Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Έχω γράψει πολλές φορές σε σημείο να γίνομαι γραφικός, ότι τα δέκα τελευταία χρόνια η ελληνική underground rock n roll σκηνή συγκαταλέγεται ανάμεσα στις καλύτερες σκηνές της ευρωπαϊκής ηπείρου, τόσο σε αριθμό συγκροτημάτων αναλογικά με τον πληθυσμό της χώρας, όσο και ως προς εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που τη κάνει να ξεχωρίζει, όσον αφορά το εύρος της και τη πολυφωνία της. Ανάμεσα στις τόσες πολύ καλές μπάντες που έχουμε, προσθέστε και τουςZero Chance of Rain. Πρόκειται για ένα power trio από την Αθήνα, όπου άνετα όποια/ος δεν γνωρίζει από που κατάγονται, θα μπορούσε να τους τοποθετήσει σε κάποιο από τα εργατικά προάστια του Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Αυτό δεν το λέω στη τύχη, μιας και οι Zero Chance of Rain είναι η μπάντα που όσο καμία άλλη προσεγγίζει κιθαριστικά τους σπουδαίους και προσωπικά πολύ αγαπημένους μου Αυστραλούς Celibate Rifles (τουλάχιστον από όσες ελληνικές μπάντες έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια).

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

«Όταν χρησιμοποιώ μια λέξη, είπε ο Χάμπτι Ντάμπτι, σημαίνει ακριβώς ό,τι εγώ την επιλέγω να σημαίνει, μήτε περισσότερα μήτε λιγότερα.»
«Το ζήτημα, επέμεινε η Αλίκη, είναι αν μπορείς να κάνεις τις λέξεις να σημαίνουν πολλά διαφορετικά πράγματα.»
«Το ζήτημα, είπε ο Χάμπτι Ντάμπτι, είναι να ξέρεις ποιος κάνει κουμάντο, αυτό είναι όλο».
(Λούις Κάρολ. Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων )

Ζούμε σ’ έναν κόσμο που κυβερνάται από μυθοπλασίες, συνομωσιολογίες και θρησκευτικούς φανατισμούς κάθε είδους. Τη μαζική εμπορευματοποίηση, τη διαφήμιση, την πολιτική που ασκείται ως κλάδος της διαφήμισης τη παντοδυναμία της τηλεόρασης. Ζούμε σ’ ένα πελώριο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας. Οι δρόμοι είναι διάσπαρτοι με τεράστιες πινακίδες των οποίων οι απεικονίσεις είναι το προκάλυμμα, ενώ από κάτω τους βρίσκονται τυπωμένες οι λέξεις με το πραγματικό ενδιαφέρον: «Αγόρασε!», «Νέο!», «Τώρα!». Δεν χρειάζεται κανείς να είναι λάτρης των βιβλίων επιστημονικής φαντασίας που περιγράφουν έναν μελλοντικό ζοφερό, δυστοπικό κόσμο. Ο ζόφος είναι ήδη εδώ και η δυστοπία μας κυβερνά.
Το πρώτο πράγμα που κάνει μια ολοκληρωτική κυβέρνηση, ένα φασιστικό καθεστώς προκειμένου να χειραγωγεί τους υπηκόους του είναι να διαστρεβλώνει το νόημα των λέξεων ή να αλλάζει τις “ενοχλητικές” λέξεις και νοήματα προς το... ευπρεπέστερο. Μπορεί (ακόμη) να μη ζούμε στην ολοκληρωτική κοινωνία που περιγράφουν στα βιβλία τους ο Τζόρτζ Όργουελ, ο Άλντους Χάξλι και ο Ρέι Μπράντμπερι, (1984, Θαυμαστός Νέος Κόσμος και Φαρενάϊτ 451, αντίστοιχα) αλλά οι επικοινωνιολόγοι της αυτοκρατορίας του χρήματος έχουν αποδειχτεί οι καλύτεροι αναγνώστες και μαθητές των βιβλίων επιστημονικής φαντασίας που περιγράφουν τις δυστοπικές κοινωνίες του μέλλοντος.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Τα Ανώμαλα ρίμματα είναι μια νέα ελληνόφωνη punk μπάντα δημιουργημένη (από και) στη πανδημία του Covid-19. Παρ' όλη τη.. .νεότητα της σαν μπάντα πίσω της βρίσκονται τρεις άνθρωποι που έχει δώσει ο καθένας/μια τους το στίγμα τους στην εγχώρια underground rock and roll σκηνή ήδη από τα 80'ς και τα 90'ς με μπροστάρη (ή frontman αν προτιμάτε) τον Σωτήρη Θεοχάρη τραγουδιστή των θρυλικών Αδιέξοδο (αλλά και ANFO, No Mind, Σπυριδούλα) ο οποίος παίζει μπάσο και τραγουδά γράφοντας επίσης και τους στίχους των κομματιών, τη Νάντια Λυριτζή στις κιθάρες και τα φωνητικά (ANFO, One Block Society, Minnie Geannies, Tension Horror, Gramm Εleven) και τον Φώτη Μεγαλούδη (Surface, The Illusion Fades) στα τύμπανα.

 Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Στους ιθαγενείς της ελληνικής punk κοινότητας τα Ανώμαλα Ρίμματα δεν είναι άγνωστο συγκρότημα. Σαν μπάντα είναι ένα από τα απότοκα της πρώτης καραντίνας του covid-19, μιας και ξεκίνησαν να προβάρουν στα... μουλωχτά εν μέσω αυτής και το 2021 κυκλοφόρησαν σε δική τους DIY παραγωγή το πρώτο τους δίσκο Έρχεται Χάος.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Το τέλος της δεκαετίας του '80 βρίσκει την Ελλάδα μεθυσμένη από την ευρωπαϊκή ανάπτυξη των επιδοτήσεων και των πακέτων Ντελόρ, του κωστοπούλιου “ξεβλαχέματος” της ανατολίτικης ελληνικής κοινωνίας που πήγαιναν αγκαζέ με τα οικονομικά σκάνδαλα των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ του “βρώμικου '89” και της αποθέωσης του μπουζοκοκλάμπινγκ των ελληνάδικων.

 Ο Μπάμπης Λάσκαρις εκτός από συγγραφέας της rock n roll κουλτούρας (έχει γράψει ήδη ένα βιβλίο για το punk) ήταν (και είναι) ένας από τους πιο χαρισματικούς κιθαρίστες της δεκαετίας του 80. Ηγέτης των θρυλικών garage-punks Sex Beat (1985-2016) από το Ηράκλειο Κρήτης όπου τραγουδούσε κι έπαιζε κιθάρα, με τη σύνθεση των κομματιών τους να είναι δική του υπόθεση και πάντα σε κίνηση, μας χαρίζει αυτή τη φορά άλλη μια καταπληκτική έρευνα-κατάθεση για την αγγλόφωνη ελληνική rock n roll σκηνή της δεκαετίας του 80.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Το Εξαρχείων Αλφαβητάριο (1840 -1875) (Εκδόσεις των Συναδέλφων) είναι ένα έργο που μέσα από τη γλαφυρότητα της γραφής του περιέχει όλη τη μικρή-μεγάλη ιστορία της περιοχής και κατ’ επέκταση της μετέπειτα μητρόπολης του αθηναϊκού υδροκέφαλου κράτους, όπως έχει αποτυπωθεί τη στιγμή του εκάστοτε εκάστοτε συμβάντος. Ένα πραγματικά σπουδαίο ιστορικό αλφαβητάριο...

