Γράφει ο Θανάσης Ζελιαναίος
Όταν στις αρχές του 1977 ο Bob Marley έφτασε στην Αγγλία για μόνιμη εγκατάσταση, περισσότερο για να γλιτώσει το κεφάλι του παρά για οτιδήποτε άλλο, βρήκε την φλεγόμενη πανκ σκηνή της Αγγλίας στη μεγάλη της ακμή. Ταυτόχρονα, η κουλτούρα της πατρίδας του, με αιχμή του δόρατος την ρέγκε, είχε ήδη παρεισφρήσει στο μεγάλο νησί από πολύ πιο παλιά με τους πρώτους μετανάστες, αλλά και κάτω από τη δισκογραφική στέγη της Island, η οποία ήδη είχε γίνει ένα σημαντικό label στο χώρο της ποπ.
Το πρώτο άλμπουμ που ο Marley κυκλοφόρησε το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς στη νέα του πατρίδα ήταν το Exodus, ένας οριακός δίσκος όχι μόνο για εκείνον αλλά και γενικότερα για το είδος της ρέγκε. Ωστόσο, υπάρχει ένα τραγούδι εκείνης της περιόδου το οποίο, αν και δεν συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ, έχει έναν έντονο συμβολικό χαρακτήρα και μαρτυράει πόσο ο Marley είχε εντυπωσιαστεί από την ορμητικότητα και τη φρεσκάδα του punk. Το "Punky Reggae Party" που κυκλοφόρησε εκείνο το καλοκαίρι του 1977 σαν b-side του σινγκλ "Jamming" θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν το γαμήλιο τραγούδι ενός από τους πιο ενδιαφέροντες γάμους στην ιστορία της ποπ κουλτούρας. πανκ με τη ρέγκε και το σκα.
Την ίδια στιγμή, στις αρχές εκείνης της οριακής χρονιάς ένας πιτσιρικάς που είχε γεννηθεί στην Αγγλία από Τζαμαϊκανούς γονείς, μόλις κλείνει τα 20 χρόνια του και συνδέεται άρρηκτα με το κλαμπ Roxy που ανοίγει τις πύλες του στα τέλη του ‘76 και θα παίξει σημαντικότατο ρόλο στην πανκ κουλτούρα της Αγγλίας. Ο Don Letts θα πιάσει εκεί δουλειά ως DJ και μέσα από το πρόγραμμά του θα μπολιάσει τους πιο ανοιχτόμυαλους πάνκηδες με τη μουσική της πατρίδας του και εκείνοι γρήγορα θα την αφομοιώσουν.
Έτσι λοιπόν, αν ο Marley, όπως είπαμε παραπάνω, είναι ο συνθέτης του γαμήλιου τραγουδιού στο πάντρεμα του πανκ και της ρέγκε, ο Don Letts σίγουρα είναι ο κουμπάρος και το σημαντικότερο πρόσωπο σε αυτή την ιστορία. Αν θέλουμε, μάλιστα, να επεκτείνουμε λίγο περισσότερο την ιστορία, θα πρέπει να πούμε ότι κουμπάρα ήταν η Vivien Goldman, η οποία επίσης συνέβαλε αποφασιστικά όταν στο τεύχος της 3ης Σεπτεμβρίου 1977 της μουσικής εφημερίδας Sounds έγραψε ένα άρθρο με τίτλο "Jah Punk: New Wave Digs Reggae".
