Γράφει ο Θανάσης Μήνας
Η μαύρη μουσική στις ΗΠΑ είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις ανεξάρτητες εταιρείες, από την εποχή κιόλας της πρώιμης jazz και του rhythm ‘n’ blues. Μολαταύτα, ακόμη κι όταν μιλάμε για θρυλικά label όπως η Blue Note, η Prestige, η Riverside ή η Impulse, αναφερόμαστε σε εταιρείες λευκής ιδιοκτησίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘60 μια νέα γενιά μαύρων μουσικών ξαναμοιράζει την τράπουλα. Διεκδικεί τον έλεγχο στα μέσα παραγωγής της μουσικής. Πλάι στις ανεξάρτητες προσπάθειες μουσικών της jazz όπως ο Charles Mingus και ο Max Roach (Debut Records), στην Curtom Records του Curtis Mayfield, στην κολλεκτίβα της AACM του Σικάγο, στην Strata East ή στην Black Jazz Records, αξίζει μια θέση και στην ετικέτα της Tribe Records.
Η Tribe ιδρύεται στο Ντιτρόιτ κατά τις πρώτες ημέρες του ‘70. Διόλου τυχαία, η ίδρυσή της συμβαίνει σε στιγμές ιστορικών εξελίξεων που επηρεάζουν την τοπική κοινωνία. Το Ντιτρόιτ δεν έχει ακόμη αναρρώσει από τις αιματηρές ταραχές την επαύριον της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Στο γκέτο ζουν σε πλήρη εξαθλίωση. Η ύφεσης της παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας εκτινάσσει στα ύψη την ανεργία, ιδιαίτερα ανάμεσα στους μαύρους. Ακόμη και στο μουσικό πεδίο, το λουκέτο της εκεί δισκογραφικής βιομηχανίας της Motown κι η μετακίνησή της από το Ντιτρόιτ στο Λος Άντζελες είναι βαρύ πλήγμα για την τοπική μαύρη κοινότητα. Το Ντιτρόιτ των αρχών του ‘70 είναι μια Έρημη Χώρα. Μεσούσης αυτής της κατάστασης, η ίδρυση της Tribe καταδεικνύει τι οφείλουν να κάνουν οι άνθρωποι σε καιρούς κρίσεων: να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί την Tribe από άλλες εταιρείες μαύρης ιδιοκτησίας, όπως φερ’ ειπείν τη Stax ή τη Motown, είναι το γεγονός ότι οι ιδρυτές της είναι μουσικοί κι οι ίδιοι. Ως πρωτεργάτες αυτής της κίνησης καταγράφονται ο σαξοφωνίστας Wendell Harrison και ο τρομπονίστας Phil Ranelin. Στον πυρήνα της κολεκτίβας συναντώνται ακόμη τα ονόματα του τρομπετίστα Marcus Belgrave, του πιανίστα Harold McKinney, του μπασίστα Ron Brooks, του τρομπετίστα Charles Moore, του ντράμερ Doug Hammond κ.ά. Όλοι τους είναι ψημένοι session μουσικοί, που έχουν παίξει πλάι σε πρώτα ονόματα, από τον Charlie Parker ως τον Marvin Gaye και από τον Sun Ra ως τις Supremes.
Το πρώτο άλμπουμ της εταιρείας Α Message From The Tribe (κατά το «Message From A Black Man» των Temptations) των Harrison και Ranelin κυκλοφορεί το 1973. Ακολουθούν άλλα εννέα LP μέχρι το 1976, οπότε η υπόθεση Tribe φτάνει στο τέλος της.
Η Tribe δεν έχει συγκεκριμένη ατζέντα σε ό,τι αφορά το ρεπερτόριό της. Καταπιάνεται με όλα τα σύγχρονά της ιδιώματα της μαύρης μουσικής εμπειρίας: soul-funk, hard και post-bop, modal και spiritual jazz, free και avant-garde. Μότο της εταιρείας είναι η φράση «Music is the healing force of the Universe».
Η συλλογή A Message From The Tribe της -συνήθης υπόπτου- λονδρέζικης Soul Jazz Records, που ειδικεύεται στα χρονικά της Μαύρης Δύναμης, κυκλοφόρησε το 2010 και συνιστά μια πρώτης τάξης εισαγωγή στις ηχογραφήσεις της Tribe.