Αν η δεκαετία του ’70 ήταν το πρόταγμα μιας επανάστασης, η δεκαετία του ’80 ήταν μια ζωντανή και διαρκώς ανανεούμενη διαδικασία εξέγερσης. Είναι η εποχή που η μαζική κουλτούρα αποικίζεται από ένα σαφώς αντιεξουσιαστικό πρόταγμα – όχι όμως με την έννοια μιας ορισμένης πολιτικής ταυτότητας, αλλά ως μια διάχυτη άρνηση σχεδόν αποκλειστικά της νεολαίας. Η μητρόπολη της Αθήνας είναι το πεδίο όπου νέες υποκουλτούρες (αδιανόητες τότε για τον συντηρητισμό του Έλληνα) βρίσκουν έδαφος για να αναπτυχθούν, ώστε λίγο αργότερα να εξυψωθούν συνειδησιακά μέσα από μια πολεμική σύγκρουση που κηρύσσει  το Κράτος και οι πρόθυμοι σύμμαχοί του, τα Μ.Μ.Ε. εναντίον τους. Τα Εξάρχεια, ως το κεντρικό σημείο αναφοράς στον πόλεμο για το έδαφος που κήρυξε η εξουσία, γίνονται το σημείο εκείνο όπου οι αυτόνομες νεανικές ταυτότητες συντίθενται για να δημιουργήσουν όχι μόνο το σύγχρονο αντιεξουσιαστικό/αναρχικό χώρο, αλλά και «υπόγειες» μουσικές  υποκουλτούρες όπως το punk, το new και το dark wave, αλλά και το garage-punk.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Το καλοκαίρι του 1958στις ακτές της Καλιφόρνια ήταν άλλο ένα τυπικό καλοκαίρι. Λευκοί Αμερικανοί/ίδες (φαντάζομαι και αρκετοί Αφροαμερικανοί/ίδες) απολάμβαναν τη θάλασσα και τα κύματα του Ειρηνικού Ωκεανού. Οι πιο παράτολμοι έκαναν surfing καλπάζοντας επάνω τους με την βοήθεια μιας σανίδας που είχε φέρει από τη Χαβάη στις ακτές της Καλιφόρνιας (και συγκεκριμένα στo Ρεντόντο Μπιτς) ο George Freeth στις αρχές του 20ού αιώνα. Αυτός ήταν που καθιέρωσε το surfing όπως το γνωρίζουμε, ένας τρόπος θαλάσσιας διασκέδασης γνώρισε μεγάλη άνθηση τόσο στην Καλιφόρνια όσο και στην Αυστραλία (όπου επίσης τα κύματα είναι μεγάλα και οι καρχαρίες αφθονούν). 

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

«Ένας παράλογος κόσμος μερμηγκιών αποκαλεί τρελό τον τζίτζικα...»
(Κ. Μπεβεράτος)

Το κείμενο που θα διαβάσετε παρακάτω, το έγραψα την άνοιξη του 2009 και δημοσιεύτηκε τότε στο 3ο φύλλο της εφημερίδας δρόμου Άπατρις. Θυμήθηκα πόσο επίκαιρο παραμένει σήμερα, ειδικότερα μετά το πρόσφατο νομοσχέδιο του Χατζηδάκη για τα εργασιακά που πάει να μας φορέσει η ακροδεξιά κυβέρνηση της Ν.Δ. Επιστρέφοντας μας στον 19ο αιώνα πριν την μεγαλειώδη αναρχική- εργατική εξέγερση του Σικάγου, όπου μέσα από την εκτέλεση των τεσσάρων αναρχικών ως απότοκο της εξέγερσης, οι εργαζόμενοι κατέκτησαν με το δικό τους αίμα τις 8 ώρες εργασίας.
Το μόνο που θέλω να υπενθυμίσω σήμερα είναι το ότι: Πολλοί λαοί σε πολλές χώρες δέχτηκαν, όταν χρειάστηκε, να θυσιάσουν τα παιδιά τους και τα παιδιά των παιδιών τους για υψηλά ιδανικά, αλλά κανένας λαός, σε καμιά χώρα δεν δέχτηκε ποτέ να θυσιάσει τα παιδιά του και τα παιδιά των παιδιών του για να μη χάσουν λεφτά οι επιχειρηματίες, οι βιομήχανοι, οι εφοπλιστές και οι τραπεζίτες. 

