Σταχυολογεί ο Γιάννης Καστανάρας

 Η Janis έκανε τα αδύνατα δυνατά για να ζήσει όσο πιο έντονα μπορούσε τη ζωή της και μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια κατάφερε να χτίσει γύρω της ένα μύθο που διαρκεί μέχρι σήμερα και όπως φαίνεται θα διαρκέσει για πάντα. Εγκατέλειψε σχετικά νωρίς τη συντηρητική γενέτειρά της στο Τέξας για να γίνει τραγουδίστρια ερμηνεύοντας τα blues με έναν ανεπανάληπτο rock τρόπο. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του «Club των 27» και η κληρονομιά της είναι ευχή και κατάρα για κάθε καλλιτέχνιδα που θέλει να σέβεται τον εαυτό της. Ιδού μερικές άγνωστες (ή γνωστές) και ενδιαφέρουσες (ή αδιάφορες) πτυχές της σύντομης ζωής της...

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Στα τέλη της δεκαετίας του '70, μαθητής ακόμα, πήγα να παρακολουθήσω για πρώτη φορά συναυλία ξένου συγκροτήματος στην Ελλάδα. Χμμμ... Εντάξει, τα παραλέω, δεν επρόκειτο για συναυλία-συναυλία, αλλά για την ταινία The Song Remains The Same, ένα ντοκιμαντέρ των Peter Cliffton και Joe Massot, μια καταγραφή της περιοδείας των Led Zeppelin στις Ηνωμένες Πολιτείες το καλοκαίρι του 1973. Θυμάμαι έντονα τις ενθουσιώδεις αντιδράσεις του κοινού (και τις δικές μου) μετά το τέλος κάθε τραγουδιού, θαρρείς και το συγκρότημα έπαιζε ολοζώντανο μπροστά μας, ένας ασυγκράτητος  χείμαρρος ενθουσιασμού που κατέκλυζε την κατάμεστη (ακόμα και στους διαδρόμους) αίθουσα του κινηματογράφου Απόλλων (ή μήπως ήταν το Αττικόν;) στη Σταδίου.  Ήξερα, φυσικά, τους Zeppelin, αν δεν απατώμαι μόλις είχα αγοράσει το Physical Graffiti και είχα ήδη στη μικρή δισκοθήκη μου το Led Zeppellin, το IV και το Presence. Πήγα να ξαναδώ την ταινία την επόμενη ημέρα, τη μεθεπόμενη, την παραμεθεπόμενη και, νομίζω όλες τις επόμενες ημέρες της εβδομάδας...

"Turn off your mind, relax, and float downstream..."

του Γιάννη Καστανάρα

Δεν θυμάμαι που βρισκόμουν στις 8 Δεκέμβρη 1980, όταν έμαθα για τον θάνατο του Lennon... Αλλά μπορώ να το φανταστώ. Λόγω διαφοράς ώρας με τη Νέα Υόρκη, πρέπει να το πληροφορήθηκα την επόμενη μέρα το πρωί από το ραδιόφωνο που είχε σχεδόν μονίμως ανοιχτό η μάνα μου στην κουζίνα. Θυμάμαι όμως όταν άκουσα εκείνο το τραγούδι του για τους Beatles, το A Day In The Life, και πόσο με είχε εξιτάρει τότε....

