"Η jazz δεν πέθανε. Απλώς μυρίζει παράξενα"... FZ

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Λοιπόν, το ψητό είναι εδώ και σερβίρεται με μια αλλόκοτη συνταγή. Στο γυμνάσιο, εκεί γύρω στα δεκάξι-δεκαεπτά γνώρισα τον Φραγκογιάννη. Ο Φραγκογιάννης ήταν ένας παράξενος τύπος, μ’ ένα μόνιμο χαμόγελο χαραγμένο στα χείλη, μέτριο ύψος – είχε κάτι το ανατολίτικο η φάτσα του με έντονη τριχοφυΐα για την ηλικία του. Δεν μπορώ να πω ότι κάναμε ιδιαίτερη παρέα αλλά τύχαινε να βρεθούμε σε κάποια πάρτι ή σε κάποιους μαθητικούς χορούς και μιλούσαμε λίγο για μουσική. Ο Φραγκογιάννης, που λέτε, είχε μια σεβαστή δισκοθήκη για τα μέσα προς τέλη της δεκαετίας του ’70 και όπως ήταν φυσικό ήταν ο πρώτος που καλούσαν στα πάρτι για να φέρνει δίσκους. Ίσαμε δω καλά. Έλα όμως που ο Φραγκογιάννης στα πάρτι έσκαγε μόνο με ένα δίσκο, ένα δίσκο που την πρώτη φορά που είδα το εξώφυλλό του ένιωσα μια ανατριχίλα, σαν από φόβο, σαν από δέος. Εκείνη η εικόνα της κοπελιάς που έμοιαζε έτοιμη να ξεμπουκάρει από τον τάφο (στην πραγματικότητα ήταν μια άδεια πισίνα) σίγουρα ήταν εντυπωσιακή. Ο δίσκος αυτός ήταν το Hot Rats, το δεύτερο σόλο άλμπουμ του Frank Zappa και για μένα, έναν άνθρωπο το πολιτιστικό επίπεδο του οποίου ακόμα και σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, έχει ελάχιστη σχέση με την τζαζ, κατέληξε με τα χρόνια να γίνει το σημαντικότερο άκουσμα της μέχρι τούδε ζωής μου. Ακόμα αναρωτιέμαι γιατί…

Συνέντευξη: Μιχάλης Πούγουνας - Γιάννης Καστανάρας

Κείμενο: Μιχάλης Πούγουνας

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 ως τα τέλη της δεκαετίας του ’50 χιλιάδες Αμερικάνοι πολίτες κατηγορήθηκαν ως Κομμουνιστές ή ως επιρρεπείς στον Κομμουνισμό και αποτέλεσαν το αντικείμενο ερευνών, ανακρίσεων, διώξεων και φυλακίσεων. Πόσες χιλιάδες ζωές καταστράφηκαν άραγε από τη διαβόητη Μαύρη Λίστα που είχε αναλάβει να καταρτίσει ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι; Ένας άνθρωπος γερμανο-ιρλανδικής καταγωγής που έγινε γνωστός για τις μεθόδους εξόντωσης προοδευτικών διαφωνούντων στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τις οποίες εφάρμοσε αμείλικτα και οι οποίες σήμερα είναι διεθνώς γνωστές με τον χαρακτηρισμό «μακαρθισμός». 