του Gianfranco Sanguinetti*

Για τη μεταγραφή: Αντώνης Ζήβας

Η μετατροπή των αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών της Δύσης σ’ ένα εντελώς νέο δεσποτισμό έχει πάρει, εξαιτίας του ιού, τη νομική μορφή της «ανωτέρας βίας» (στη νομολογία η ανωτέρα βία είναι, ως γνωστόν, μια εκ των περιπτώσεων απαλλαγής ευθυνών). Και έτσι ο νέος ιός είναι, ταυτοχρόνως, ο καταλύτης του συμβάντος και το στοιχείο του αντιπερισπασμού των μαζών μέσω του φόβου. Ωστόσο, παρά τις υποθέσεις που είχα διατυπώσει από το 1979 στο βιβλίο μου Περί της τρομοκρατίας και του Κράτους αναφορικά με τους τρόπους που θα είχε πραγματοποιηθεί μια τέτοια μετατροπή –αναπόφευκτη στα δικά μου μάτια– της τυπικής δημοκρατίας σε πραγματικό δεσποτισμό, παραδέχομαι ότι ποτέ μου δεν είχα φανταστεί ότι θα μπορούσε να συμβεί με το πρόσχημα ενός ιού. Και όμως οι τρόποι του Κυρίου είναι πραγματικά ανεξάντλητοι. Καθώς και εκείνοι της χεγκελιανής πανουργίας του Λόγου.

γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΗΒΑΣ

Στην είσοδο του Νταχάου, του πρώτου ναζιστικού στρατοπέδου εξόντωσης, οι κρατούμενοι που διάβαιναν την αψιδωτή πύλη διάβαζαν στην κορυφή της: «Arbeit macht frei» (Η εργασία απελευθερώνει).
Το Νταχάου δημιουργήθηκε το 1933 από τους Ναζί ως στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων. Στο στρατόπεδο αυτό συγκέντρωναν και βασάνιζαν αρχικά τους αντιστασιακούς Γερμανούς κομμουνιστές, σοσιαλιστές αλλά και φιλελεύθερους που ήταν αντίθετοι στο ναζισμό, και αργότερα αιχμαλώτους κάθε ηλικίας, εθνικότητας και φυλής, με κυριότερα θύματα τους Εβραίους και τους Ρομά, όπως και διάφορες άλλες πληθυσμιακές ομάδες (ομοφυλόφιλους) ή μειονότητες από τις χώρες που καταλάμβαναν.
Πριν από μερικές ημέρες ο ακροδεξιός (δηλαδή ο φασίστας, για να είμαστε πολιτικά ορθοί με τις λέξεις) νέος καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς ζήτησε με πρότασή του, τόσο για τη χώρα του όσο και για την Ε.Ε., την αύξηση των ωρών εργασίας από οκτώ που είναι σήμερα σε δώδεκα. Η πρότασή του χαροποίησε τόσο τα συντηρητικά δεξιά ευρωπαϊκά κόμματα (όπως η δική μας Ν.Δ.) όσο και τα ναζιστικά (όπως η επίσης δική μας Χρυσή Αυγή), την οποία υπερψήφισαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στη χώρα μας βέβαια, το οκτάωρο στα χρόνια της χολέρας (δηλαδή της οικονομικής επίθεσης που έχει δεχτεί ο λαός της) μοιάζει σαν χαριτωμένο ανέκδοτο μιας περασμένης εποχής.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

