Απόδοση: Γιάννης Καστανάρας

Ο Λούις Σεπούλβεδα (Luis Sepulveda Calfucura), ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς υπέκυψε στον κορονοΐο στις 16 Απριλίου 2020. Ο Χιλιανός λογοτέχνης  και ακτιβιστής γεννήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1949. Σε νεαρή ηλικία στρατεύτηκε στο κομμουνιστικό και αργότερα στο σοσιαλιστικό κίνημα της χώρας του, συνεργάστηκε με την κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε σε θέματα πολιτισμού (υπήρξε μέλος της σωματοφυλακής του Χιλιανού προέδρου),  συνελήφθη και φυλακίστηκε μετά το φασιστικό πραξικόπημα του Πινοσέτ, πέρασε στην παρανομία, συνελήφθη εκ νέου και καταδικάστηκε σε ισόβια, για να διαφύγει τελικά στην Ευρώπη όπου συνέχισε το συγγραφικό του έργο και τον αγώνα του εναντίον της δικτατορίας. Το «αυτοβιογραφικό» κείμενό του που ακολουθεί, είναι ουσιαστικά το περιεχόμενο μιας συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στο επίσημο όργανο της UNICEF, της οποίας υπήρξε ενεργό μέλος. 

Γράφει (ενίοτε κλέβοντας από δω κι από κει) ο Γιάννης Καστανάρας

«Όταν ακούς τον Miles να παίζει, είναι αυτό που είναι, όποια κοινωνική θωράκιση κι αν φοράει» - David Sanborn, σαξοφωνίστας

Το καλοκαίρι του 1991 ο Miles εμφανίστηκε στο Φεστιβάλ Jazz του Μοντρέ και με παλιόφιλους στο La Villette του Παρισιού. Εκτός σκηνής ήταν εξασθενημένος αλλά πάνω στη σκηνή τα έδινα όλα, όπως πάντα. Ο Γάλλος υπουργός Πολιτισμού είχα αναγορεύσει τον πάλαι ποτέ Πρίγκιπα του Σκότους σε Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής, αποκαλώντας τον «Πικάσο της jazz» και εγκωμιάζοντας την αδιάλλακτη άρνησή του να υπακούει σε νόμους πέρα από τους δικούς του. Ωστόσο, ήταν έτοιμος να υποκλιθεί σε μια ανώτερη δύναμη, αν και με τους δικούς του τραχείς όρους.

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΣΤΑΝΑΡΑΣ

«Νίκησα τον κύριο Τζέφρις επειδή ήμουν καλύτερος από αυτόν σε κάθε φάση του αγώνα. Πριν ακόμα ανέβω στο ρινγκ ήμουν  βέβαιος ότι θα βγω νικητής. Ποτέ δεν πέρασε κάτι διαφορετικό απ' το μυαλό μου» -Τζακ Τζόνσον, 1910

Όταν ο Τζο Φρέιζερ νικούσε στα σημεία και στο δέκατο πέμπτο γύρο τον Μοχάμεντ Άλι, ο αγώνας των δυο πυγμάχων για τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή βαρέων βαρών θα έμενε στην ιστορία ως «Η Μάχη του Αιώνα». Ήταν η πρώτη φορά που ο τριαντάχρονος Άλι γνώριζε την ήττα μέσα στο ρινγκ από έναν αντίπαλο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε τριάντα μια νίκες και καμία ήττα ενώ ο Φρέιζερ είκοσι έξι νίκες, παραμένοντας και αυτή τη φορά αήττητος. Σίγουρα ήταν ένας συγκλονιστικός αγώνας ανάμεσα σε δυο μαύρους γίγαντες για τους οποίους (και ιδιαίτερα για τον Άλι) έχουν καταναλωθεί τόνοι μελάνι.

Ωστόσο, σχεδόν εξήντα χρόνια νωρίτερα, ένας άλλος πυγμαχικός αγώνας που επίσης είχε χαρακτηριστεί ως «Η Μάχη του Αιώνα», συντάραξε την Αμερική αφήνοντας άναυδο και οργισμένο ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων, οι οποίοι αρνιόντουσαν να παραδεχτούν ότι οι μαύροι ήταν άνθρωποι και είχαν ίσα δικαιώματα. Ο ρατσισμός άλλωστε καλά κρατεί…