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Ένας από τους πιο δραστήριους χαρακτήρες στα χρονικά του ροκ εν ρολ, ο Kim Fowley ήταν αυτό που θα λέγαμε «πολυτεχνίτης» αλλά όχι ερημοσπίτης, χρίζοντας μια καριέρα που διήρκεσε πολλές δεκαετίες: τραγουδιστής, τραγουδοποιός, παραγωγός, μάνατζερ, ντισκ τζόκεϊ, και ποιητής. Ήταν επίσης ο καταλύτης πίσω από μεγάλο μέρος της ποπ μουσικής που εμφανίστηκε στην περιοχή του Λος Άντζελες στη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, οδηγώντας αρκετούς από τους συνεργάτες και τους ευνοούμενούς του στη δόξα και το χρήμα, παραμένοντας ταυτόχρονα μια σκιώδης καλτ μορφή, πολύ έξω από τα περιθώρια του mainstream.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Από το 2010 που η εξαμελής πολυσχιδής ψυχεδελική ομάδα των King Gizzard & the Lizard Wizard εμφανίστηκε στη Μελβούρνη, έχει συσσωρεύσει σταδιακά μία από τις μεγαλύτερες και πιο ποικίλες δισκογραφίες στο σύγχρονο ροκ. Αυτό που ξεκίνησε ως ένα ψυχεδελικού τύπου σερφ-ροκ στα δύο πρώτα EP τους, έχει πλέον εξελιχθεί σε έναν ανεμοστρόβιλο συναυλιακής και στουντιακής δραστηριότητας, σε έναν μηχανισμό που μέχρι στιγμής έχει παράγει καμιά 25αριά άλμπουμ (πέντε μόνο στη διάρκεια του 2017 και άλλα τόσα το 2022), μέσα στα οποία οι KW&LW έχουν απαθανατίσει κάμποσες δεκαετίες ήχων, ένα τριπαριστό κοκτέιλ από γκαράζ, σπαγγέτι-γουέστερν, σερφ, θρας μέταλ, συνθ-ποπ, τζαζ ροκ, ψυχεδελικές η μη ψυχεδελικές μπαλάντες, κράουτροκ και χιπ-χοπ, μέχρι παρατεταμένα προγκρέσιβ τζαμαρίσματα. Ενίοτε δε, πολλά από αυτά (ή μήπως και όλα;!) μέσα στο ίδιο μουσικό έργο.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Η Κατερίνα μπορούσε να γίνει περιστέρι και γεράκι μαζί. Χμ... Το πρώτο σπανίως. Μπορούσε ν α σου μιλάει με τον καλύτερο τρόπο αλλά όταν σε άρχιζε στο βρισίδι σε έβριζε ακατάσχετα, κοιτώντας σε στα μάτια μ' εκείνο το βλέμμα που πετούσε σπίθες. Σε κάρφωνε μ' αυτό και σου πάγωνε κάθε επιχείρημα. Ψυγείο, που λέμε. Η Κατερίνα δεν ήταν το τρελούτσικο κορίτσι που οι περισσότεροι θυμούνται από τις ελληνικές κωμωδίες. Δεν ξέρω πώς ήταν μικρή, εγώ είχα την τύχη να τη γνωρίσω καθώς μπαινόβγαινε σχεδόν καθημερινά εκεί, στο βιβλιοπωλείο του Γαρμπή, τότε που νέος ακόμα προσπαθούσα να ρουφήξω γεύσεις ελευθερίας. Η Κατερίνα είχε χιλιάδες τρόπους να σε βγάζει από τα ρούχα σου, αλλά είχε εκείνο το σκοτεινό ταλέντο που από όποια πλευρά κι αν το παρατηρούσες έχανες την μπάλα...

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

«Για τους περισσότερους, αυτό μπορεί να μη σημαίνει τίποτε, αλλά για μένα ήταν ο ήρωας εκείνος που έσβηνε το τσιγάρο του μέσα στο ποτό του μόλις η κόρη μου έμπαινε στο δωμάτιο. Νομίζω ότι καθένας ανέκαθεν ήξερε ή, έστω, έμαθε σήμερα, ότι ο Lemmy δεν ήταν μόνο από εκείνη την πάστα των ροκ σταρ που πίνουν ουίσκι, αλλά ότι είχε τη μεγαλύτερη καρδιά και αποτέλεσε ένα τόσο σπουδαίο παράδειγμα επειδή ήταν απίστευτα ευγενικός με όλους» - Dave Grohl

Η προσέγγιση του Lemmy στη μουσική τα 40 χρόνια που υπήρξε επικεφαλής των Motörhead και τα άλλα δέκα και βάλε που είχε περάσει με τους Rockin’ Vickers, τους Sam Gopal και τους Hawkwind (συμπεριλαμβανομένης της σύντομης αλλά γόνιμης θητείας του σαν roadie του Jim Hendrix) ήταν πολύ απλή: οι ρίζες της ανιχνεύονται στο πρώτο κύμα του rock and roll. Αυτή ήταν η μουσική που ξύπνησε μέσα του την επιθυμία να αλλάξει τη ζωή του στην αγγλική επαρχία, μια ζωή που ο ίδιος την οδήγησε στα άκρα επειδή ήθελε να τη ζήσει όπως γούσταρε, συνεχίζοντας να δημιουργεί και να παίζει μουσική μέχρι το τέλος.

