Οι Pink Floyd και η πρώτη συναυλία με τετραφωνικό ηχοσύστημα...

Details: Published: Friday, 16 May 2025 13:13; Written by Γιάννης Καστανάρας

Στις 12 Μαΐου 1967, στα πλαίσια της εκδήλωσης «Games for May (Space Age Relaxation For The Climax Of Spring)» που πραγματοποιήθηκε στο Queen Elizabeth Hall του Λονδίνου, οι Pink Floyd, το συγκρότημα που προκάλεσε επανάσταση στον ψυχεδελικό ήχο εμπνέοντας πολλά από τα progressive rock συγκροτήματα που ακολούθησαν, έπαιξε για πρώτη φορά με ένα τετραφωνικό ηχητικό σύστημα κατασκευασμένο επί παραγγελία, αφήνοντας άναυδο το εν πολλοίς μαστουρωμένο κοινό...

Όπως πολλοί από εσάς γνωρίζετε, «νονός» των Pink Floyd ήταν ο πρώτος κιθαρίστας της λονδρέζικης μπάντας, εκείνος ο τραγικός Roger Keith «Syd» Barrett που προτίμησε να παρακάμψει το σπουδαίο δημιουργικό του ταλέντο καίγοντας ένα σωρό εγκεφαλικά κύτταρα και καταλήγοντας εκεί που κατέληξε. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, ο Syd άντλησε έμπνευση για το όνομα του συγκροτήματος από δυο αγαπημένους του μπλουζίστες, τον Pink Anderson και τον Floyd Council, αμφότερους από τις Καρολίνες των ΗΠΑ – ο πρώτος από τη Νότια και ο δεύτερος από τη Βόρεια, αν σας λέει κάτι αυτό.
Ωστόσο, μέχρι να καταλήξουν στο όνομα που θα τους έκανε διάσημους ανά την υφήλιο και φυσικά ζάμπλουτους, οι σπόροι των Pink Floyd άρχισαν να ποτίζονται και να βγάζουν ρίζες το 1963, όταν οι επίδοξοι αρχιτέκτονες του Πολυτεχνείου Roger Waters, Nick Mason και Richard Wright σχημάτισαν τους Sigma 6 μαζί με συμφοιτητές τους. Αυτοί οι τρεις ήταν που για τα επόμενα χρόνια κράτησαν ζωντανό τον πυρήνα του συγκροτήματος, αλλάζοντας μέλη και ονόματα όπως Meggadeaths (!!!), The Abdabs, The Screaming Abdabs, Leonard's Lodgers, και Spectrum Five, πριν καταλήξουν στο Tea Set τον Σεπτέμβριο του 1963 διατηρώντας το για δυο χρόνια, πριν τελικά το διαγράψουν όπως τα προηγούμενα προς όφελος του Pink Floyd με την άφιξη του Barrett στα μέσα του 1965.

Μπορεί, επίσης, να μην γνωρίζετε ότι το συγκρότημα που προκάλεσε επανάσταση στον ψυχεδελικό ήχο εμπνέοντας και συνεχίζοντας να εμπνέει πολλά από τα progressive rock συγκροτήματα που ακολούθησαν, είναι ότι στις 12 Μαΐου 1967, στα πλαίσια της εκδήλωσης «Games for May» που πραγματοποιήθηκε στο Queen Elizabeth Hall του Λονδίνου, οι Pink Floyd έπαιξαν για πρώτη φορά με ένα τετραφωνικό ηχητικό σύστημα κατασκευασμένο επί παραγγελία, αφήνοντας άναυδο το εν πολλοίς μαστουρωμένο κοινό.

Τι ήταν όμως αυτό το πρωτοποριακό για την εποχή του σύστημα;

Εκείνη την εποχή οι Floyd ηχογραφούσαν το δεύτερο άλμπουμ τους, Piper at the Gates of Dawn, στα στούντιο Abbey Road της ΕΜΙ και όπως πάντα ο πειραματισμός έπαιζε μεγάλο ρόλο στη δουλειά τους. Λίγες εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη τους εμφάνιση στον πολυτελή χώρο στη Νότια Όχθη του Τάμεση και ενώ βρισκόντουσαν στο στούντιο, ένας ηχολήπτης συνέδεσε ένα επιπλέον σετ ηχείων στο συνηθισμένο στερεοφωνικό ζεύγος και το τοποθέτησε στο πίσω μέρος της αίθουσας, δημιουργώντας ένα surround εφέ. Η ιδέα άρεσε στο συγκρότημα που προθυμοποιήθηκε να δοκιμάσει πώς θα λειτουργούσε σε ζωντανό περιβάλλον αυτή η διάταξη τεσσάρων ηχείων και ζήτησε από τον Bernard Speight, έναν από τους τεχνικούς του στούντιο, να δημιουργήσει ένα σύστημα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν σε πλήρη ένταση στις συναυλίες.

Ο Speight σχεδίασε επίσης μια μοναδική συσκευή για τον έλεγχο της κατανομής του ήχου μεταξύ όλων των ηχείων σε αυτό το πρώτο τετραφωνικό σύστημα. Κατασκεύασε ένα κουτί με τέσσερα ξεχωριστά ποτενσιόμετρα 90 μοιρών, ένα για κάθε ηχείο, που όλα ελέγχονταν από μόνο ένα χειριστήριο. Η επινόηση αυτή ονομάστηκε Συντονιστής Αζιμούθιου.