Είναι γνωστό ότι οι Beatles υπήρξαν γενναιόδωροι με λιγότερο (έως πολύ λιγότερο) γνωστούς καλλιτέχνες και ότι ιδίως το δίδυμο oι Lennon και McCartney (σαν ντουέτο ή καθένας μόνος του) έγραψε τραγούδια που τα ηχογράφησαν ονόματα όπως οι Fourmost (“I’m In Love”), oι Badfinger (“Come and Get It”), η Mary Hopkin (“Goodbye”), η Cilla Black (“It’s For You”) και οι Peter and Gordon (“A World Without Love”), μεταξύ άλλων. Ωστόσο, εκείνο που άφησε ιστορία ήταν το “I Wanna Be Your Man” μια σύνθεση των Lennon/McCartney που οι δυο Beatles είχαν συνθέσει αρχικά για να το τραγουδήσει ο Ringo Starr προκειμένου να συμπεριληφθεί στο δεύτερο στούντιο άλμπουμ του κουαρτέτου από το Λίβερπουλ. Ένα τραγούδι που σε ένα μοναδικό παιχνίδι της μοίρας αποτέλεσε το δεύτερο σινγκλ των Rolling Stones. Οι Beatles είχαν ήδη ηχογραφήσει μια σειρά από επιτυχημένα σινγκλ και ένα εξίσου επιτυχημένο ντεμπούτο LP και μέσα σε λίγους μήνες είχαν γίνει το νέο μεγάλο όνομα της βρετανικής μουσικής σκηνής, στα πρόθυρα να κατακτήσουν την υφήλιο.

«Ο Gary Davis είναι ένας από τους μάγους της σύγχρονης μουσικής» - Bob Dylan

Ο Rev(erend) Gary Davis γεννήθηκε στο Λόρενς της Νότιας Kαρολίνας στις 30 Απριλίου 1896 και πέθανε στο Χάμοντον του Νιού Τζέρσι στις 5 Μαΐου 1972. Στη διάρκεια της καριέρας του έγινε ένας από τους πλέον πολύμορφους κιθαρίστες του εικοστού αιώνα και το παίξιμό του με τα δάχτυλα επηρέασε τους πάντες, από τον Bob Dylan, τον Taj Mahal, τον Jorma Kaukonen, τον Ry Cooder (ο οποίος μάλιστα μαθήτευσε δίπλα στον Davis) και τους Grateful Dead μέχρι τον Keb’ Mo και τον Blind Boy Fuller.

Προφανώς δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει ακούσει έστω και για μια φορά στη ζωή του, κάπου, κάποτε, από κάποιον/οιους, το “Louie Louie”, ένα από τα κομμάτια που άσκησαν και εξακολουθούν να ασκούν όσο λίγα τόσο μεγάλη επιρροή στην ιστορία του rock and roll. Οι περισσότεροι μάλιστα θα θυμάστε τη μνημειώδη σκηνή από το Animal House (ελλ. Τρελό Θηριοτροφείο), όπου ένας John Belushi ξεσαλώνει κυριολεκτικά με την παρέα του στο frat party πνιγμένος στο αλκοόλ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον διασκευασμένα τραγούδια όλων των εποχών και κάθε μπάντα που εξαρχής θέλει να σέβεται τον εαυτό της το συμπεριλαμβάνει στο πρώιμο (και όχι μόνον) ρεπερτόριό της. Μολονότι πολλοί πιστεύουν ότι οι πρώτοι που το ηχογράφησαν ήταν οι Kingsmen τον Αύγουστο του 1963, η ιστορία του “Louie Louie” ξεκινά αρκετά χρόνια νωρίτερα. 

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Στο παρόν κείμενο υπάρχουν συγκεντρωμένες μερικές σύντομες προσωπικές απόψεις για όμορφα δισκάκια από εγχώριες μπάντες που άκουσα τους τελευταίους μήνες και έχουν δημοσιευτεί στον προσωπικό μου λογαριασμό και στον λογαριασμό του Merlin's Music Box στο facebook. Είναι πολύ ενθαρρυντικό που συνεχώς εμφανίζονται τόσο καλές δουλειές με μεράκι, υπομονή, επιμονή και έμπνευση από νέα, κυρίως, παιδιά, που ξοδεύουν χρόνο και χρήμα για να πραγματώσουν τα όνειρά τους στη μουσική. Να παρακολουθείτε τη σκηνή και να τη στηρίζετε και να τη σέβεστε, γιατί πραγματικά της αξίζει...