Κείμενο: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΣΤΑΝΑΡΑΣ

Δεν μπορούμε να πούμε τι θα ήταν ο Lenny Bruce σήμερα, αν ο χάρος δεν τον έπαιρνε μαζί του την τελευταία φορά που τον επισκέφτηκε. Μπορεί να ήταν άγιος ή γκουρού, ή ένα καθωσπρέπει αποτοξινωμένο junkie. Δεν αποκλείεται, πάλι, να είχε παραμείνει ένας διασκεδαστής που θα προκαλούσε το κοινό, την κυβέρνηση και το κατεστημένο, θα ξερνοκοπώντας αισχρόλογα, τα οποία όμως θα σήμαιναν τα πάντα. Αυτό, το τελευταίο, είναι και το πιο πιθανό. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Ο Lenny είχε ένα πρόβλημα που σε τελική ανάλυση δεν ήταν δικό του. Ο Lenny ήθελε να εκστομίζει πάνω στη σκηνή τα ίδια λόγια που χρησιμοποιούσε στην καθημερινότητά του. Για τον περισσότερο κόσμο, ένα κορμί κατατρυπημένο από τις ενέσεις και μουλιασμένο στη μεθεδρίνη δε σημαίνει τίποτε παραπάνω από άλλο ένα ακόμα κουφάρι ξαπλωμένο στο νεκροθάλαμο κάποιου νοσοκομείου περιμένοντας βουβό και ακίνητο την ιατρική γνωμάτευση για τα «αίτια» που προκάλεσαν το θάνατο. Ο Θάνατος… Η ουσία της ζωής και η ύστατη κραυγή της.

Μεταφράζει ο Γιάννης Καστανάρας

Το 1966, ο θρύλος της βιολέτας που ξεπρόβαλε μέσα από τους βάλτους μιας πόλης διυλιστηρίων κοντά στα σύνορα του Τέξας με τη Λουιζιάνα για να ερμηνεύσει θρηνώντας τα blues, έτσι όπως δεν είχε τραγουδήσει ποτέ άλλος λευκός, άνδρας ή γυναίκα, είχε ήδη αρχίσει να ανθίζει. Χιλιάδες κείμενα θα προσπαθούσαν να περιγράψουν την Janis σαν τραγουδίστρια – το Cashbox θα την αποκαλούσε «ένα μείγμα από Leadbelly, ατμομηχανή, Καλάμιτι Τζέιν, Bessie Smith, ένας πύργος πετρελαιοπηγής κι ένα κακής ποιότητας μπέρμπον που διοχετεύτηκε στον 20ό αιώνα κάπου ανάμεσα στο Ελ Πάσο και το Σαν Φρανσίσκο». Ελάχιστοι όμως γραφιάδες θα μπορούσαν να συλλάβουν την πραγματική της φύση. Την Janis Joplin έπρεπε να τη δεις και να την ακούσεις. Ίσως οι καλύτεροι χαρακτηρισμοί για αυτήν αναφέρονταν σε μια γνήσια τραγουδίστρια των blues που σεβόταν τη μουσική – κάποια που έπρεπε να τραγουδάει και όχι κάποια που απλώς ήθελε να τραγουδάει – και ότι αισθανόταν μεγάλη ανασφάλεια από τη στιγμή που ανέβαινε στη σκηνή. Κατά συνέπεια, όλα έβγαιναν στη φόρα. «Χάρη στο ταλέντο της, η Janis Joplin σου δημιουργούσε την εντύπωση ότι κάθε βράδυ έβγαζε τα άντερά της τραγουδώντας», είχε παρατηρήσει ο Bill Graham. «Κατ’ αυτή την έννοια, ήταν σαν την Piaf. Παρακολουθούσες ένα κερί να καίγεται χωρίς άλλο υλικό για να αντικαταστήσει το εξαντλημένο».