Το καλοκαίρι του 2019 ανακάλυψα για πρώτη φορά το τραγούδι “Brother Can You Spare A Dime”, ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια της Μεγάλης Οικονομικής Ύφεσης, με πολλές και διαφορετικές εκτελέσεις από αναρίθμητα μεγάλα και μικρά ονόματα της μουσικής. Με αφορμή το συγκεκριμένο κομμάτι και χάρη στην εύνοια της τύχης έμαθα την ιστορία του συνθέτη του, Jay Gorney, ο οποίος το συνέθεσε στις αρχές της δεκαετίας του '30 πάνω σε στίχους του φίλου του, Edgar Yipsel "Yip" Harburg.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Tο Absolutely Live που κυκλοφόρησε το 1970, είναι το μόνο επίσημο live άλμπουμ που κυκλοφόρησαν οι Doors στη διάρκεια της ζωής του Jim Morrison. Είναι επίσης ένα παρεξηγημένο άλμπουμ. Οι ιστορικοί της rock μουσικής το θυμούνται σαν το ντοκουμέντο ενός καλλιτέχνη που βρίσκεται σε παρακμή. Στην πραγματικότητα, το Absolutely Live συλλαμβάνει μια εποχή, όταν ο Jim Morrison ανακάλυπτε ένα νέο καλλιτεχνικό οίστρο μέσω του πρωτοποριακού θεάτρου.

Του Billy Bragg*

(μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας)

Οι Clash ήταν η σπουδαιότερη αντάρτικη μπάντα όλων των εποχών. Η δέσμευσή τους να δημιουργήσουν μια πολιτική pop κουλτούρα ήταν η σφραγίδα που όρισε το βρετανικό punk κίνημα. Αλλά ήταν και ένα εγωκεντρικό όχημα γεμάτο αντιφάσεις. Γι’ αυτό και ονομάζονταν "The Clash". Ήθελαν απεγνωσμένα να γίνουν ροκ σταρ, αλλά την ίδια στιγμή ήθελαν να κάνουν τη διαφορά.

Απόδοση*: Γιάννης Καστανάρας

"Ήξερα, λοιπόν, από πρώτο χέρι ότι δεν υπήρχε χειρότερο ναρκωτικό για να μπλέξεις από την ηρωίνη, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν βίωσα κάμποσες φριχτές εμπειρίες ψάχνοντας μια ουσία που να μου ταιριάζει..."

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Κατά γενική ομολογία, ο Rory Gallagher υπήρξε αυθεντικός. Με τη μουσική του βαθιά ριζωμένη στα αμερικανικά blues, η ποιότητα όσο και η τεχνική του στην κιθάρα είναι μοναδικές με αποτέλεσμα να έχει κερδίσει επάξια μια ξεχωριστή θέση στο πάνθεον του rock and roll. Μολονότι η Αμερική ως επί το πλείστον τον αγνόησε, η Ευρώπη, και ιδίως η πατρίδα του η Ιρλανδία, τον λάτρεψε σαν μουσικό αλλά και σαν άνθρωπο, χάρη στην ακεραιότητα και την σεμνότητα του χαρακτήρα του.
Πολλά είναι γνωστά για αυτόν τον σπουδαίο μουσικό και κιθαρίστα, αλλά υπάρχει ένα ιδιαίτερο γεγονός στην καριέρα του που θα μπορούσε να είχε αποκτήσει κοσμοϊστορική σημασία: η πρόταση των Rolling Stones να γίνει ο βασικός σολίστας του συγκροτήματος.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

"Όταν πάψουμε να λατρεύουμε τον Θεό και τους εκμεταλλευτές, μόνο τότε θα ζήσουμε συντροφικά με αμοιβαίο σεβασμό και αγάπη" (Φρανθίσκο Φερέρ)

Σήμερα ο Φρανθίσκο Φερέρ (Francisco Ferrer i Guàrdia, 1859–1909) αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους παιδαγωγούς στην ιστορία και το έργο του Η Προέλευση και τα Ιδανικά του Μοντέρνου Σχολείου θεωρείται πρωτοποριακό στις μέρες μας, πόσον μάλλον στην εποχή που γράφτηκε. Ο Φερέρ ήταν ένας αναρχικός στοχαστής και οραματιστής μιας καλύτερης κοινωνίας και όπως ήταν φυσικό η παιδαγωγική του μέθοδος προκάλεσε τη μήνη του βαθιά καθολικού ισπανικού κράτους με αποτέλεσμα να εκτελεστεί ως "αιρετικός", κατηγορούμενος για μια εξέγερση στην οποία ο ίδιος ούτε καν συμμετείχε. 

