Γράφει ο Μιχάλης Πούγουνας
To Space Rock είναι ένα παρακλάδι του rock’n’roll, το οποίο έχει σχέση με το hard rock αλλά έχει και μακροσκελή ορχηστρικά μέρη όπως το progressive rock, στιχουργικά ασχολείται κυρίως με την επιστημονική φαντασία, το διάστημα και κόσμους πέρα από εδώ, ενώ υποστηρίζεται από «διαστημικούς» ηλεκτρονικούς ήχους που εντείνουν την αίσθηση μιας διαφορετικής πραγματικότητας, έξω από την δική μας.
Ψάχνοντας για τις ρίζες του Space Rock, πολλοί θα νομίσουν ότι η αρχή έγινε με το The Piper at the Gates of Dawn, το άλμπουμ που κυκλοφόρησαν οι Pink Floyd το 1967. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο Άγγλος παραγωγός δίσκων, ηχολήπτης και συνθέτης Robert George «Joe» Meek είχε προηγηθεί κατά πολύ πρωτοστατώντας στη διαστημική εποχή και στην πειραματική pop μουσική. Ο Meek συνέβαλε επίσης στην ανάπτυξη μεθόδων ηχογράφησης όπως το overdubbing (τα ηχητικά στρώματα ενός τραγουδιού), το sampling (η δειγματοληψία) και το reverb (το βάθος που λένε οι μουσικοί, η αντήχηση).
Παράλληλα, το 1958 το BBC δημιούργησε το BBC Radiophonic Workshop για την παραγωγή ήχων τους οποίους θα χρησιμοποιούσε σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, κυρίως ως ηχητικά εφέ, με επικεφαλής την πρώτη συνθέτρια ηλεκτρονικής μουσικής του Ηνωμένου Βασιλείου, Daphne Oram (ήχοι της Oram χρησιμοποιήθηκαν στις ταινίες Dr. No και Goldfinger), ενώ βοήθησε την Delia Derbyshire, να δημιουργήσει την ηλεκτρονική εκδοχή του μουσικού θέματος που συνέθεσε ο Ron Grainer για την τηλεοπτική σειρά Doctor Who. Οι Aphex Twin, οι Chemical Brothers και ο Paul Hartnoll των Orbital θεωρούν την Derbyshire μεγάλη τους επιρροή.
Ο Meek όμως θεωρείται ένας από τους ηχολήπτες που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή όλων των εποχών, χάρη στις πρωτότυπες ιδέες του να χρησιμοποιεί το στούντιο ηχογράφησης ως όργανο. Δεν συνεργάστηκε ποτέ με τους Beatles επειδή τους θεωρούσε «ένα συνονθύλευμα από θόρυβο που αντιγράφει τη μουσική άλλων».
Το ορχηστρικό «Telstar» των Tornados (1962), ήταν ένα τραγούδι που συνέθεσε και έκανε την παραγωγή του ο ίδιος, αντλώντας την ιδέα του τίτλου από τον ομώνυμο δορυφόρο τηλεπικοινωνιών, o οποίος εκτοξεύτηκε στις 10 Ιουλίου του 1962. Ήταν ο πρώτος δίσκος βρετανικού ροκ συγκροτήματος που έγινε νούμερο ένα στο Hot 100 των ΗΠΑ. Το «Telstar» ήταν επίσης ένα από τα πρώτα τραγούδια που ασχολήθηκαν με την επιστημονική φαντασία και ήταν τόσο φουτουριστικό που ακόμα και σήμερα ακούγεται κάπως περίεργο.
Άλλα σινγκλ που κυκλοφόρησε ο Meek για άλλους καλλιτέχνες περιλαμβάνουν τα «Johnny Remember Me» του John Leyton (1961), με θέμα τη φωνή μιας νεκρής κοπέλας που έχει στοιχειώσει τον εραστή της, το «Just Like Eddie» του Heinz, το 1963 (με τον Ritchie Blackmore στην κιθάρα πριν τους Deep Purple), το «post-punk», θα μπορούσαμε να πούμε, «Have I the Right?» των Honeycombs (1964) και το «Tribute to Buddy Holly» του Mike Berry (1961, αργότερα το διασκεύασαν οι Guess Who). Ο Joe Meek ισχυριζόταν ότι είχε επαφές με το πνεύμα του Buddy Holly που τον βοηθούσε να γράφει τραγούδια. Το BBC όμως δεν το μετέδωσε επειδή θεώρησε το τραγούδι πολύ μακάβριο και το 1967, στην επέτειο του θανάτου του Holly, ο Meek θα κατέληγε να διαπράξει φόνο πριν αυτοκτονήσει. Γενικότερα, η ιδέα της επικοινωνίας με τους νεκρούς γοήτευε τον Meek που έστηνε μπομπινόφωνα σε νεκροταφεία σε μια προσπάθεια να ηχογραφήσει φωνές από τον άλλο κόσμο.
