• Merlin's Music Box

    Merlin's Music Box



    Το Merlin's Music Box ήταν, είναι και θα είναι ένα φανζίν που κυκλοφόρησε το πρώτο του τεύχος τον Οκτώβριο του 1989 και έκλεισε τον έντυπο κύκλο του το 1995, έπειτα από 26 τεύχη. Ενεργοποιήθηκε εκ νέου την άνοιξη του 2014, αυτή τη φορά ηλεκτρονικά, μέσω του facebook και της ιστοσελίδας του, με σκοπό την παρουσίαση μουσικών σχημάτων και καλλιτεχνών από το χώρο της rock (και όχι μόνον), τη διοργάνωση εκδηλώσεων και, κυρίως, την τέρψη των φίλων του.
  • 1
sponsors inExarchia Μετα δεύτερο Blues.gr - Keep The Blues Alive ΙΝΤΡΙΓΚΑ
  • Brian Wilson: Ο εσωστρεφής προφήτης της ποπ...

    Brian Wilson: Ο εσωστρεφής προφήτης της ποπ...

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    O Brian Douglas Wilson (20 Ιουνίου 1942 – 11 Ιουνίου 2025) ήταν κάτι περισσότερο από συνιδρυτής των Beach Boys· υπήρξε ο πρώτος πραγματικά συνειδητός «καλλιτέχνης-παραγωγός» στην ποπ· ένας μουσικός που έφτιαξε τη στούντιο του Πολυδύναμου ως όπλο δημιουργίας. Πατέρας του «California sound», η ψυχή της ποπ του 20ού αιώνα, έχτισε σύνθετα φωνητικά, αλλόκοτη μελαγχολία και μελόδραμα μέσα σε κάθε νότα – όχι μέσα από στίχους, αλλά από σιωπές.

    Read More
  • Το αμερικανικό προσκύνημα των Yardbirds...

    Το αμερικανικό προσκύνημα των Yardbirds...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    Οι Yardbirds (στη φωτογραφία από αριστερά προς τα δεξιά: Paul Samwell-Smith, Chris Dreja, Jim McCarty, Keith Relf και Jeff Beck) εγκαινίασαν την πρώτη αμερικανική περιοδεία τους στα τέλη Αυγούστου 1965, με προειλημμένη απόφαση δυο προσκυνήματα σε «ιερούς τόπους»: το πρώτο στα στούντιο της Sun Records του Sam Phillips στο Μέμφις και το δεύτερο στα στούντιο της Chess Records των αδελφών Leonard και Phil Chess στο Σικάγο.
  • Magnolia: Όταν το σινεμά παύει να είναι τέχνη και γίνεται εξομολόγηση... (Αφιέρωμα στον P.T. Anderson #4)

    Magnolia: Όταν το σινεμά παύει να είναι τέχνη και γίνεται εξομολόγηση... (Αφιέρωμα στον P.T. Anderson #4)

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Δεν ξέρω πώς αλλιώς να το πω: κάθε φορά που βλέπω το Magnolia, κάτι μέσα μου αλλάζει. Όχι επειδή καταλαβαίνω κάτι καινούργιο. Αλλά γιατί θυμάμαι κάτι ξεχασμένο. Έναν φόβο, μια συγγνώμη που δεν ειπώθηκε, έναν άνθρωπο που χάθηκε. Αυτό δεν είναι απλώς ταινία. Είναι μια ρωγμή. Μια κραυγή που έρχεται απ’ τα μέσα...

    Read More
  • Η τελευταία συναυλία των Allman Brothers Band...

    Η τελευταία συναυλία των Allman Brothers Band...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    Την Τρίτη, 28 Οκτωβρίου 2014, στο Beacon Theatre της Νέας Υόρκης, οι Allman Brothers, μετρώντας απώλειες, αλλά ακμαίοι και θηριώδεις μουσικοί όπως ήταν πάντα, αποχαιρέτησαν το κοινό από τη σκηνή, έχοντας ολοκληρώσει την τελευταία τους συναυλία και αφού διένυσαν αμέτρητα χιλιόμετρα μιας 45χρονης γόνιμης και εντυπωσιακής πορείας.