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Στις αρχές του 1960, ο Ζαν-Πολ Σαρτρ και η Σιμόν ντε Μποβουάρ αποδέχτηκαν πρόσκληση να επισκεφτούν την Κούβα και να διαπιστώσουν από πρώτο χέρι τα πρώτα αποτελέσματα της Επανάστασης. Στις 8 Ιανουαρίου του προηγούμενου χρόνου, οι «μπαρμπούδος» του Φιντέλ Κάστρο, του Ερνέστο Γκεβάρα και του Καμίλο Σιενφουέγος, είχαν μπει θριαμβευτικά στην Αβάνα κάτω από τους ενθουσιώδεις πανηγυρισμούς της συντριπτικής πλειοψηφίας του κουβανικού λαού ο οποίος, έχοντας ξεφορτωθεί τον μισητό δικτάτορα Φουλχένιο Μπατίστα, προσέβλεπε σε ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα.

του Geoff Andrews (Μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας*)

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 2 Νοεμβρίου 1975, το πτώμα του Πιέρ Πάολο Παζολίνι, συγγραφέα, σκηνοθέτη, και ενός από τους σημαντικότερους διανοούμενους της Ιταλίας, βρέθηκε σε μια ερημιά στην Όστια, λίγο πιο έξω από τη Ρώμη. Αρκετές ώρες νωρίτερα, ο Πίνο Πελόζι, ο επονομαζόμενος «Βάτραχος», ένας 17χρονος εκδιδόμενος άνδρας, συνελήφθη ενώ οδηγούσε την Άλφα Ρομέο του Παζολίνι τρέχοντας με μεγάλη ταχύτητα κατά μήκος της προκυμαίας της Όστια. Ο Πελόζι κατηγορήθηκε για τη αποτρόπαιη δολοφονία του Παζολίνι. Υποτίθεται ότι ο Παζολίνι είχε «ψωνίσει» τον Πελόζι έξω από τον σταθμό Τέρμινι, τον είχε πάει για φαγητό σε μια πιτσαρία και, στη συνέχεια, στην Όστια, για σεξ. Ο Πελόζι ισχυρίστηκε ότι είχε σκοτώσει τον Παζολίνι ευρισκόμενος σε αυτοάμυνα, όταν ο τελευταίος είχε προσπαθήσει να τον σοδομίσει με ένα ξύλινο ραβδί, αλλά μετά από μια παρατεταμένη δίκη κρίθηκε ένοχος το 1976 και καταδικάστηκε σε εννέα χρόνια φυλακή.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Τον είδα για πρώτη φορά με τις Μουσικές Ταξιαρχίες στο υπόγειο του Αχ Μαρία, εκεί στη Σολωμού, απέναντι από το σημερινό An Club, το 1981, λίγο μετά την επεισοδιακή συναυλία των Μουσικών Ταξιαρχιών στην Καρδίτσα τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς που είχε καταλήξει στη σύλληψη του Τζιμάκου και άλλων μελών της μπάντας για… βλασφημία των θείων. Δεν είχαν κυκλοφορήσει ακόμα δίσκο, μόνο την περιβόητη κασέτα που δεν είχα ακούσει ακόμα. Κοινώς, δεν γνώριζα απολύτως τίποτα για το συγκρότημα, αλλά τα δημοσιεύματα στον τύπο για το... Καρδι(τσι)ακό Επεισόδιο ήταν αρκετά για να με παρακινήσουν. Εξάλλου, οι προσβολές των θείων ανέκαθεν ήταν κάτι που με γοήτευε...

«Θα το κλείσουμε το Πεντάγωνο» (Jerry Rubin)

«Δεν θα επιτρέψω στο ειρηνευτικό κίνημα να αποκλείσει το Πεντάγωνο» (Λίντον Μπ. Τζόνσον, πρόεδρος των Η.Π.Α.) 