Γράφει ο ο Mark Lanegan

(μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας)

Στις 22 Φεβρουαρίου 2022, ο Mark Lanegal, η πάλαι ποτέ φωνή των Screaming Trees, συνεργός, μεταξύ άλλων, στους Queens of the Stone Age και τους Gutter Twins, και ένας σόλο καλλιτέχνης περιωπής, εγκατέλειψε τα εγκόσμια. Ο Lanegan, ένας από τους πιο εκφραστικούς τραγουδιστές της γενιάς του, είχε νοσηλευτεί πάσχοντας από Covid-19 τον Μάρτιο του 2021 και είχε βρεθεί στα πρόθυρα του θανάτου, που τελικά αποφάσισε να μην του χαριστεί. Τα παρακάτω αποσπάσματα περιλαμβάνονται σε ένα μικρό βιβλίο που ο Mark δημοσίευσε τον Δεκέμβριο του 2021 με τίτλοDevil in a Coma, εκφράζοντας την επιθυμία του να μοιραστεί με τον κόσμο, όχι τη μουσική του αυτή τη φορά, αλλά την πολύμηνη και σκληρή μάχη του με τον κορονοϊό, λίγο πριν κλείσει οριστικά η αυλαία. Ο Lanegan ήταν γεννημένος  στο Έλενσμπεργκ της Ουάσινγκτον στις 25 Νοεμβρίου 1964 και πέθανε σπίτι του, στο Κίλερνι της Ιρλανδίας όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια.

Του Mark Lanegan*

(μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας)

«Αστυνομία…»

Στην αρχή η προειδοποίησή του δεν καταγράφηκε στο μυαλό μου, καθώς ήταν κολλημένο στην πρωινή ένεση που θα με ανακούφιζε από αυτό που προς το παρόν αισθανόμουν μόνο σαν έναν νωθρό, έντονο πόνο.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

«Με τον μαγευτικό ήχο και τη θεσπέσια τέχνη του, ο Marvin Gaye έδιωξε μακριά τους δαίμονες εκατομμυρίων...» (Μichael Eric Dyson) 

Ο Marvin Gaye ήταν ένας από τους σημαντικότερους ερμηνευτές και συνθέτες του 20ού αιώνα, γνωστός για τον εξέχοντα ρόλο του στην δισκογραφική εταιρεία Motown. Μεγάλωσε στην Ουάσιγκτον, DC. Πατέρας του ήταν ο Marvin Gay ο Πρεσβύτερος, που ήταν πάστορας, και μητέρα του η δασκάλα Alberta Gay. Ο Marvin ανακάλυψε για πρώτη φορά το μουσικό ταλέντο και το πάθος του τραγουδώντας στην εκκλησία του πατέρα του. Ξεκινώντας επαγγελματικά την καριέρα του, δεχόταν συχνά ειρωνικά σχόλια για το επώνυμό του, «Gay», οπότε πρόσθεσε ένα «e» στο τέλος του, κάτι που δεν άρεσε καθόλου στον πατέρα του, με τον οποίο ούτως ή άλλως είχε μια τοξική σχέση σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Ακούγοντας την Mercedes Sosa να τραγουδά και τις αντιδράσεις του κοινού στο διπλό, ζωντανά ηχογραφημένο άλμπουμ της Mercedes Sosa en Argentina, δεν μπορείς παρά να υποκλιθείς μπροστά στη μαγική, έστω και νοερή παρουσία της ερμηνείας μιας τραγουδίστριας που πέρα από τα θαυμάσια ερμηνευτικά της προσόντα επέλεξε συνειδητά να ταχθεί στο πλευρό των αδυνάτων με αποτέλεσμα να διωχθεί από μια στυγνή στρατιωτική δικτατορία και να καταφύγει στην εξορία.

«Εκείνοι που μιλούν για επανάσταση χωρίς να αναφέρονται ρητά στην καθημερινή ζωή, χωρίς να κατανοούν το ανατρεπτικό περιεχόμενο στον έρωτα και το θετικό περιεχόμενο στην άρνηση των περιορισμών, οι άνθρωποι αυτοί έχουν ένα πτώμα στο στόμα τους».  Ραούλ Βανεγκέμ – Πραγματεία για την τέχνη του βίου προς χρήση των μελλοντικών γενεών