Συνέντευξη: Abies Sylos & Γιάννης Καστανάρας

"Θα ακολουθήσει το πρώτο μεγάλο κεφάλαιο στην περιπέτεια του καινοφανούς και ολοζώντανου ραδιοφώνου, που αγκαλιάστηκε από χιλιάδες ακροατές γιατί κουβαλάει την βαριά ιστορία του Δεύτερου Προγράμματος αλλά κάνει το μεγάλο επόμενο βήμα: στέκεται γερά στα πόδια του χωρίς ομφάλιο λώρο με το κράτος, χωρίς πειθήνιους διευθυντές, χωρίς εργοδότη. Όπλο μας είναι ο πολιτισμός και σύμμαχοί μας είστε εσείς, απέναντι στην ωμότητα του κράτους και τα παραμύθια των κονδυλοφόρων. Μείνετε συντονισμένοι στο metadeftero.gr. Μείνετε μαζί μας." (Από την ανακοίνωση του Μεταδεύτερο λίγο πριν αρχίσει να εκπέμπει από το Πατάρι του Music Corner, Μάιος 2014)

Χωρίς ιδιοκτήτη Μ.Μ.Ε. πίσω του, χωρίς διαφημίσεις, το Μεταδεύτερο διαδικτυακό ραδιόφωνο πολιτιστικής και πολιτικής παρέμβασης μεταδίδει εδώ και τρία συνεχή χρόνια 24ωρο ζωντανό και προηχογραφημένο πρόγραμμα, με εκπομπές για τις τέχνες, δημοσιογραφικά μαγκαζίνο, καθώς και με τακτικές επίσης ζωντανές (live) μεταδόσεις συναυλιών.

Το metadteftero.gr δημιουργήθηκε αρχικά εντός της ΕΡΤ λίγο μετά την επιβολή του “μαύρου” το καλοκαίρι του 2013. Ξεκίνησε το πρόγραμμά του μέσα από τη πλατφόρμα της ERTopen όπου μετά από λίγο καιρό ήρθε σε σύγκρουσή με τους εργατοπατέρες της ΠΟΣΠΕΡΤ.
Η ομάδα αποχώρησε για να διατηρήσει την ανεξαρτησία της και την αξιοπρέπεια της, θέλοντας να διαφυλάξει παράλληλα την ακηδεμόνευτη αντίληψη του για το ραδιόφωνο, χωρίς τις παθογένειες που συναντάμε σε ιδιωτικά αλλά και δημόσια Μ.Μ.Ε..
Ένα στοίχημα μέσα από ένα διαρκή αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του πολιτισμού, τον εκφασισμό και τη λογοκρισία, όπως και ενάντια στον ολοκληρωτικό έλεγχο της ενημέρωσης και του πολιτισμού από το κράτος και τις επιχειρήσεις.
Eκ μέρους του Μεταδεύτερο μίλησε στο Merlin’s Music Box η ΔΑΝΑΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, ενώ στη συζήτηση συμμετείχαν δυο παραγωγοί του ραδιοσταθμού και εκλεκτά μέλη της παρέας του Merlin’s, ο Αντώνης Ζήβας και ο Βαγγέλης Χαλικιάς.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Με μια κίνηση του χεριού της και μια λοξή ματιά που δηλώνει αψηφισιά και ταυτόχρονα περιφρόνηση, η 39χρονη ακτιβίστρια Gloria Richardson απομακρύνει το όπλο του Εθνοφρουρού που μια στιγμή νωρίτερα σημάδευε διαδηλωτές κατά των φυλετικών διακρίσεων και υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων στη γενέτειρά της, το Κέιμπριτζ του Μέριλαντ.

Μετάφραση: Πινόκια

Οι Crass έχουν περάσει πλέον στην ιστορία. Έχουν γράψει βιβλία κι έχουν γραφτεί βιβλία γι’ αυτούς καθώς υπήρξαν ένα συγκρότημα που πρόβαλλε δραστικά μια διαφορετική αντίληψη για τη ζωή, την ειρήνη, την αναρχική θεωρία και πράξη και τον επαναστατικό ακτιβισμό. Στην εποχή τους οι Crass τα έδωσαν όλα, προσπαθώντας να γελοιοποιήσουν τη θατσερική εξουσία υπερνικώντας κάθε εμπόδιο και στιγματίζοντας με λόγια και έργα κάθε μορφή πολιτεύματος. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ανακοίνωση για τη διάλυση της μπάντας και παρουσιάστηκε ταυτόχρονα με το τελευταίο τους προκλητικό πόνημα, το άλμπουμBest Before 1984 που είδε το φως την χρονιά του Όργουελ. Στα ελληνικά δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο δεύτερο τεύχος του Merlin's Music Box μεταφρασμένο από τα γαλλικά, αλλά τότε είχε κάποιες παραλείψεις και μερικά λαθάκια.

