Γράφει ο Προκόπης Σαμαρτζής
"Θα επιστρέψει σαν φωτιά για να κάψει όλους τους ψεύτες Αφήνοντας ένα στρώμα από στάχτη στο έδαφος" (Kurt Cobain)
Η Φράνσις Φάρμερ γεννήθηκε πριν από 110 χρόνια στο Σιάτλ, σε ένα μάλλον προοδευτικό περιβάλλον και, έχοντας λάβει υψηλά επίπεδα μόρφωσης, αποφάσισε από νωρίς να ακολουθήσει το πάθος της για τις τέχνες. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας των ΗΠΑ, όπου σπούδασε δραματική τέχνη, και αργότερα μετακόμισε στο Χόλυγουντ για να γίνει ηθοποιός. Ήδη στα 18 της άρχισε να αμφισβητεί πολιτικά και θρησκευτικά θέσφατα. Έγραφε σε αριστερές εφημερίδες στο Κολέγιο και, επηρεασμένη από τον Νίτσε, απέρριπτε τις έννοιες του Θεού και της θρησκείας. Το 1935, όταν ήταν ακόμη φοιτήτρια, κέρδισε, σε διαγωνισμό κάποιας αριστερής εφημερίδας, το πρώτο βραβείο, ένα ταξίδι στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, στην Σοβιετική Ένωση.
Την ίδια χρονιά θα ξεκινήσει την καριέρα της ως ηθοποιός από τη Νέα Υόρκη και για κάποια χρόνια θα μεσουρανήσει. Η υποκριτική της δεινότητα και κυρίως η εξωτερική της εμφάνιση, εξασφάλισαν στη Φάρμερ πολύ σύντομα ένα συμβόλαιο. Όλοι μιλούσαν για ένα ανερχόμενο αστέρι και την εταιρεία παραγωγής που την ανακάλυψε, την Paramount. Εμφανισιακά ξεχώριζε για τα ξανθά μαλλιά της και το διαπεραστικό βλέμμα που λάτρευε ο φακός. Η "βαριά" φωνή της όμως, ήταν εκείνο που πρόσεχε πρώτο κανείς, όταν τη γνώριζε, καθώς πήγαινε κόντρα με το παρουσιαστικό της. Ο σκηνοθέτης, Χάουαρντ Χοκς, υποστήριζε ότι η Φάρμερ είχε περισσότερο ταλέντο από κάθε άλλο ηθοποιό που είχε συνεργαστεί και ο κινηματογραφικός κόσμος έβλεπε στο πρόσωπό της τη νέα "Γκρέτα Γκάρμπο". Μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες όπου συμμετείχε ήταν το Come and Get It και το Bing Crosby το 1936, αλλά και το Son of Fury το 1942.
Η κοσμοθεωρία της, όμως, ήταν ριζικά διαφορετική από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν τα μεγάλα στούντιο, γεγονός που θα τη φέρει αντιμέτωπη με ένα ολόκληρο σύστημα. Από νωρίς, η Φάρμερ έδειξε στους παραγωγούς ότι δεν ήθελε να την επιλέγουν λόγω του εντυπωσιακού παρουσιαστικού της. Το ενδιαφέρον της ήταν στραμμένο αλλού και φρόντισε να το κάνει ξεκάθαρο. Όταν τα στούντιο την παρακαλούσαν να υιοθετήσει τη σημειολογία των σελέμπριτι με εντυπωσιακά ρούχα και έναν πολυτελή τρόπο ζωής, εκείνη μάζευε χρήματα για την ενίσχυση του αντιφασιστικού αγώνα των Διεθνών Ταξιαρχιών στον ισπανικό εμφύλιο. Δεν έδινε συνεντεύξεις και το lifestyle που ακολουθούσε, δεν θύμιζε σε τίποτα σταρ του σινεμά. Φυσικά και δεν μπόρεσε να αλλάξει το "καθεστώς" του κινηματογράφου, που τότε αναζητούσε όμορφα αλλά άβουλα sex symbols.
Οι καλές μέρες δεν κράτησαν πολύ. Οι πρώτες κατηγορίες για αθεϊσμό και κομμουνισμό δεν άργησαν να δουν το φως της δημοσιότητας. Το σύστημα και η συντηρητική Αμερική θα πολεμήσουν βάναυσα τον μη αποδεκτό δυναμισμό της. Η Φάρμερ θα συλληφθεί ξανά και ξανά, με ασήμαντες αφορμές, "προς γνώση και συμμόρφωση", καταρρακώνοντας τον ψυχισμό της. Το 1942, συνελήφθη πάλι για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ανάρμοστη συμπεριφορά. Την ημέρα της ακρόασης, κανένας από τους υποτιθέμενους υποστηρικτές της στο Χόλυγουντ δεν εμφανίστηκε στο δικαστήριο. Η στάση των παραγωγών να μην τη στηρίξουν στέλνοντας κάποιον δικηγόρο, απέδειξε ότι ο χώρος του θεάματος την εκδικήθηκε επειδή δεν του υποτάχθηκε ποτέ. Το πιο πιθανό είναι, ότι οι καλές σχέσεις που κρατούσαν τυπικά μαζί της, βασίζονταν στην ελπίδα ότι η περιζήτητη και όμορφη νεαρή θα υπέκυπτε. Παρόλα αυτά, δεν τη βοήθησαν στις δυσκολίες της. Αυτή ήταν η χαριστική βολή, που εκτόξευσε την ήδη ασταθή ψυχική της κατάσταση στο σκοτάδι. Σύντομα αντιλήφθηκε ότι για τους παραγωγούς ήταν απλά μία όμορφη ξανθιά και η πόρτα του Χόλιγουντ θα έκλεινε για πάντα.