Με αυτό και με διάφορα άλλα εφέ, το συγκρότημα ετοίμασε ειδικά tapes για να τροφοδοτούνται μέσω του Συντονιστή. Τα μέλη ηχογράφησαν αποσπάσματα γεμάτα με ηλεκτρονικούς ήχους και λούπες για τα τύμπανα, με τον Roger Waters να προσθέτει μανιακά γέλια και τιτιβίσματα πουλιών. Στο πίσω μέρος του Queen Elizabeth Hall τοποθετήθηκαν στοίβες ηχείων και όταν οι τεχνικοί φωτισμού των Floyd εγκατέστησαν τα φώτα όλα ήταν πλέον έτοιμα για την παράσταση.

Η δίωρη συναυλία των Pink Floyd ξεκίνησε με μια τεχνητή ανατολή του ήλιου που δημιούργησαν οι φωτιστές της μπάντας λούζοντας τη σκηνή στα κόκκινα και το σετ περιλάμβανε πρωτότυπα κομμάτια από το πρώτο τους άλμπουμ The Piper at the Gates of Dawn, όπως παρατεταμένες εκτελέσεις των instrumental «Interstellar Overdrive» και «Pow R Toc H». Παρουσίασαν επίσης μια καινούργια σύνθεση που είχε γράψει ο Barrett ειδικά για τη συναυλία με τίτλο –τι άλλο;– «Games for May», αν και σύντομα θα μετονομαζόταν σε «See Emily Play» και θα γινόταν το επόμενο επιτυχημένο σινγκλ του συγκροτήματος.

«Οι ήχοι ταξίδευαν στην αίθουσα σε ένα είδος κύκλου δίνοντας στο κοινό την απόκοσμη αίσθηση ότι ήταν απόλυτα περικυκλωμένο από αυτή τη μουσική», θυμόταν αργότερα ο Waters.

Στην παράσταση υπήρχε επίσης έντονο το θεατρικό στοιχείο: ο Waters πέταξε πατάτες σε ένα μεγάλο γκονγκ και μοίρασε μπουκέτα με λουλούδια σε βάζα εδώ κι εκεί, ο Barrett χρησιμοποίησε έναν πλαστικό χάρακα ξύνοντας μανιασμένα το μπράτσο της κιθάρας του με τον ενισχυτή της στο τέρμα, ενώ ο Right χειριζόταν ένα μηχάνημα που εκτόξευε τεράστιες φυσαλίδες ανάμεσα στα φώτα που αναβόσβηναν και τις προβολές στην οθόνη στο βάθος της σκηνής. Οι τεχνικοί του συγκροτήματος μοίρασαν νάρκισσους στο πλήθος και χρησιμοποιήθηκαν παιδικά πλαστικά παπάκια.

Οι υπεύθυνοι του Queen Elizabeth πάντως δεν εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα από το όλο θέαμα επειδή το μηχάνημα με τις φυσαλίδες και τα πέταλα των λουλουδιών είχαν «μαγαρίσει» τα πολυτελή καθίσματα και τις μοκέτες, και έτσι απαγόρευσαν διά παντός στους Floyd να ξαναπαίξουν εκεί. Μετά την παράσταση κάποιοι έκλεψαν τον Συντονιστή Αζιμούθιου, αν και κάποια στιγμή βρέθηκε και σήμερα αποτελεί κομμάτι της Συλλογής Θεάτρου και Παραστάσεων του βρετανικού Μουσείου Βικτώριας και Αλβέρτου στο Λονδίνο.

Η underground εφημερίδα International Times, ο κύριος χρονικογράφος της ψυχεδελικής αντικουλτούρας του Λονδίνου, χαιρέτισε το Games for May ως «μια γνήσια συναυλία μουσικής δωματίου του 20ού αιώνα», ενώ οι Financial Times χαρακτήρισαν την εκδήλωση ως την «πιο θορυβώδη και όμορφη παράσταση που έχει δει ποτέ η Νότια Όχθη».

Ένα χρόνο αργότερα, πολλά είχαν αλλάξει για τους Pink Floyd. Ο Barrett είχε καεί από την υπερβολική χρήση LSD, οπότε κάποια στιγμή τα υπόλοιπα μέλη τον έστειλαν στο σπίτι του και τον αντικατέστησαν με τον David Gilmour (πραγματοποίησαν λίγες εμφανίσεις και με τους δυο κιθαρίστες, ενώ ο Syd είχε ήδη ηχογραφήσει τρία τραγούδια για το δεύτερο άλμπουμ πριν την έξοδό του). Για την περιοδεία του 1969, το συγκρότημα κατασκεύασε έναν δεύτερο Συντονιστή με δυο χειριστήρια και αργότερα σε επόμενες περιοδείες πειραματίστηκε με συστήματα τεσσάρων και έξι ηχείων για να φτάσει στο The Dark Side of the Moon που τους πήγε εκεί που εξαρχής προορίζονταν να πάνε.

TΟ SET-LIST ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

- Matilda Mother
- Flaming
- Scarecrow
- Games For May (See Emily Play)
- Bike
- Arnold Layne
- Candy And A Currant Bun
- Pow R. Toc H.
- Interstellar Overdrive
- Lucifer Sam (encore)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:

Ο Syd Barrett, οι Pink Floyd και το «See Emily Play»...

Όταν οι Pink Floyd μπήκαν στο στούντιο για να ηχογραφήσουν το πρώτο τους LP

Syd Barrett - Το Τρελό Διαμάντι των Floyd...

Λόγια ανθρώπων επιφανών: Roger Waters

Hipgnosis: Η εταιρεία που έκανε τα εξώφυλλα δίσκων έργο τέχνης...

«Wish You Were Here»: Μήπως αυτό το άλμπουμ ήταν τελικά η αρχή του τέλους για τους Pink Floyd;

The Alan Parsons Project: Περί πυραμίδων...