Γράφει (και αντιγράφει) ο Γιάννης Καστανάρας

"Δεν είναι η ένταση αλλά η διάρκεια του πόνου αυτό που λυγίζει τη θέληση για αντίσταση". (Το Γυμνό Γεύμα)

Ο William S. Burroughs ήταν μεγαλύτερος σε ηλικία και σίγουρα πολύ πιο κυνικός από τους άλλους της γενιάς των beatniks. Είχε μεγαλώσει με αρκετά προνόμια στο Σεντ Λιούις, πριν καταλήξει να σπουδάζει στο Χάρβαρντ. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του τα ενδιαφέροντά του κινούνταν γύρω από το έγκλημα, τα όπλα και τα ναρκωτικά. Στα μέσα της δεκαετίας του ’40 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη όπου βυθίστηκε με τα μπούνια στον υπόκοσμο της πόλης. Εθίστηκε στην ηρωίνη και συνάντησε τη σύζυγό του Joan Vollmer. Μερικά χρόνια αργότερα το ζεύγος μετακόμισε σε ένα άθλιο αγρόκτημα στο Ανατολικό Τέξας για να καλλιεργήσει βαμβάκι, πορτοκάλια και μαριχουάνα. Ο Burroughs συνέχισε να αναπτύσσει τις σκοτεινές του συνήθειες και ο Jack Kerouac απαθανάτισε εκείνο το ελεεινό μέρος σε ένα επεισόδιο του βιβλίου του Στο Δρόμο. Κάποια στιγμή ο Burroughs πυροβόλησε κατά λάθος και σκότωσε τη γυναίκα του σε μια προσπάθεια να αναπαραστήσει το κλασικό κόλπο του Γουλιέλμου Τέλλου.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Στη διάρκεια των πρώτων τους εμφανίσεων μπροστά σε ένα κοινό που το αποτελούσαν ως επί το πλείστον φίλοι της μπάντας από το Λος Άντζελες, οι Germs ξεχώριζαν για το θόρυβο και το χαμό που προκαλούσαν. Στη πρώτη τους κιόλας ζωντανή εμφάνιση, ο Darby Crash, ο τραγικός τραγουδιστής τους, έχωσε το μικρόφωνο σε ένα βάζο με φιστικοβούτυρο και πασαλείφτηκε με γλυκόριζα. Η μπάντα μπορεί να μην είχε ακόμα δικά της τραγούδια, αλλά η τάση της για σκάνδαλα ήταν ολοφάνερη σε κάθε της συναυλία. Συχνά ξεσπούσαν καβγάδες, καρέκλες διαλύονταν (πάνω σε πλάτες ή κεφάλια), μικρόφωνα εκτοξεύονταν από τη μια άκρη στην άλλη. Κοινώς, ένα υγιές punk rock χάος. Αν κάπου κάπου έσταζε και λίγο αίμα, ακόμα καλύτερα…

"Η jazz δεν πέθανε. Απλώς μυρίζει παράξενα"... FZ

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Λοιπόν, το ψητό είναι εδώ και σερβίρεται με μια αλλόκοτη συνταγή. Στο γυμνάσιο, εκεί γύρω στα δεκάξι-δεκαεπτά γνώρισα τον Φραγκογιάννη. Ο Φραγκογιάννης ήταν ένας παράξενος τύπος, μ’ ένα μόνιμο χαμόγελο χαραγμένο στα χείλη, μέτριο ύψος – είχε κάτι το ανατολίτικο η φάτσα του με έντονη τριχοφυΐα για την ηλικία του. Δεν μπορώ να πω ότι κάναμε ιδιαίτερη παρέα αλλά τύχαινε να βρεθούμε σε κάποια πάρτι ή σε κάποιους μαθητικούς χορούς και μιλούσαμε λίγο για μουσική. Ο Φραγκογιάννης, που λέτε, είχε μια σεβαστή δισκοθήκη για τα μέσα προς τέλη της δεκαετίας του ’70 και όπως ήταν φυσικό ήταν ο πρώτος που καλούσαν στα πάρτι για να φέρνει δίσκους. Ίσαμε δω καλά. Έλα όμως που ο Φραγκογιάννης στα πάρτι έσκαγε μόνο με ένα δίσκο, ένα δίσκο που την πρώτη φορά που είδα το εξώφυλλό του ένιωσα μια ανατριχίλα, σαν από φόβο, σαν από δέος. Εκείνη η εικόνα της κοπελιάς που έμοιαζε έτοιμη να ξεμπουκάρει από τον τάφο (στην πραγματικότητα ήταν μια άδεια πισίνα) σίγουρα ήταν εντυπωσιακή. Ο δίσκος αυτός ήταν το Hot Rats, το δεύτερο σόλο άλμπουμ του Frank Zappa και για μένα, έναν άνθρωπο το πολιτιστικό επίπεδο του οποίου ακόμα και σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, έχει ελάχιστη σχέση με την τζαζ, κατέληξε με τα χρόνια να γίνει το σημαντικότερο άκουσμα της μέχρι τούδε ζωής μου. Ακόμα αναρωτιέμαι γιατί…