1943: Η Φάρμερ απομακρύνεται βιαίως από δικαστική αίθουσα
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι επαναστάτριες του προηγούμενου αιώνα είχαν άδοξο τέλος και η Φάρμερ δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Όταν αντιλήφθηκε ότι η βιομηχανία του θεάματος της γύρισε την πλάτη, η ψυχική της υγεία επιδεινώθηκε σε σημείο να κριθεί αναγκαία η νοσηλεία της. Εισήχθη αρκετές φορές σε ψυχιατρικά ιδρύματα, ο εγκλεισμός χειροτέρεψε την υγεία της και τα προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν. Διαγνώσθηκε με σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη και υπεβλήθη σε επικίνδυνες θεραπείες. Η μητέρα της επιχείρησε κάποια στιγμή να την προστατεύσει, αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου τη φροντίδα της. Όμως το μετέωρο παρελθόν ανάμεσά στις δυο τους, στάθηκε εμπόδιο, αφού οι σχέσεις τους είχαν δοκιμαστεί σκληρά. Έτσι, η Φάρμερ επέστρεψε στο ίδρυμα και ήρθε αντιμέτωπη με έναν εφιάλτη, το ηλεκτροσόκ.
Συγκλονιστική η Jessica Lange στο ρόλο της Φάρμερ στην ταινία του Graeme Clifford, Frances (1982)
«Βιάστηκα από νοσοκόμους, ροκανίστηκα από αρουραίους και δηλητηριάστηκα από μολυσμένο φαγητό. Ήμουν αλυσοδεμένη σε κελιά με μαλακή επένδυση στους τοίχους, δεμένη με ζουρλομανδύες και μισοπνιγμένη σε παγωμένα λουτρά», γράφει στην αυτοβιογραφία της.
Οι θεραπείες με ηλεκτροσόκ, διήρκησαν πολύ αφήνοντάς την με ανεπίλυτα τραύματα, ψυχικά και σωματικά. Κάποιοι κάνουν λόγο ότι της έγινε λοβοτομή, με τις πληροφορίες σχετικά να διίστανται.
Το 1950, η Φράνσις Φάρμερ βγήκε από το νοσοκομείο και προσπάθησε να επιστρέψει στην υποκριτική, αλλά δεν τα κατάφερε. Παράλληλα, πάλευε με τον αλκοολισμό και σημαντικές οικονομικές δυσκολίες, που την ανάγκασαν να βρει δουλειές, που δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με το θέατρο ή το σινεμά. Μία από αυτές ήταν λίγα χρόνια πριν πεθάνει, ως καθαρίστρια.
Η Φράνσις Φάρμερ ήταν από τις γυναίκες που ύψωσαν το ανάστημά τους απέναντι στους σεξιστικούς περιορισμούς των γυναικών ηθοποιών στο πρώιμο Χόλυγουντ. Αρνούμενη να γίνει bimbo girl, επαναστάτησε στον ανδροκρατούμενο χώρο του θεάματος την δεκαετία του '30, υπήρξε θύμα της βίας των ψυχιατρικών ιδρυμάτων και βίωσε το στίγμα του να είναι κομμουνίστρια στις ΗΠΑ τις δεκαετίες του '50 και του '60. Η ζωή και η καριέρα της έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών βιβλίων, ταινιών και θεατρικών έργων, συμπεριλαμβανομένης της βιογραφικής ταινίας Frances με πρωταγωνίστρια την Τζέσικα Λανγκ.
Έχουν γραφτεί και αρκετά τραγούδια εμπνευσμένα από την ζωή της Φάρμερ, από αυτά ξεχωρίζουν το "Frances Farmer Will Have Her Revenge on Seattle" των Nirvana και το "Rats!Rats!Rats!" των DEFTONES.
H Φάρμερ και ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης. Γκραφίτι του Γιώργου Κόφτη στον μαντρότοιχο στρατοπέδου στη Χαλκίδα (φωτό: Προκόπης Σαμαρτζής)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
Τζον Καζάλ: Ο ηθοποιός με το ακατάρριπτο ρεκόρ...
The Shawshank Redemption, ή αλλιώς, το πάθος για την λευτεριά είναι δυνατότερο από όλα τα κελιά!
Ο πολιτικοκοινωνικός βίος και ο θάνατος του Πιέρ Πάολο Παζολίνι...
Προκόπης Σαμαρτζής
Ανορθόδοξος μουσικόφιλος, επιλεκτικός βιβλιοφάγος, ένας όχι και τόσο σινεφίλ που αγαπά τις ταινίες από την Αμφιάλη
Προκόπης Σαμαρτζής
Ανορθόδοξος μουσικόφιλος, επιλεκτικός βιβλιοφάγος, ένας όχι και τόσο σινεφίλ που αγαπά τις ταινίες από την Αμφιάλη
Προκόπης Σαμαρτζής
Ανορθόδοξος μουσικόφιλος, επιλεκτικός βιβλιοφάγος, ένας όχι και τόσο σινεφίλ που αγαπά τις ταινίες από την Αμφιάλη