φωτογραφίες: Τατιάνα Μπόλαρη/Ευρωκίνηση

Μέχρι και πριν περίπου επτά χρόνια,τα Εξάρχεια ήταν μια από τις πιο ζωντανές γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, όπου οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και της νύχτας οι κάτοικοι και οι επισκέπτες κυκλοφορούσαν αμέριμνοι ακόμη και τις πιο προχωρημένες ώρες χωρίς να νιώθουν ότι κινδυνεύουν. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσαν ως τότε οι ώρες που οι συνήθεις ρυθμοί της περιοχής παραβιάζονταν από τους «εξωτερικούς εισβολείς» των ΜΑΤ της ΕΛΑΣ. τα οποία αντιμετώπιζαν τους Εξαρχειώτες (γηγενείς και επισκέπτες), με πρότυπο τη συμπεριφορά του ισραηλινού στρατού στη κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας. Τα μετέπειτα χρόνια αυτό άλλαξε μιας και εκτός των κατασταλτικών μηχανισμών του Κράτους στη περιοχή εγκαταστάθηκαν με τη προτροπή και την υπόγεια αρωγή του κράτους και διάφοροι ναρκέμποροι και άλλα λούμπεν άτομα σε σημείο εκεί που κάποτε η γειτονιά ήταν ασφαλής να υπάρχει ειδικά τις νυχτερινές ώρες τόσο ο κίνδυνος να σε ληστέψουν ή αν είσαι γυναίκα ακόμη και να σε βιάσουν. Αυτό δεν αποτελεί φυσικά κάποιου είδους κριτική προς τα υποκείμενα που ζουν εκεί ούτε φυσικά και για την ίδια τη περιοχή αφού όπως είπα όλα αυτά έγιναν υπό τη σκέπη του Κράτους. Ενός Κράτους που όπως θα διαβάσετε παρακάτω χρησιμοποιούσε και χρησιμοποιεί από τις αρχές τις δεκαετίας του '80 ως σήμερα τις ίδιες μεθόδους.

Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΗΒΑΣ

Στην εποχή μας η κοινωνία χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που τρώνε και σε αυτούς που τρώγονται.
Είμαστε εγκλωβισμένοι στο μέσο μιας αξιοθρήνητης αγέλης από ζωντανούς-νεκρούς που φοβούνται και περιφρονούν τη ζωή. Εχθροί του ίδιου τους του εαυτού, βλέπουν παντού εχθρούς κοιτώντας στον καθρέπτη των δικών τους εμμονών.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

“…Ξημερώνει Κυριακή.
Έξω ψιλοβρέχει υποσχέσεις.”
(Ευάγριος Αληθινός – Σάββατο βράδυ)
Ο αστικός μύθος λέει ότι οι εκλογές είναι το απαύγασμα της Δημοκρατίας. Στη πραγματικότητα δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα παζάρι. Μια εμποροπανήγυρη της υπόσχεσης και της ελπίδας, όπου νέοι και παλιοί έμποροι απλώνουν και διαφημίζουν την πραμάτεια τους. Παμπάλαιο το προϊόν, ίδιο εδώ και δεκαετίες, αλλά μέσα σε νέες συσκευασίες και κουτιά για να πλασάρεται σαν καινοτόμο, νέο, λειτουργικό: “φτιαγμένο ειδικά για τις απαιτήσεις της εποχής μας”.

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

“Ο Πειραιεύς αποκτά Στάδιον. Η είδησις θα ικανοποιήση όχι μόνον τους Πειραιείς, οι οποίοι παρακολουθούν από ετών την αγωνιστικήν εκδήλωσιν με ενδιαφέρον εγγίζον τα όρια ενός δημιουργικού αθλητικού φανατισμού, αλλά και πάντα άλλον, γνωρίζοντα ότι η ύπαρξις αγωνιστικών χώρων αποτελεί πάντοτε διά την κοινωνίαν μίαν εγγύησιν βελτιώσεως. Την αλήθειαν ταύτην διεκήρυξε ο Πρωθυπουργός κ. Ιωάννης Μεταξάς”. (εφ. Καθημερινή, 19 Οκτωβρίου 1936)

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Ο γνωστός σε όλες/ους μας Καραγκιόζης, είναι κεντρικός χαρακτήρας του παραδοσιακού τουρκικού και ελληνικού Θεάτρου Σκιών, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αποκαλείται με το όνομα του πρωταγωνιστή του. Στα τούρκικα ονομάζεται Karagöz που σημαίνει μαυρομάτης. Διάφοροι λαϊκοί θρύλοι έχουν διαμορφωθεί σχετικά με την καταγωγή του Καραγκιόζη. Παραδοσιακά πιστεύεται ότι δημιουργός του ήταν ο Σεΐχ Κιουστερί που καταγόταν από τη Προύσα και πέθανε εκεί το 1366. 

