Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης
Όχι για να τη δεις. Για να την αντέξεις...
Το There Will Be Blood δεν προβάλλεται. Κατεβαίνει σαν βροντή από τον ουρανό. Γραμμένο με τα κατάλοιπα μιας Αμερικής που δεν έχει πια Θεό, παρά μόνο Μαύρο Χρυσό. Στο φόντο μιας “εποχής των πρωτοπόρων”, o Paul Thomas Anderson ξετυλίγει ένα σκοτεινό Ευαγγέλιο για το πώς γεννιούνται οι αυτοκρατορίες μέσα από αίμα, πετρέλαιο και μοναξιά.
Δεν είναι απλώς ταινία. Είναι καμπή.
Υπάρχουν ταινίες που τις βλέπεις. Κι άλλες που σου επιβάλλονται, σαν προφητεία. Το There Will Be Blood δεν προβάλλεται. Κατεβαίνει σαν βροντή από τον ουρανό. Γραμμένο με τα κατάλοιπα μιας Αμερικής που δεν έχει πια Θεό, παρά μόνο Μαύρο Χρυσό. Στο φόντο μιας “εποχής των πρωτοπόρων”, o Paul Thomas Anderson ξετυλίγει ένα σκοτεινό Ευαγγέλιο για το πώς γεννιούνται οι αυτοκρατορίες μέσα από αίμα, πετρέλαιο και μοναξιά.
Ένας μετα-καουμπόικος μύθος. Ένα εγχειρίδιο οικονομικού Δαρβινισμού. Ή, πιο απλά, ένα από τα πιο γκρίζα και μεγαλόπνοα οράματα του σύγχρονου αμερικανικού κινηματογράφου.
________________________________________
Daniel Plainview: Ο Άνθρωπος που Δεν Χρειάζεται Κανέναν
Ο Daniel Plainview δεν είναι χαρακτήρας. Είναι σύστημα. Είναι ο καπιταλιστής πρωτοτύπου, όταν ακόμα δεν είχε φτιαχτεί ο όρος “startup”. Η ερμηνεία του Daniel Day-Lewis δεν είναι ερμηνεία. Είναι μετενσάρκωση. Παίζει όχι με την πρόθεση του ρόλου, αλλά με το απόθεμα της Ιστορίας. Η φωνή του – ραγισμένη, απόμακρη, σχεδόν επιτηδευμένα γήινη – θυμίζει περισσότερο ορυκτό παρά άνθρωπο.
“I have a competition in me. I want no one else to succeed.” Αυτή η φράση δεν είναι εξομολόγηση. Είναι επιγραφή πάνω σε σύγχρονο τοτέμ. Ο Plainview είναι τοπία, υποδομές, ανασφάλεια ταξική και κατάκτηση γεωγραφική. Δεν έχει φίλους, δεν έχει ρίζες. Σκάβει. Βρίσκει. Ξεριζώνει. Και στο τέλος δεν κρατά τίποτα.
________________________________________
Θρησκεία vs Πετρέλαιο: Το δίπολο που γέννησε την Αμερική
Απέναντί του, ο Paul Dano δημιουργεί έναν εξίσου επικίνδυνο αντίπαλο: τον Eli Sunday. Έναν ιεροκήρυκα που δεν κηρύσσει για τον Θεό, αλλά για τη δύναμη της μεταστροφής. Έναν νεαρό που καταλαβαίνει πως η πίστη είναι εργαλείο – και το εκμεταλλεύεται.
Η σχέση Plainview–Eli είναι κάτι περισσότερο από προσωπική διαμάχη. Είναι συμβολισμός.
• Πετρέλαιο: η ύλη, η γη, η εξόρυξη του υποσυνείδητου.
• Θρησκεία: η μορφή, η πειθαρχία, η εξουσία μέσα από ενοχή.
Και οι δύο τους υπόσχονται λύτρωση – αλλά κανείς δεν τη χαρίζει.