Μικρό flashback ένα χρόνο νωρίτερα και πιο συγκεκριμένα στο καλοκαίρι του 1976. Το Notting Hill Carnival δεν ήταν ένα καρναβάλι, τουλάχιστον με την έννοια που το ξέρουμε εμείς. Ήταν μία πολύ σημαντική γιορτή πού χρονολογείται από τις αρχές των sixties και συγκέντρωνε όλες τις κουλτούρες της Καραϊβικής που είχαν μεταπηδήσει μαζικά εκείνα τα χρόνια στη βρετανική πρωτεύουσα. Διαρκούσε για δύο συνεχόμενες μέρες, συνήθως την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου και την επόμενη μέρα, με γιορτές, μουσική και παρελάσεις σε αυτήν την άκρως πολυπολιτισμική συνοικία του Λονδίνου. Καθώς όμως τα seventies προχωρούσαν και η οικονομικο-πολιτική κατάσταση στα κατώτερα στρώματα της Αγγλίας γινόταν όλο και πιο αφόρητη, η συγκεκριμένη γιορτή έπαιρνε και έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά, ενώ συγκέντρωνε και κόσμο αποκλειστικά βρετανικής καταγωγής από όλα αυτά τα συμπιεσμένα στρώματα. Εκείνη λοιπόν τη χρονιά του 1976, το καρναβάλι πήρε την πιο έντονη πολιτική μορφή του με πλήθος επεισοδίων και άγριο ξύλο από την αστυνομία προς πάσα κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, εκείνη την εποχή είχε αναβιώσει στην πιο άγρια μορφή του ο περιβόητος "Sus Law", σύμφωνα με τον οποίο κάθε πολίτης αντιμετωπιζόταν ως ύποπτος και η αστυνομία είχε την απόλυτη ελευθερία να του ασκεί σωματικό έλεγχο οπότε αυτή ήθελε, σε οποιοδήποτε σημείο κι αν βρισκόταν. Όλη αυτή η συσσωρευμένη καταπίεση ήταν επόμενο να ξεσπάσει εξαιτίας μιας απλής αφορμής που λειτούργησε ως θρυαλλίδα.
Don Letts
Το BBC ανέφερε χαρακτηριστικά: "Το πρόβλημα φαίνεται ότι ξεκίνησε όταν η αστυνομία προσπάθησε να συλλάβει έναν πορτοφολά κοντά στο Portobello Road, την κύρια διαδρομή του καρναβαλιού. Αρκετοί έγχρωμοι νέοι έσπευσαν να βοηθήσουν τον δράστη και μέσα σε λίγα λεπτά οι ταραχές κλιμακώθηκαν. Οι αστυνομικοί δέχθηκαν επίθεση με πέτρες και άλλα αντικείμενα όπως καπάκια από κάδους απορριμμάτων, κιβώτια γάλακτος και κομμάτια από ξύλινους φράχτες. Σε κάποια στιγμή, μια ομάδα έγχρωμων νεαρών κινήθηκε στο δρόμο του Westbourne Park σπάζοντας όλα παράθυρα των κτιρίων. Συμμορίες λευκών νέων λέγεται ότι επίσης ενσωματώθηκαν μαζί τους. Ένας μάρτυρας, ο Ρέιμοντ Χάντερ, ο οποίος ζει στο Westbourne Park Road, είπε ότι είδε μια κλούβα της αστυνομίας να παραδίδεται στις φλόγες, ενώ οι δύο αστυνομικοί που βρίσκονταν μέσα κατάφεραν να βγουν σώοι από μέσα. Στη συνέχεια, η συμμορία επέστρεψε στην κλούβα και την πυρπόλησε.
Αυτές οι ταραχές τερμάτισαν πρόωρα τον ετήσιο εορτασμό του πολιτισμού της Καραϊβικής. Η Αστυνομία σφράγισε τους δρόμους, έκλεισε τις παμπ στην περιοχή, καθώς και τον σταθμό του μετρό στο Ladbroke Grove σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τη βία.
Παρών σε όλα αυτά τότε ήταν φυσικά και ο εικοσάχρονος Don Letts. Είναι ο τύπος που στέκεται μόνος του απέναντι σε μία ορδή από αστυνομικούς στην ιστορική, πλέον, φωτογραφία του Rocco Macauley, η οποία κοσμεί το εξώφυλλο του Black Market Clash, ενός άλμπουμ των Clash που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1980 αποκλειστικά στις ΗΠΑ και στον Καναδά (ανάμεσα στο London Calling και το Sandinista!) και περιλάμβανε κομμάτια του βρετανικού συγκροτήματος που δεν είχαν κυκλοφορήσει σε εκείνες τις χώρες. Ωστόσο, η φωτογραφία μπορεί να μπερδέψει τον θεατή και να δημιουργήσει παρεξηγήσεις. Σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει κατ’επανάληψη ο ίδιος o Letts, σε εκείνη τη φάση δεν ήταν μόνος εναντίον όλων. Ακριβώς πίσω του βρισκόταν μία ομάδα ομοεθνών του που ήταν έτοιμοι να συγκρουστούν με την αστυνομία.