Το καλοκαίρι τους 1967, «το καλοκαίρι της αγάπης» σύμφωνα με τη ρομαντική φρασεολογία των χίπις, είχε τελειώσει. Η Αμερική κλυδωνιζόταν από ένα ολοένα διογκούμενο κύμα αμφισβήτησης και αντικουλτούρας από μια γενιά που, στην πλειοψηφία της, έχει βιώσει τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από δημοσιεύματα και αφηγήσεις για τα ηρωικά κατορθώματα των Αμερικανών στρατιωτών στα διάφορα θέατρα των συγκρούσεων εναντίον του Άξονα. Ο Ψυχρός Πόλεμος είχε ήδη ξεκινήσει από τα τέλη της δεκαετίας του ’40, με την αντικομμουνιστική υστερία του Μακαρθισμού και με την Αμερική να εμπλέκεται ενεργά στον Πόλεμο της Κορέας (1951-1953). Ο κομμουνισμός είναι ο νέος εχθρός των Η.Π.Α. και η χώρα έχει οδηγηθεί σε μια νέα πολεμική σύρραξη που όχι μόνον δεν έδειχνε να έχει τέλος, αλλά καθημερινά στοίχιζε τη ζωή σε δεκάδες Αμερικανούς στρατιώτες. Το Βιετνάμ, μια πληγή που έχαινε, βάθαινε ολοένα και περισσότερο, και μια τεράστια μάζα της νεολαίας σε ολόκληρο τον κόσμο ύψωνε τη γροθιά της διαμαρτυρόμενη για την εμπλοκή της Αμερικής σε μια εμφύλια σύγκρουση στην άλλη άκρη του κόσμου. Ο στρατός του Νοτίου Βιετνάμ αδυνατούσε να αντιμετωπίσει τους κομμουνιστές Βιετκόνγκ του Βορρά και η αμερικανική κυβέρνηση σπαταλούσε αφειδώς έμψυχο και άψυχο υλικό, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το δικτατορικό καθεστώς του Νότου και να αποτρέψει την κατάληψη ολόκληρης της ασιατικής χώρας από τους κομμουνιστές. Στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι μαύροι διεκδικούσαν πολιτικά δικαιώματα και συγκρούονταν με την αστυνομία σε διάφορες πόλεις, με αποκορύφωμα τις ταραχές στην πόλη Ουότς τον Αύγουστο του 1965. Ο Αμερικανός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα, εν όψει μάλιστα των προεδρικών εκλογών που ήταν προγραμματισμένες για το 1968. 

Μετάφραση-προσαρμογή: Γιάννης Καστανάρας

To 1995 ο Legs McNeil, το περιβόητο χαϊδεμένο παιδί του περιοδικού Punk, δήλωσε στο κοινό ενός εθνικού τηλεοπτικού δικτύου που είχε συντονιστεί σε μια εκπομπή του Time-Life για να παρακολουθήσει μια συνοπτική ιστορία του rock & roll, ότι η πραγματική ιστορία του punk ξεκινά με τον Iggy Pop. «Ήταν αυθεντικός. Και αυτό είναι το πρόβλημα με το rock & roll: Δεν υπάρχουν σ' αυτό αρκετοί αυθεντικοί παλαβοί... Νόμιζες ότι μπορούσε να παρασύρει μαζί του ολόκληρο το πλήθος».

Σίγουρα όλα αυτά ακούγονται ωραία και κομψά. Aν σκαλίσεις έναν punk σίγουρα θα ανακαλύψεις κάτι από τον Iggy κάτω από την επιδερμίδα του.