Στο τέλος, συντρίβονται και οι δύο από την ίδια τους την ύβρη.
________________________________________
Greenwood, Elswit, Anderson: Η τριπλή απειλή
Ο Jonny Greenwood, σε μια από τις πιο συγκλονιστικές μουσικές παρεμβάσεις του σύγχρονου σινεμά, δημιουργεί όχι απλώς score, αλλά ένα ηχητικό υποσυνείδητο για την ταινία. Οι αρμονίες του δεν συνοδεύουν τη δράση• την υπονομεύουν. Ο ήχος είναι πάντα ένα βήμα μπροστά από την εικόνα – σαν να ξέρει ήδη το τέλος.
Ο Robert Elswit, με τη φωτογραφία του, μετατρέπει την Καλιφόρνια των αρχών του 20ού αιώνα σε τόπο εσωτερικής ερήμου. Κάθε πλάνο κουβαλά την ακινησία μιας μοιραίας αναμονής. Γυμνά τοπία, χρώματα οξείδωσης, αέρας βαμμένος με σκόνη και φιλοδοξία.
Και στο κέντρο, ο Paul Thomas Anderson.
Ένας σκηνοθέτης που δεν προτρέπει, δεν εξηγεί, δεν καταδικάζει.
Παρατηρεί με τρομακτική ουδετερότητα.
Δημιουργεί μια ταινία-αλληγορία με την ακρίβεια του Κιούμπρικ και την ψυχολογική αφαίρεση του Μπέργκμαν.
________________________________________
H.W. Plainview: Η Ρωγμή στο Μαρμάρινο Άνδρα
Στην καρδιά του Daniel, υπάρχει ένα παιδί. Ο H.W. Plainview είναι γιος, αλλά και προκάλυμμα. Είναι επιχείρημα μπροστά στους επενδυτές, αλλά και καθρέφτης ενοχής.
Όταν το παιδί χάνει την ακοή του – σύμβολο της ανεπάρκειας επικοινωνίας – ο Daniel χάνει το μόνο κομμάτι ανθρωπιάς που ίσως διέθετε.
Η σκηνή της εγκατάλειψης του H.W. στο τρένο δεν είναι απλώς σκληρή. Είναι μεταφυσικά βίαιη.
Ο πατέρας που δεν ξέρει να αγαπά.
Ο άνθρωπος που δεν ξέρει να προσφέρει, αν δεν υπάρχει συμφέρον.
________________________________________
“I drink your milkshake” – Η Κάθοδος στην Κόλαση
Η τελευταία πράξη – η δολοφονία του Eli – δεν είναι απλώς εκδίκηση. Είναι συμβολική.
Ο καπιταλισμός σκοτώνει τη θρησκεία, όπως ο άνθρωπος σκοτώνει τη συλλογικότητα.
Ό,τι απέμεινε όρθιο καταρρέει μέσα σε έναν υπόγειο χώρο γεμάτο αίμα και σιωπή.
“I’m finished.”
Όχι τέλος. Ολοκλήρωση. Σαν να τελείωσε η αποστολή του ανθρώπου-μηχανή.
________________________________________
Από τον Daniel Plainview στον Freddie Quell – Η Μετάβαση από την Κατάκτηση στην Πίστη
Αν ο Daniel Plainview είναι η ενσάρκωση της Αμερικής που γεννήθηκε για να κατακτά, τότε ο Freddie Quell είναι το παιδί που μεγάλωσε μέσα στα ερείπια αυτής της κατάκτησης. Από το σκληρό μέταλλο και τη σκόνη του πετρελαίου περνάμε σε ένα υγρό, ασταθές τοπίο: η χώρα δεν ψάχνει πια να βρει νέες γαίες, αλλά νέες βεβαιότητες. Και αυτές δεν αναζητούνται σε κοιτάσματα, αλλά σε λόγια, σε δόγματα, σε ανθρώπους που υπόσχονται πως μπορούν να σε οδηγήσουν κάπου καλύτερα.