Από την άλλη μεριά, οι Clash δεν ήταν άσχετοι ούτε με το γεγονός ούτε, φυσικά, με τον τον Letts. Κατεξοχήν πολιτικοποιημένο συγκρότημα στην πανκ κοινότητα, είχαν υποστηρίξει σχεδόν εξαρχής την μίξη του πανκ με τη ρέγκε, καθώς στο πρώτο τους κιόλας άλμπουμ είχαν διασκευάσει το "Police & Thieves" του καλλιτέχνη της ρέγκε, Junior Murvin. Μάλιστα λέγεται ότι ο Marley έγραψε το "Punky Reggae Party" εν είδη ευχαριστίας για τη συγκεκριμένη διασκευή των Clash. Εξάλλου, στο οπισθόφυλλο του πρώτου, ομώνυμου, και κλασικού άλμπουμ των Clash υπάρχει μία φωτογραφία από τα ίδια επεισόδια του Notting Hill Carnival, επίσης τραβηγμένη από τον Macauley.
Όσο για τη σχέση των Clash με τον Letts, αυτή χρονολογείται ήδη από τότε και στο μέλλον θα γίνει ακόμα πιο στενή μιας και ο Letts θα σκηνοθετήσει πολλά από τα video των Clash, αρχής γενομένης από το πρώτο τους κιόλας σινγκλ "White Riot", το οποίο αναφέρεται στα ίδια γεγονότα του 1976.
Ως γνωστόν, από κει και μετά η σχέση του Letts με το πανκ συνεχίζεται. Γύρισε κάμποσες ταινίες με πολύτιμο αρχειακό υλικό από εκείνη την εποχή αλλά και βίντεο κλιπ πανκ συγκροτημάτων, μανατζάρισε για ένα διάστημα τις Slits, ενώ ενδιαφέρον έχει η ιστορία σύμφωνα με την οποία ο Richard Branson της Virgin τον είχε στείλει στη Τζαμάικα μαζί με τον Johnny Rotten αμέσως μετά τη διάλυση των Sex Pistols προκειμένου να ανακαλύψουν κάποια ονόματα για τη Virgin, πράγμα που οδήγησε στη δημιουργία της θυγατρικής Frontline. Και, βέβαια, αργότερα σχημάτισε τους Big Audio Dynamite μαζί με τον Mick Jones, μετά την αποχώρηση του τελευταίου από τους Clash το 1983.
Σήμερα, ο Letts είναι ήδη μία αναγνωρισμένη μορφή στη βρετανική ποπ κουλτούρα, ενώ πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι πριν από ενάμιση χρόνο περίπου βρέθηκε στην Αθήνα σε μια ανοιχτή συζήτηση με τον Παναγιώτη Μένεγο, στον Φάρο του Πολιτιστικού Κέντρου Σταύρος Νιάρχος. Ο δικός μας Μιχάλης Πούγουνας μάλιστα ήταν εκεί και μας είχε μεταφέρει μερικά αποσπάσματα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
Τom Morello: Γιατί οι Clash είναι σημαντικοί...
Γιατί οι Clash είναι σημαντικοί: Με αφορμή το πρώτο Podcast του Spotify για το θρυλικό συγκρότημα...
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
Θανάσης Ζελιαναίος
Γεννήθηκα το 1973 και μέχρι τώρα παραμένω αθεράπευτα ερασιτέχνης σε όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν τη ζωή να έχει νόημα. Κινούμενος ανάμεσα στη μουσική και το σινεμά έχω το παράξενο χούι να βαριέμαι εύκολα, να αλλάζω ενδιαφέροντα αλλά πάντα να παραμένω εραστής των δυο παραπάνω τρόπων έκφρασης σε όλες τις μορφές της. Που και που γράφω και καμιά αράδα για όλα αυτά.
