Γράφει ο Μάριος Σοφοκλέους
Κάποιοι δίσκοι ζητούν σιωπή. Ελάχιστοι τη γεννούν.
Το Spirit of Eden δεν γράφτηκε για να ακουστεί• γράφτηκε για να σταθεί σιωπηλά απέναντι στο ανέκφραστο. Αν το A Love Supreme του Coltrane ήταν μια ωδή πίστης με όρους αφροαμερικανικού υπαρξισμού, το Spirit of Eden είναι μια λειτουργία σε ελάσσονα κλίμακα – μια επίκληση του Θεού ως απόσυρση, ως κενού χώρου, ως μιας παρουσίας καθαρής από κάθε επιθυμία. Δεν προσεύχεται, δεν εκλιπαρεί, δεν υμνεί. Στέκεται. Και σε μια εποχή αδιάκοπου θορύβου, αυτή η στάση είναι από μόνη της ριζοσπαστική.
Μέσα σε έξι κομμάτια και σαράντα λεπτά, οι Talk Talk αφομοιώνουν τη φόρμα του ροκ για να την αποδομήσουν εν ειρήνη. Το άλμπουμ ανοίγει με την ηχητική ισοπέδωση του “The Rainbow”, αλλά δεν εκρήγνυται ποτέ• αντίθετα, εξατμίζεται αργά σε έναν χώρο που θυμίζει παρεκκλήσι, όπου η κιθάρα και το πιάνο δεν συνομιλούν, αλλά υπαινίσσονται.
Ο Mark Hollis δεν τραγουδά πια. Ψιθυρίζει, σαν να διαβάζει απόκρυφες γραφές. Η φωνή του δεν είναι κεντρική• λειτουργεί όπως ο μύθος στη μετανεωτερική εποχή: παρών δια της απουσίας. Στα “Eden” και “I Believe in You”, αναδύεται μια μορφή ιερής παραίτησης — σαν ο άνθρωπος να εγκατέλειψε τη γλώσσα και να παρέδωσε το σώμα του στον ρυθμό. Το Spirit of Eden (Parlophone, 1988) άνοιξε τον χώρο του ανείπωτου• το Laughing Stock (1991) μπήκε μέσα του και έκλεισε την πόρτα. Η ακρόαση απαιτεί υπομονή — και πίστη.
Mark Hollis
Μουσικά, το άλμπουμ αποδομεί τον ροκ κανόνα όπως ο Coltrane διέλυσε την τζαζ: με αγάπη. Αυτοσχεδιασμοί που ακούγονται σαν παρτιτούρες• θόρυβος που κυλά σαν μετάληψη• ενορχήστρωση που δεν εξυπηρετεί τη σύνθεση, αλλά την κατανυκτική αναπνοή της. Ο Tim Friese-Greene, σαν πνευματικός σκηνοθέτης, χτίζει ένα περιβάλλον όπου κάθε ήχος είναι τελετουργία. Εδώ, η παραγωγή δεν καθοδηγεί το συναίσθημα — το παρακολουθεί από απόσταση.
Η σύγκριση με το A Love Supreme δεν είναι τυπική. Όπως κι εκείνο, έτσι κι εδώ, το μέσο δεν είναι η μουσική• είναι η μετάνοια μέσω ήχου. Ο Coltrane αφιέρωσε τη σύνθεσή του στο Θείο, αναζητώντας την κάθαρση μέσα από το πάθος. Ο Hollis, τριάντα χρόνια μετά, ψάχνει το ίδιο Θείο σε έναν κόσμο που έχει εξορίσει το νόημα. Η μόνη πίστη που απομένει είναι να συνεχίζεις – παρότι όλα δείχνουν να έχουν χαθεί.
Το Spirit of Eden δεν ζητά από τον ακροατή να συγκινηθεί. Ζητά να απεκδυθεί του εγώ του. Αποτελεί το ηχητικό ίχνος μιας απεξάρτησης από τον ατομοκεντρικό μοντερνισμό – μια ανάσα έξω από το διάγραμμα των κουπλέ-ρεφρέν, έξω από τη δεξιοτεχνία της ενορχήστρωσης, έξω από τη συναισθηματική προβλεψιμότητα.
Αυτός ο δίσκος δεν εξηγείται. Δεν μπορείς να τον «συνδέσεις» με επιρροές. Δεν είναι απότοκο της avant-garde, ούτε προϊόν του new wave που τον γέννησε. Είναι, όπως κάθε αυθεντική πνευματική εμπειρία, αναίτια απαραίτητος. Μπαίνεις μέσα του όπως μπαίνεις σε ναό εγκαταλελειμμένο από καιρό – και βρίσκεις τη σκόνη του πιο ιερή απ’ οτιδήποτε άλλο αναπνέει στο φως της ημέρας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ('Η ΑΣΧΕΤΑ)
Idles: Από το punk της οργής στο groove της στοργής...
Μάριος Σοφοκλέους
Κύπριος στην Αθήνα, προσπαθεί χρόνια να πείσει τους φίλους του post-punk πως το A Love Supreme και το Unknown Pleasures λένε την ίδια ιστορία — ή κάτι τέτοιο. Κάποτε, ραδιοφωνικός παραγωγός στο αυτοδιαχειριζόμενο metadeftero.gr, τον άφηναν να μιλά για μουσική σα να ξέρει τι κάνει. Από τότε που κατάλαβε ότι το .doc δεν είναι είδος ποίησης, γράφει για μουσική, μνήμη και ό,τι τρέμει στα περιθώρια. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στο Ασσόδυο και στο Merlin’s Music Box. Η εκπομπή του Το Κουτσό επιπλέει ακόμη στο Mixcloud — κανείς δεν ξέρει πώς ή γιατί.
Μάριος Σοφοκλέους
Κύπριος στην Αθήνα, προσπαθεί χρόνια να πείσει τους φίλους του post-punk πως το A Love Supreme και το Unknown Pleasures λένε την ίδια ιστορία — ή κάτι τέτοιο. Κάποτε, ραδιοφωνικός παραγωγός στο αυτοδιαχειριζόμενο metadeftero.gr, τον άφηναν να μιλά για μουσική σα να ξέρει τι κάνει. Από τότε που κατάλαβε ότι το .doc δεν είναι είδος ποίησης, γράφει για μουσική, μνήμη και ό,τι τρέμει στα περιθώρια. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στο Ασσόδυο και στο Merlin’s Music Box. Η εκπομπή του Το Κουτσό επιπλέει ακόμη στο Mixcloud — κανείς δεν ξέρει πώς ή γιατί.