Με το The Master (2012), ο Paul Thomas Anderson αφήνει τον ορυκτό κόσμο του Plainview και βυθίζεται στον ρευστό ψυχισμό της Αμερικής μετά τον πόλεμο. Η βία δεν βρίσκεται πια στα χέρια που σκάβουν, αλλά στα μάτια που σε κοιτάζουν επίμονα και σου λένε: «Ακολούθησέ με».
Αν ο Plainview είναι το αρχέτυπο του ανθρώπου που ζει μόνο για να κατακτά, τότε ο Freddie Quell είναι το αντίστροφό του: ο άνθρωπος που καταστρέφεται από την ανάγκη να αγαπηθεί. Αν ο πρώτος ζει χωρίς να χρειάζεται κανέναν, ο δεύτερος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς καθοδήγηση.
Μέσα από το δίπτυχο There Will Be Blood – The Master, ο Anderson καταγράφει τη μετάβαση από την Αμερική της κατάκτησης στην Αμερική της ψευδοπνευματικής αναζήτησης. Ένας άξονας που ενώνει τον Εγωισμό με την Πλάνη. Και η κινηματογραφική του γλώσσα – πάντα ανεξήγητη, πάντα εσωστρεφής – εξελίσσεται από το ορυκτό στο ρευστό.
Το There Will Be Blood μένει ως η ανατομία ενός ανεστραμμένου αμερικανικού μύθου• μια σπουδή πάνω στον βαρβαρότητα της προόδου. Ένα έργο που ακούγεται πριν ακόμη το δεις. Που σε διώχνει αντί να σε καλέσει. Κι όμως, όπως όλα τα μεγάλα έργα, παραμένει αδύνατον να το ξεχάσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ
Punch-Drunk Love: Όταν η αγάπη έρχεται σαν γροθιά στο στομάχι...
Magnolia: Όταν το σινεμά παύει να είναι τέχνη και γίνεται εξομολόγηση...
Hard Eight - Το πρώτο χαρτί είναι πάντα το πιο αποκαλυπτικό...
To πανκ στον κινηματογράφο: μια ιστορική αναδρομή...
Χρήστος Κορναράκης
Ο Χρήστος Κορναράκης γεννήθηκε μια ζεστή μέρα του Ιούλη στην Αθήνα. Παράλληλα με τις σπουδές του (υποκριτική, μάρκετιγκ και επικοινωνία) και όντας συλλέκτης δίσκων από τα παιδικά του χρόνια, αρθρογράφησε επί μία δεκαετία στο blog fromthebasement.com και στην μετέπειτα εξέλιξη του, το ypogeio.gr. Η ένταξη του στην ομάδα του Merlin’sMusic Box αποτελεί φυσική εξέλιξη.
Χρήστος Κορναράκης
Ο Χρήστος Κορναράκης γεννήθηκε μια ζεστή μέρα του Ιούλη στην Αθήνα. Παράλληλα με τις σπουδές του (υποκριτική, μάρκετιγκ και επικοινωνία) και όντας συλλέκτης δίσκων από τα παιδικά του χρόνια, αρθρογράφησε επί μία δεκαετία στο blog fromthebasement.com και στην μετέπειτα εξέλιξη του, το ypogeio.gr. Η ένταξη του στην ομάδα του Merlin’sMusic Box αποτελεί φυσική εξέλιξη.
Χρήστος Κορναράκης
Ο Χρήστος Κορναράκης γεννήθηκε μια ζεστή μέρα του Ιούλη στην Αθήνα. Παράλληλα με τις σπουδές του (υποκριτική, μάρκετιγκ και επικοινωνία) και όντας συλλέκτης δίσκων από τα παιδικά του χρόνια, αρθρογράφησε επί μία δεκαετία στο blog fromthebasement.com και στην μετέπειτα εξέλιξη του, το ypogeio.gr. Η ένταξη του στην ομάδα του Merlin’sMusic Box αποτελεί φυσική εξέλιξη.