Συνέντευξη: Μιχάλης Πούγουνας - Γιάννης Καστανάρας

Κείμενο: Μιχάλης Πούγουνας

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 ως τα τέλη της δεκαετίας του ’50 χιλιάδες Αμερικάνοι πολίτες κατηγορήθηκαν ως Κομμουνιστές ή ως επιρρεπείς στον Κομμουνισμό και αποτέλεσαν το αντικείμενο ερευνών, ανακρίσεων, διώξεων και φυλακίσεων. Πόσες χιλιάδες ζωές καταστράφηκαν άραγε από τη διαβόητη Μαύρη Λίστα που είχε αναλάβει να καταρτίσει ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι; Ένας άνθρωπος γερμανο-ιρλανδικής καταγωγής που έγινε γνωστός για τις μεθόδους εξόντωσης προοδευτικών διαφωνούντων στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τις οποίες εφάρμοσε αμείλικτα και οι οποίες σήμερα είναι διεθνώς γνωστές με τον χαρακτηρισμό «μακαρθισμός». 

Το καλοκαίρι του 2019 ανακάλυψα για πρώτη φορά το τραγούδι “Brother Can You Spare A Dime”, ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια της Μεγάλης Οικονομικής Ύφεσης, με πολλές και διαφορετικές εκτελέσεις από αναρίθμητα μεγάλα και μικρά ονόματα της μουσικής. Με αφορμή το συγκεκριμένο κομμάτι και χάρη στην εύνοια της τύχης έμαθα την ιστορία του συνθέτη του, Jay Gorney, ο οποίος το συνέθεσε στις αρχές της δεκαετίας του '30 πάνω σε στίχους του φίλου του, Edgar Yipsel "Yip" Harburg.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Tο Absolutely Live που κυκλοφόρησε το 1970, είναι το μόνο επίσημο live άλμπουμ που κυκλοφόρησαν οι Doors στη διάρκεια της ζωής του Jim Morrison. Είναι επίσης ένα παρεξηγημένο άλμπουμ. Οι ιστορικοί της rock μουσικής το θυμούνται σαν το ντοκουμέντο ενός καλλιτέχνη που βρίσκεται σε παρακμή. Στην πραγματικότητα, το Absolutely Live συλλαμβάνει μια εποχή, όταν ο Jim Morrison ανακάλυπτε ένα νέο καλλιτεχνικό οίστρο μέσω του πρωτοποριακού θεάτρου.

Του Billy Bragg*

(μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας)

Οι Clash ήταν η σπουδαιότερη αντάρτικη μπάντα όλων των εποχών. Η δέσμευσή τους να δημιουργήσουν μια πολιτική pop κουλτούρα ήταν η σφραγίδα που όρισε το βρετανικό punk κίνημα. Αλλά ήταν και ένα εγωκεντρικό όχημα γεμάτο αντιφάσεις. Γι’ αυτό και ονομάζονταν "The Clash". Ήθελαν απεγνωσμένα να γίνουν ροκ σταρ, αλλά την ίδια στιγμή ήθελαν να κάνουν τη διαφορά.

Απόδοση*: Γιάννης Καστανάρας

"Ήξερα, λοιπόν, από πρώτο χέρι ότι δεν υπήρχε χειρότερο ναρκωτικό για να μπλέξεις από την ηρωίνη, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν βίωσα κάμποσες φριχτές εμπειρίες ψάχνοντας μια ουσία που να μου ταιριάζει..."