Το άλμπουμ ανοίγει το «Space 2» του κιμπορντίστα David Durrah, μια σύντομη φουτουριστική άσκηση ύφους στα πρότυπα του San Ra. Οι Phil Ranelin & Tribe παραλαμβάνουν τη σκυτάλη και παραδίδουν δυο γερά jazz funk θέματα με τους τίτλους «Vibes From The Tribe» και «Sounds From The Village». Το τρομπόνι του Ranelin δεν αστειεύεται καθόλου. Το «Moves» του Doug Hammond που ακολουθεί είναι ένα από τα πιο παράξενα κομμάτια της συλλογής, σαν να ακούς Pharoah Sanders με μπαρόκ φωνητικά. Το «Wake Up Brother» του ιδίου κινείται κάπου ανάμεσα στον Gil Scot Heron και τον Lonnie Liston Smith κι οι στίχοι του εγγράφονται στην ποιητική της Black Power.
Ο Marcus Belgrave με τη σειρά του πειραματίζεται με τα πρώιμα ηλεκτρονικά στο «Space Oddysey», που συγχρόνως μαρτυρά τη θητεία του στα σχήματα του Mingus. Το «Tons And Tons Of B.S.» του Wendell Harrison από την άλλη αντηχεί κολτρεην-ικές επιρροές ενώ σε σημεία είναι επιθετικό όσο κι οι πιο θυμωμένες ηχογραφήσεις του Archie Shepp. Ο ρυθμός ακολούθως ζωηρεύει στο latin jazz groove «La Margarita» των The Mixed Bag, παρμένο από το πρώτο τους άλμπουμ, που είναι συνάμα και το κύκνειο άσμα της ανεξάρτητης αυτής εταιρείας. Τέλος, οι ηχογραφήσεις («Beneficend», «What We Need» κ.ά.) που αποδίδονται στην συλλογικότητα της Tribe είναι αποτέλεσμα αυθόρμητου jam στο στούντιο. Η πιο ζόρικη ανάμεσά τους φέρει μάλιστα τον επίκαιρο κι ειρωνικό τίτλο «Farewell To The Welfare» – η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται πρώτα ως τραγωδία και κατόπιν ως φάρσα.
Εκτός από τη δισκογραφική παραγωγή της, η κολεκτίβα της Tribe εξέδιδε και το περιοδικό News From The Tribe. Ένα τεύχος του έχει ανατυπωθεί από τους compilers της Soul Jazz και προσφέρεται μαζί με την έκδοση της συλλογής. Στο εξώφυλλο του περιοδικού φιγουράρει ο αιδεσιμότατος και ακτιβιστής Jesse Jackson (με άφρο και φαβορίτες πιο παχιές κι απ’ του... John Shaft), ενώ στις σελίδες του περιλαμβάνονται θέματα για τον Sun Ra, το σκάνδαλο του Watergate, ρεπορτάζ που αφορούν την τοπική μουσική σκηνή αλλά και τα προβλήματα της μαύρης κοινότητας, τον ρατσισμό, την αστυνομική βία κλπ. Ο προαναφερθής Wendell Harrison αφιερώνει το editorial στο ζήτημα της ανεργίας και υπογραμμίζει ότι οι «επιχειρήσεις μαύρης ιδιοκτησίας είναι για την οικονομική ισχύ και το μέλλον της κοινότητας ό,τι είναι ένα μωρό για το μέλλον της οικογένειάς του». Ή, αλλιώς, το θέμα είναι ποιος ελέγχει τα μέσα παραγωγής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
Arhoolie Records: blues, folk, jazz, beat λογοτεχνία και αριστερό ήθος...
Blaxploitation – Οι ταινίες και η μουσική τους...
Curtis Mayfield: Ο ήχος του γκέτο...
Θανάσης Μήνας
Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία, είναι ραδιοφωνικός παραγωγός (Rock FM, Ρόδον 94,4, Εν Λευκώ, Στο Κόκκινο) και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο (Αυγή, Εποχή, Fractal Press, Merlin’s Music Box, Avopolis, The Zone)
Θανάσης Μήνας
Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία, είναι ραδιοφωνικός παραγωγός (Rock FM, Ρόδον 94,4, Εν Λευκώ, Στο Κόκκινο) και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο (Αυγή, Εποχή, Fractal Press, Merlin’s Music Box, Avopolis, The Zone)
Θανάσης Μήνας
Ο Θανάσης Μήνας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε δημοσιογραφία, είναι ραδιοφωνικός παραγωγός (Rock FM, Ρόδον 94,4, Εν Λευκώ, Στο Κόκκινο) και αρθρογραφεί κυρίως για θέματα σχετικά με τη μουσική και το βιβλίο (Αυγή, Εποχή, Fractal Press, Merlin’s Music Box, Avopolis, The Zone)