Κείμενο: Γιάννης Καστανάρας

Μετάφραση του άρθρου του Κάρι Ο' Ντελ: Πάνος Τομαράς

Oι Velvet Underground υπερέβησαν κάθε είδους κατηγορία. Αν μη τι άλλο, σίγουρα ήταν εκλεκτικοί. Η μουσική και η ευαισθησία τους έκρυβαν επιρροές από τον Μπομπ Ντίλαν, τον Άντι Γουόρχολ, τον Πιτ Τάουνσεντ και τον Τζον Κέιτζ. Πειραματίζονταν με το φίντμπακ και με απομονωμένες, αγνές νότες όταν δεν το έκανε κανείς και με το θόρυβο προς χάριν του θορύβου. Κάπου κάπου συνέθεταν γλυκές μελωδίες, αλλά κατά βάση ήταν ροκ εντ ρολ καλλιτέχνες που έχτιζαν τα κομμάτια τους πάνω σε έναν αστικό ρυθμό, με στίχους σκληρούς που παρέπεμπαν σε έναν υπόκοσμο, ο οποίος σπάνια έβλεπε το φως της δημοσιότητας. Μουσικό υπόβαθρο: μια αναρχική ενέργεια που πήγαζε μέσα από μια σφιχτή επαναλαμβανόμενη δομή.

Απόδοση:* Γιάννης Καστανάρας

Στις 28 Απριλίου 2017, ο Chris συνάντησε όλα τα μέλη της μπάντας και του τεχνικού προσωπικού των Soundgarden στην Τάμπα της Φλόριντα, για την πρώτη ημερομηνία της ανοιξιάτικης περιοδείας τους. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα έκλειναν το τοπικό φεστιβάλ Rockfest μπροστά σε 6.600 θεατές, παίζοντας μετά τους τοπικούς ήρωες A Day To Remember, οι οποίοι λίγο καιρό πριν είχαν τιμηθεί με το χρυσό κλειδί της πόλης Όκαλα. Την επόμενη νύχτα θα εμφανίζονταν πάλι σαν πρώτο όνομα στο φεστιβάλ Welcome to Rockville, στο Τζάκσονσβιλ, πριν συνεχίσουν νότια για να κλείσουν το φεστιβάλ Fort Rock, στο Φορτ Μάγιερς το επόμενο βράδυ.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

«Ίσως η πιο ριπαρισμένη φωτογραφία στον κόσμο»

Ο Jim Marshall (1936 - 2010) φωτογράφιζε μουσικούς από τη δεκαετία του ’50 και στη διάρκεια της καριέρα του οι φωτογραφίες του κοσμούν περισσότερα από 500 εξώφυλλα δίσκων. Ήταν ο άνθρωπος που απαθανάτισε την τελευταία συναυλία των Beatles το 1966 και τράβηξε μερικές από τις πιο γνωστές φωτογραφίες στα pop φεστιβάλ του Μonterey και του Woodstock το 1967 και το 1969 αντίστοιχα, καθώς και αμέτρητα άλλα ιστορικά γεγονότα. Από πολλούς θεωρείται ο πρώτος γνήσιος φωτογράφος του rock, «ο νονός της rock φωτογραφίας», και για άλλους ο σημαντικότερος που εμφανίστηκε ποτέ.

Του William Burroughs

Μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας

Εικονογράφηση: Conan Nanco

(Το κείμενο του Burroughs και η συνέντευξή του με τον Jimmy Page δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Crawdaddy , Ιούνιος, 1975)

"Όπως όλες οι τέχνες, έτσι και η μουσική έχει μαγική και τελετουργική καταγωγή. Μπορεί άραγε η ροκ μουσική να επιστρέψει σε εκείνες τις τελετουργικές ρίζες, παρασύροντας μαζί και τους θαυμαστές; Μπορεί άραγε η ροκ μουσική να  χρησιμοποιήσει παλιότερες μορφές, όπως την υπερβατική μουσική του Μαρόκου; Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον ανάμεσα στους νέους για τον αποκρυφισμό και για κάθε μέσον που διευρύνει τη συνείδηση. Μπορεί άραγε η ροκ μουσική να ανταποκριθεί άμεσα σε αυτό το ενδιαφέρον; Με λίγα λόγια, υπάρχουν διάφορες διάσπαρτες τάσεις που περιμένουν να συντεθούν. Μπορεί η ροκ μουσική να λειτουργήσει σαν όχημα για αυτή τη σύνθεση;"