Πριν από μισό και κάτι αιώνα, τον Μάιο του 1968, τα οδοφράγματα υψώθηκαν στους δρόμους του Παρισιού για τρίτη φορά, έπειτα από την Παρισινή Κομμούνα το 1871 και την απελευθέρωση της γαλλικής πρωτεύουσας από τους Ναζί το 1944. Τα γεγονότα ξεκίνησαν από φοιτητικές διαμαρτυρίες εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, ενώ την κατάληψη της Σορβόνης ακολούθησαν άγριες απεργίες και καταλήψεις σπουδαστικών και εργασιακών χώρων, οι οποίες επεκτάθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα βάζοντας φρένο στην οικονομία της Γαλλίας.Στην ουσία κάθε στρώμα της γαλλικής κοινωνίας ενεπλάκη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στα γεγονότα. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας συζητούσαν για κάθε πλευρά της ζωής σε συνελεύσεις όπου επικρατούσε συνωστισμός, μέσα σε κατειλημμένα πανεπιστήμια, σχολεία, ιδιωτικούς και δημόσιους εργασιακούς χώρους. Δεκατετράχρονα αγόρια εισέβαλαν σε σχολεία θηλέων απαιτώντας την «απελευθέρωση των κοριτσιών μας». Εκατομμύρια ήταν εκείνοι που έγραψαν ιστορία. Αυτή είναι η στόφα της επανάστασης…

Της Angela Davis* 

(μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας)

Η Billie Holiday χαρακτήρισε αυτό το τραγούδι σαν την προσωπική της διαμαρτυρία ενάντια στον ρατσισμό και μεταμόρφωσε ριζικά τη θέση της στην αμερικανική λαϊκή κουλτούρα. Προηγουμένως, οι σύγχρονοί της στη σκηνή της τζαζ την αναγνώριζαν σαν μια λαμπρή και επινοητική μουσικό, αλλά η ερμηνεία της στο «Strange Fruit» την καθιέρωσε σταθερά σαν μια μεγάλη προσωπικότητα σε μια νέα τάση της μουσικής κουλτούρας των μαύρων που καταπιανόταν άμεσα με ζητήματα φυλετικών προκαταλήψεων.

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Εκκεντρικός, εφευρετικός και μονίμως αινιγματικός, ο Nik Turner δεν έδινε δεκάρα για τη μουσική δεξιοτεχνία. Ο πνευστός των Hawkwind, στους οποίους τραγουδούσε και συνέθετε, ήταν καθοριστικός στα ατέλειωτα διαστημικά ταξίδια της μπάντας, διαστρεβλώνοντας ήχους και ρυθμούς μέσα στο χάος της ατίθασης αισθητικής των συντελεστών της. Δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι στα νιάτα του ως μουσικός ήταν μέλος περιοδεύοντος θιάσου, ενώ πριν είχε «δουλέψει στα καράβια».

Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

Το Κατάστημα Μεταχειρισμένων Ειδών του Gil στο Άμπερντιν, της έδρας των Nirvana, ήταν το αγαπημένο μαγαζί του Krist Novocelic. Εκεί μπορούσες να βρεις τα πάντα, από όπλα και αλυσοπρίονα, μέχρι αρκουδοπαγίδες και, κάπου ανάμεσα, μια συλλογή από μεταχειρισμένους δίσκους βινυλίου αγνώστων καλλιτεχνών. Ήταν ακόμα οι πρώτες ημέρες των Nirvana και, ψάχνοντας στα ράφια, ο Krist πέτυχε μια καταγρατσουνισμένη κόπια του At Home, του δεύτερου άλμπουμ των Shocking Blue, μιας sixties ψυχεδελικής pop μπάντας από τη Χάγη της Ολλανδίας που είχε κυκλοφορήσει το 1967.

Μετάφραση: Γιάννης Καστανάρας

Το End Of The Century ήταν το πέμπτο άλμπουμ των Ramones, αλλά η μπάντα θα προτιμούσε να μην έχει κυκλοφορήσει. Η συνεργασία τους με τον αλλόκοτο παραγωγό του περιβόητου 'Wall of Sound" Phil Spector ήταν μια εμπειρία που, τουλάχιστον για τον μπασίστα Dee Dee Ramone, ήταν τρομακτική. Η μέθοδος που ακολούθησε για την ηχογράφηση ο Spector απείχε έτη φωτός από τις ιδέες και την ιδιοσυγκρασία του νεοϋορκέζικου συγκροτήματος και σύμφωνα με τον Dee Dee, πολλές φορές η κατάσταση ξέφευγε απ' τον έλεγχο. Σύμφωνα πάντως με τον Markh Ramone, ο Spector ναι μεν είχε τα όπλα αλλά είχε άδεια και δεν τα χρησιμοποίησε ποτέ για να απειλήσει το συγκρότημα. Ωστόσο, η αφήγηση του Dee Dee, αλήθεια ή ψέμματα, έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον...