύλακας Hadley, δίνουν εξίσου εντυπωσιακές ερμηνείες. Η ικανότητά τους να ενσταλάζουν μια αίσθηση φόβου και απέχθειας στο κοινό, προσθέτει στον συνολικό αντίκτυπο της ταινίας, βυθίζοντας περαιτέρω τον θεατή στον βάναυσο κόσμο του σωφρονιστικού ιδρύματος.
Ο αφηγηματικός τρόπος που εξελίσσεται η ταινία είναι υποδειγματικός. Η προσαρμογή του μυθιστορήματος του Stephen King από τον Frank Darabont είναι μια όμορφα υφασμένη αφήγηση που κρατά το κοινό καθηλωμένο καθ’ όλη τη διάρκεια των 142 λεπτών που διαρκεί. Η ικανότητα της ταινίας να ισορροπεί τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής στη φυλακή με στιγμές ελαφρότητας και θριάμβου, είναι μια απόδειξη της ικανότητας του Darabont τόσο ως σεναριογράφου όσο και ως σκηνοθέτη. Η ιστορία εκτυλίσσεται με σταθερό ρυθμό, επιτρέποντας στον θεατή να ακολουθήσει τη διαδρομή των χαρακτήρων, ενώ αποκαλύπτει σταδιακά τα στρώματα της πλοκής. Η μη γραμμική αφηγηματική δομή της ταινίας που επιτυγχάνεται μέσω της αφήγησης του Red και περιστασιακών αναδρομών, συμβάλλει επίσης στο συνολικό δράμα.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της ταινίας είναι η φωτογραφία. Ο διευθυντής φωτογραφίας Roger Deakins δημιουργεί έναν ζωντανό και καθηλωτικό κόσμο, προβάλλοντας τα ζοφερά και καταπιεστικά όρια του κρατικού σωφρονιστικού ιδρύματος Shawshank. Η χρήση του φωτισμού, των σκιών και των χρωμάτων δημιουργούν μια έντονη αντίθεση ανάμεσα στο καταπιεστικό περιβάλλον της φυλακής και στις στιγμές ελπίδας και ομορφιάς που αναδύονται σε όλη την ιστορία. Εμβληματικά πλάνα, όπως ο Andy να στέκεται στη βροχή αμέσως μετά την απόδρασή του, έχουν σφραγίσει την ταινία και αποτελούν απόδειξη της ικανότητας του Deakins στο πεδίο του σύγχρονου κινηματογράφου.
Ένα από τα καταλυτικά στοιχεία της ταινίας είναι σίγουρα οι διάλογοι, γεμάτοι οδυνηρές και προκλητικές ατάκες. Φράσεις όπως, «Ασχολήσου με τη ζωή ή ασχολήσου με το να πεθάνεις» και «Η ελπίδα είναι καλό πράγμα, ίσως το καλύτερο πράγμα και κανένα καλό πράγμα δεν πεθαίνει ποτέ», συνεχίζουν να έχουν απήχηση μέχρι και σήμερα. Το σενάριο του Darabont υπερέχει στη δημιουργία αυθεντικών διαλόγων, με τον κάθε χαρακτήρα να έχει τη δική του φωνή. Αυτή η αυθεντικότητα προσθέτει στον συναισθηματικό αντίκτυπο της ταινίας, παρέχοντας στον θεατή την ευκαιρία να συνδεθεί με τους χαρακτήρες σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Το The Shawshank Redemption καταπιάνεται με ισχυρά θέματα όπως η ελπίδα, η φιλία και η λύτρωση. Η ιστορία του Andy Dufresne και η ακλόνητη πίστη του στην ελπίδα χρησιμεύουν ως απόδειξη της αντοχής του ανθρώπινου πνεύματος, ακόμη και απέναντι σε φαινομενικά ανυπέρβλητες αντιξοότητες. Η φιλία ανάμεσα στους Andy και Red αναδεικνύει τη σημασία της σφυρηλάτησης ουσιαστικών δεσμών και ην επίδραση που μπορούν να ασκήσουν στη ζωή ενός ατόμου. Αυτό το θέμα ξεχωρίζει ιδιαιτέρως έντονα σε ένα τόσο σκληρό και ανελέητο περιβάλλον όπου η φιλία προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας μέσα στο σκοτάδι.
Ο ρυθμός της ταινίας μπορεί να φανεί αργός σε κάποιους, ιδίως σε εκείνους που είναι συνηθισμένοι σε πλοκή με ταχύτερο ρυθμό και δράση. Η ταινία χρειάζεται χρόνο για να διαμορφώσει τους χαρακτήρες, τις σχέσεις τους και τον κόσμο που κατοικούν. Παρ’ όλα αυτά, αυτός ο σκόπιμος ρυθμός επιτρέπει μια βαθύτερη εξερεύνηση των θεμάτων και των συναισθηματικών εκφάνσεων της ιστορίας με αποτέλεσμα μια πλούσια κινηματογραφική εμπειρία, επειδή το The Shawshank Redemption κάνει εξαιρετική δουλειά στην ανάπτυξη των δυο κεντρικών ερμηνευτών του. Σίγουρα θα είχε ενδιαφέρον αν εμβάθυνε και στη ζωή των δευτερευόντων χαρακτήρων.
Η περιγραφή της ζωής στη φυλακή είναι θαυμάσια, αναδεικνύοντας τη βαρβαρότητα, τη διαφθορά και την απελπισία που επικρατούν στους κόλπους του σωφρονιστικού συστήματος. Αυτή η ανατριχιαστική απεικόνιση χρησιμεύει για να τονίσει ακόμα πιο δυναμικά τα θέματα της ταινίας – ελπίδα και λύτρωση, ενώ θίγονται επίσης οι φυλετικές εντάσεις και η βία των συμμοριών που επικρατούν σε κάθε φυλακή. Παρέχει δε μια συναρπαστική ιστορία εποχής και μια σχετικά ολοκληρωμένη εικόνα μιας αμερικανικής φυλακής τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο (στην αρχή η ταινία διαδραματίζεται το 1947 για να ακολουθήσει μια πορεία πολλών χρόνων).
Μία από τις επικρίσεις που διατυπώθηκαν σε βάρος του The Shawshank Redemption είναι το προβλέψιμο τέλος. Αυτό πάντως δεν μειώνει απαραιτήτως το συνολικό αποτέλεσμα της ταινίας. Η συναισθηματική απήχηση της ιστορίας και το ταξίδι των χαρακτήρων της είναι αυτά που την καθορίζουν πραγματικά. Το συμπέρασμα είναι μια κατάλληλη και ικανοποιητική κορύφωση των θεμάτων και των αφηγηματικών δομών που διερευνώνται καθ’ όλη τη διάρκεια τους έργου, πάντα με γνώμονα την αίσθηση της ελπίδας που εντυπώνεται ανεξίτηλα στο μυαλό του θεατή.
Εν κατακλείδι, η ταινία στέκεται ως ένα πραγματικό κινηματογραφικό αριστούργημα ξεπερνώντας τα όρια του χρόνου και των πολιτισμικών διαφορών. Τα ισχυρά θέματα της ελπίδας, της φιλίας και της λύτρωσης έχουν βαθιά απήχηση, ενώ οι σαγηνευτικές ερμηνείες, η υποβλητική κινηματογράφηση και η οδυνηρή αφήγηση δίνουν στην ταινία εμβληματικές διαστάσεις. Σήμερα, με την αυστηροποίηση του νέου σωφρονιστικού κώδικα, αυτή η ταινία συνεχίζει να μας υπενθυμίζει το αυτονόητο: ότι το πάθος για την λευτεριά, είναι δυνατότερο απ’ όλα τα κελιά...
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
To πανκ στον κινηματογράφο: μια ιστορική αναδρομή...
Βίαιοι, Βρώμικοι και Κακοί ("Brutti Sporchi E Cattivi", Ettore Scola, 1976)...
«You talkin' to me?»: Η θρυλική ατάκα του Robert de Niro και η ιστορία πίσω από αυτήν...
Vincent Price: Ο Άρχων του Μακάβριου...
Κρίστοφερ Λι: Ούρλιαξε και ούρλιαξε ξανά!
Vampira: Αν η Χιονάτη φορούσε μαύρα...
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Αργύρης Αργυριάδης
Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