Ο Meek ήταν διπολικός και έπασχε από σχιζοφρένεια, ενώ προς το τέλος της ζωή του πίστευε ότι στο σπίτι του ζούσαν πνεύματα και εξωγήινοι, και το ότι οι φωτογραφίες προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν μαζί του. Τα βαρβιτουρικά και οι αμφεταμίνες που έπαιρνε επιδείνωναν την κατάσταση του σε σημείο που, μια μέρα στη διάρκεια μιας ηχογράφησης έβαλε ένα πιστόλι στον κρόταφο του Mitch Mitchell, του ντράμερ των Jimi Hendrix Experience, προσπαθώντας να τον κάνει να παίξει καλύτερα.
Την εποχή εκείνη, όπως ίσως γνωρίζετε, η ομοφυλοφιλία τιμωρούνταν με φυλάκιση και ο Meek, όντας ομοφυλόφιλος, αισθανόταν πολύ μεγάλη πίεση φοβούμενος μήπως αποκαλυφτεί.
Στις 3 Φεβρουαρίου 1967, πυροβόλησε και σκότωσε τη σπιτονοικοκυρά του, Violet Shenton, και στη συνέχεια αυτοκτόνησε.
O Μeek έκανε παραγωγή σε 245 σινγκλ και τα 45 από αυτά μπήκαν στα 50 πρώτα των τσαρτ.
Ο πρώτος space rock δίσκος πρέπει να ήταν αυτός που κυκλοφόρησε ο Joe Meek τον Μάιο του 1960 με τους Blue Men (ένα skiffle συγκρότημα από το Λονδίνο) με τίτλο I Hear A New World με υπότιτλο «an outer space music fantasy by Joe Meek». Ήταν ένα επτάιντσο EP με τέσσερα τραγούδια. Ο Meek το κυκλοφόρησε στην δική του εταιρία, την Triumph Records, ως πρώτο μέρος αν και δεύτερο μέρος δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Το I Hear A New World επανακυκλοφόρησε το 1991 σε μορφή άλμπουμ με 12 κομμάτια.
Κάποιες ανάλογες φωνούλες θα ακουστούν και στο «The Laughing Gnome» του David Bowie το 1967.
Το I Hear A New World επηρέασε καλλιτέχνες όπως ο Steven Stapleton των Nurse with Wound και οι Saint Etienne, ενώ το τραγούδι του τίτλου διασκευάστηκε από τους Television Personalities, τον Καναδό Mark Sultan και τους Αμερικανούς They Might Be Giants το 2004.
To 1966, στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, oι Byrds κυκλοφόρησαν το σινγκλ «5D Fifth Dimension)/Captain Soul», το οποίο συμπεριέλαβαν στο τρίτο τους άλμπουμ. Ο Jim McGuinn που το συνέθεσε περιέγραψε τους στίχους του τραγουδιού ως μια προσπάθεια να εξηγηθεί η θεωρία της σχετικότητας του Αλβέρτου Αϊνστάιν και ότι είχε αντλήσει έμπνευση από το βιβλίο 1-2-3-4, More, More, More, More του Don Landis. Σε μια συνέντευξη του 1966 στο περιοδικό Hit Parader, ο McGuinn δήλωσε: «Είναι κάπως περίεργο, αλλά... αυτό για το οποίο μιλάω είναι ολόκληρο το σύμπαν, η πέμπτη διάσταση, που είναι το ύψος, το πλάτος, το βάθος, ο χρόνος και κάτι άλλο. Αλλά σίγουρα υπάρχουν περισσότερες διαστάσεις από πέντε. Είναι άπειρες. Η πέμπτη διάσταση βρίσκεται το κατώφλι της επιστημονικής γνώσης». Μιλώντας στον Michael Ross του περιοδικού Creem τo 1970, εξήγησε ότι οι στίχοι του τραγουδιού σήμαιναν ότι «5D είναι ένα αιθέριο ταξίδι στη μεταφυσική, σε μια σχεδόν μουσουλμανική υποταγή σε έναν Αλλάχ, ένα παντοδύναμο πνεύμα που επιπλέει ελεύθερα, με την πέμπτη διάσταση να είναι το «πλέγμα» για το οποίο θεωρητικολογούσε ο Αϊνστάιν. Το απέδειξε σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά εγώ διαλέγω να το πιστέψω».
Space rock και ψυχεδέλεια άρχισαν να αναμιγνύονται.
Ταξίδια εσωτερικά και ταξίδια στο διάστημα.
Ένα χρόνο αργότερα οι Pink Floyd κυκλοφορούν το The Piper at the Gates of Dawn.
Στους δρόμους, το όνειρο των χίπηδων να σταματήσουν οι πόλεμοι και να εξαφανιστούν η φτώχεια και ο ρατσισμός, μπολιάζεται με σκληρά ναρκωτικά και συγκρούσεις με την αστυνομία. Ο πόλεμος του Βιετνάμ έχει βάλει τους Αμερικάνους στο παιχνίδι για τα καλά από τον Νοέμβριο του 1965, όταν θα συγκρουστούν κανονικά με τους Βορειοβιετναμέζους με τη γνωστή κατάληξη...