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Μια από τις πιο καλοστημένες φασιστικές απάτες (η οποία δυστυχώς από τη πλειοψηφία του κόσμου θεωρείται αληθινή), είναι η αρχαία καταγωγή του γνωστού φασιστικού/ναζιστικού χαιρετισμού (με το δεξί χέρι τεντωμένο στο ύψος του ώμου), όπου κάθε φασίστας, ανάλογα με τη χώρα προέλευσής του τον τοποθετεί ως αρχαίο δικό του χαιρετισμό. Οι Γερμανοί ναζί ισχυρίζονται ότι ο συγκεκριμένος χαιρετισμός είναι γερμανικός μεσαιωνικός χαιρετισμός, οι Ιταλοί φασίστες ότι είναι ρωμαϊκός και, φυσικά, οι πιο ξεφτίλες όλων των απανταχού φασιστών, οι Έλληνες, σύμφωνα με τους οποίους ο χαιρετισμός είναι δωρικός χαιρετισμός, made in Sparta…

Γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Στην Ιστορία του ανθρώπινου είδους, από τότε που δημιουργήθηκε η γραφή, έχουν καταγραφεί χιλιάδες ονόματα ανθρώπων που έπραξαν για το καλό της ανθρωπότητας και ακόμα περισσότερων που έπραξαν για το κακό. Για τους τελευταίους, η ιστορία συνήθως είναι εγκωμιαστική και, φυσικά, παραχαραγμένη και γραμμένη έτσι ώστε να τους παρουσιάζει ως τους καλύτερους όλων, όπως για παράδειγμα διάφορους αυτοκράτορες που αποδεδειγμένα ήταν σφαγείς ολόκληρων λαών. Όταν όμως διαβάζουμε την ιστορία τους (γραμμένη πολλές φορές από το δικό τους περιβάλλον-αυτό των νικητών), δεν θα βρούμε ούτε μισή κηλίδα αίμα σε ό,τι τους αφορά. Το μεγαλύτερο όμως κουσούρι της Ιστορίας, είναι η αμνησία της όσον αφορά τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν δίπλα σε αυτούς που πέρασαν στην αθανασία και το όνομά τους και οι πράξεις τους είναι ανεξίτηλα καταγεγραμμένα. Και αυτό ανέκαθεν το θεωρούσα ως τη μεγαλύτερη αδικία της. Για παράδειγμα: όλοι γνωρίζουν τον Λεωνίδα, τον βασιλιά των Σπαρτιατών που στάθηκε στις Θερμοπύλες απέναντι στην ισχυρότερη αυτοκρατορία της εποχής του, την Περσική. Κανένας όμως δεν γνωρίζει τα ονόματα των υπόλοιπων τριακοσίων Σπαρτιατών, πόσο μάλλον των επτακοσίων Θεσπιέων που πολέμησαν πλάι τους.

γράφει ο Αντώνης Ζήβας

Όταν στην Ελλάδα ξεκινούσε η λεγόμενη οικονομική κρίση (στην πραγματικότητα μια οικονομική επίθεση προς τα οικονομικά μεσαία και χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού), μια «νέα» λέξη καταλάμβανε όλο και περισσότερο χώρο στην οικονομική αφήγηση και κριτική – η λέξη «νεοφιλελευθερισμός». Συχνά διαβάζουμε (κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) σχόλια και κριτικές προς διάφορους απολογητές του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος, όπου η κατάληξη τους είναι να τους αποκαλούν «νεοφιλελέδες». Πόσοι άνθρωποι όμως γνωρίζουν ποιες είναι οι οικονομικές προτάσεις του νεοφιλελευθερισμού; Ποιοι ήταν οι εμπνευστές του; Πώς και με ποια μέσα προσπάθησαν να τον εφαρμόσουν;