Όταν μου ζήτησαν να γράψω ένα άρθρο για το συγκρότημα των Led Zeppelin, αφού πρώτα θα παρακολουθούσα μια συναυλία για να κουβεντιάσω στη συνέχεια με τον Jimmy Page, δεν ήμουν σίγουρος αν θα μπορούσα να το κάνω, καθώς δεν γνωρίζω τόσα για τη μουσική ώστε να δοκιμάσω οτιδήποτε έχει σχέση με μουσικοκριτική ή, έστω, με αξιολόγηση. Έτσι αποφάσισα απλά να παρακολουθήσω τη συναυλία και να μιλήσω με τον Jimmy Page, αφήνοντας το άρθρο να πάρει το δρόμο του. Αν μερικά στοιχεία εξεταστούν απροκατάληπτα, τότε όλο και κάποια άποψη θα διαμορφωθεί μέσα από τα στοιχεία.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Το Ουδέν Νεώτερον Από το Δυτικό Μέτωπο θεωρείται ένα από τα πιο συγκλονιστικά αντιπολεμικά αριστουργήματα που προβλήθηκαν ποτέ στην κινηματογραφική οθόνη, δίπλα πλάι στη Μεγάλη Χίμαιρα του Ζαν Ρενουάρ και το Σταυροί στο Μέτωπο του Στάνλεϊ Κιούμπρικ...

Συνήθως οι νικητές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου επικρίνονται επειδή δεν προέβλεψαν εγκαίρως την απειλή της ναζιστικής Γερμανίας ώστε να την πατάξουν ενώ ακόμα βρισκόταν στα σπάργανα, πριν το φίδι ξετρυπώσει από το αβγό, και αυτή η «αμέλεια» έχει αναλυθεί εκτενώς από τους ιστορικούς τα μεταπολεμικά χρόνια. Υπάρχει, βέβαια, και η άποψη ότι ο Μεγάλος Πόλεμος υπήρξε τόσο ολέθριος και θανάσιμος, έχοντας στην ουσία εξοντώσει εντελώς άσκοπα μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων που κανείς ηγέτης δεν θα ήταν τόσο τρελός ώστε να τον επαναλάβει. Δυστυχώς, όλοι λογάριαζαν χωρίς τον αποτυχημένο ζωγράφο Αδόλφο Χίτλερ και την κλίκα των διεστραμμένων δολοφόνων του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος.

Συνέντευξη: Γιάννης Καστανάρας

O Πέτρος Βούλγαρης είναι γραφίστας με δουλειές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Γεννήθηκε στην Πάτρα και στα 17 έφυγε για την Αθήνα. Με κάποια πέρα-δώθε μεταξύ Αθήνας και εξωτερικού, στα 45 του χρόνια κατέληξε κάτοικος Σύρου. 

Γράφει ο Mark Arm (μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας)

Οι U-Men είναι ένα από τα καλύτερα συγκροτήματα που έχω δει ποτέ. Ήταν υπνωτικοί, φρενήρεις, δυνατοί και συναρπαστικοί. Ήταν αδύνατο να αντισταθείς, να μην σε απορροφήσει ο παράξενος, σκοτεινά παράλογος κόσμος τους. Ανακάτεψαν αβίαστα τους Sonics, τον Link Wray, τους Pere Ubu και τον Captain Beefheart. Οι συναυλίες τους ήταν χαλαρά, μεθυσμένα χορευτικά πάρτι και καμιά τους δεν έμοιαζε με την άλλη.