Όλα αυτά αντικατοπτρίζονται στην μουσική.
Και τον Νοέμβριο του 1969 δημιουργούνται οι Hawkwind…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
Spike Jones, ο Αμερικανός που έκανε (εμμέσως) τους Έλληνες να ξεκαρδίζονται...
Conny Plank: Ο θόρυβος και οι δυνατότητές του...
Hawkwind “Urban Guerrilla” Η μικρή-μεγάλη ιστορία ενός απαγορευμένου τραγουδιού
Oι ήχοι ενός παγκόσμιου χωριού: Brian Eno & David Byrne - «My Life in the Bush of Ghosts»...
Μιχάλης Πούγουνας
Ο Μιχάλης Πούγουνας γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κιν/φου, έχει κάνει δυο ντοκιμαντερ με τιτλο Όταν η Καλλιθέα Πήγαινε Cinema (υπάρχουν στο YouTube) και βραβεύτηκε για την ταινία μικρού μήκους “Vlad ο Δαιμων” στο Διεθνες Φεστιβαλ Ταινιών της Πάτρας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και τραγουδιστής των Flowers of Romance απο το 1981 ως το 1998 και των Nexus απο το 1999 ως το 2005. Το 2000 δημιούργησε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Cyberdelia ενω απο το 2011 μεχρι σήμερα παρουσιάζει την δύωρη ραδιοφωνική εκπομπή The Blackout Radio Show with Mike Pougounas που μεταδίδεται απο ενα Αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό στα FM, τρεις Αγγλικούς ιντερνετικούς, έναν Ελληνικό κι έναν Κυπριακό. Έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο “Rock’n’Roll rules ok?” με κείμενα σχετικά με την αλληλεπίδραση του ροκ και της κοινωνίας, καθως και τα μυθιστορήματα «To Κλειδί της Εύας» και «Μαύρο Χιόνι». Απο το 2006 είναι ο τραγουδιστής των New Zero God. Έχει κυκλοφορήσει συνολικά 13 στούντιο άλμπουμ.
Μιχάλης Πούγουνας
Ο Μιχάλης Πούγουνας γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κιν/φου, έχει κάνει δυο ντοκιμαντερ με τιτλο Όταν η Καλλιθέα Πήγαινε Cinema (υπάρχουν στο YouTube) και βραβεύτηκε για την ταινία μικρού μήκους “Vlad ο Δαιμων” στο Διεθνες Φεστιβαλ Ταινιών της Πάτρας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και τραγουδιστής των Flowers of Romance απο το 1981 ως το 1998 και των Nexus απο το 1999 ως το 2005. Το 2000 δημιούργησε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Cyberdelia ενω απο το 2011 μεχρι σήμερα παρουσιάζει την δύωρη ραδιοφωνική εκπομπή The Blackout Radio Show with Mike Pougounas που μεταδίδεται απο ενα Αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό στα FM, τρεις Αγγλικούς ιντερνετικούς, έναν Ελληνικό κι έναν Κυπριακό. Έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο “Rock’n’Roll rules ok?” με κείμενα σχετικά με την αλληλεπίδραση του ροκ και της κοινωνίας, καθως και τα μυθιστορήματα «To Κλειδί της Εύας» και «Μαύρο Χιόνι». Απο το 2006 είναι ο τραγουδιστής των New Zero God. Έχει κυκλοφορήσει συνολικά 13 στούντιο άλμπουμ.
Μιχάλης Πούγουνας
Ο Μιχάλης Πούγουνας γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κιν/φου, έχει κάνει δυο ντοκιμαντερ με τιτλο Όταν η Καλλιθέα Πήγαινε Cinema (υπάρχουν στο YouTube) και βραβεύτηκε για την ταινία μικρού μήκους “Vlad ο Δαιμων” στο Διεθνες Φεστιβαλ Ταινιών της Πάτρας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και τραγουδιστής των Flowers of Romance απο το 1981 ως το 1998 και των Nexus απο το 1999 ως το 2005. Το 2000 δημιούργησε την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρία Cyberdelia ενω απο το 2011 μεχρι σήμερα παρουσιάζει την δύωρη ραδιοφωνική εκπομπή The Blackout Radio Show with Mike Pougounas που μεταδίδεται απο ενα Αμερικάνικο ραδιοφωνικό σταθμό στα FM, τρεις Αγγλικούς ιντερνετικούς, έναν Ελληνικό κι έναν Κυπριακό. Έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο “Rock’n’Roll rules ok?” με κείμενα σχετικά με την αλληλεπίδραση του ροκ και της κοινωνίας, καθως και τα μυθιστορήματα «To Κλειδί της Εύας» και «Μαύρο Χιόνι». Απο το 2006 είναι ο τραγουδιστής των New Zero God. Έχει κυκλοφορήσει συνολικά 13 στούντιο άλμπουμ.