    Read More
  • The BuzzDealers: Συχνότητες που λάμπουν στο σκοτάδι...

    The BuzzDealers: Συχνότητες που λάμπουν στο σκοτάδι...

    Συνέντευξη στον Χρήστο Κορναράκη

    Ανάμεσα σε garage ενέργεια και υπαρξιακή ψυχεδέλεια, οι BuzzDealers επιστρέφουν με έναν δίσκο-ακτινοβολία. Για την ανάγκη να φωτίσουμε, χωρίς να ακυρώνουμε το σκοτάδι μέσα και γύρω μας. Υπάρχουν άλμπουμ που σε ωθούν να δυναμώσεις την ένταση. Το Radiant Frequencies των BuzzDealers σε καλεί να την ισορροπήσεις. Όχι επειδή του λείπει η ενέργεια - το αντίθετο: είναι μια δουλειά πυκνή, με κιθάρες που ζωντανεύουν το garage και μια ρυθμική ραχοκοκαλιά που ξέρει να κρατάει το μέτρο όταν όλα μοιάζουν να εκρήγνυνται. Αλλά στο επίκεντρό του, υπάρχει μια πιο σπάνια επιδίωξη: η μετάδοση μιας άλλης συχνότητας. Όχι ηχητικής, μα υπαρξιακής.

    Read More
  • LUV: μια συνομιλία με τη Vana των Sugar For The Pill...

    LUV: μια συνομιλία με τη Vana των Sugar For The Pill...

    Συνέντευξη στον Χρήστο Κορναράκη

    Υπάρχουν δίσκοι που δεν γράφονται∙ προκύπτουν. Γεννιούνται από τη σιωπή ανάμεσα σε δύο βλέμματα, από μια φράση που δεν ειπώθηκε ποτέ, από εκείνη τη βαθιά μοναξιά που σε ακολουθεί όταν όλα γύρω σου δείχνουν "φυσιολογικά". Το  LUV των Sugar For The Pill  είναι ένας τέτοιος δίσκος. Δεν προσπαθεί να εξηγήσει τον πόνο - απλώς τον αφήνει να υπάρξει. Και μέσα απ’ αυτό, φτάνει στην κάθαρση. «Έγινε ένας τρόπος να ξορκίσουμε τα σκοτεινά συναισθήματα, να τα αποδεχτούμε και να τα αφήσουμε να φύγουν», μου λέει η Vana, όταν τη ρωτώ πώς γεννήθηκε το άλμπουμ. Δεν υπάρχει τίποτα "χαριτωμένο" στο LUV – ούτε δραματοποιημένο. Υπάρχει μόνο η ειλικρίνεια της στιγμής. «Γράψαμε για αυτά που μας πλήγωσαν. Δεν θέλαμε να είναι ομορφούλικα τα τραγούδια μας. Θέλαμε να είναι αληθινά».

    Read More
  • Η Hope Sandoval δεν είναι φτιαγμένη για τον θόρυβο και την ταχύτητα αυτού του κόσμου...

    Η Hope Sandoval δεν είναι φτιαγμένη για τον θόρυβο και την ταχύτητα αυτού του κόσμου...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    Η χαρακτηριστική φωνή της, αυτή η στοιχειωμένη αλλά μαγευτική φωνή της, έγινε ένα καθοριστικό στοιχείο στην εναλλακτική rock της δεκαετίας του '90 και σαν τραγουδίστρια των Mazzy Star αποτύπωσε τέλεια τη διάθεση της εποχής – ένα μείγμα μυστηρίου και συναισθηματικού βάθους...

    Read More
  • The BuzzDealers – «Radiant Frequencies» (Ανεξάρτητη κυκλοφορία, 2025)

    The BuzzDealers – «Radiant Frequencies» (Ανεξάρτητη κυκλοφορία, 2025)

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Μια fuzz ανατομία της σύγχρονης ψυχής, με την αθηναϊκή σκόνη ακόμη κολλημένη στα ηχεία.

    Οι BuzzDealers είναι από εκείνες τις μπάντες που δεν χρειάζονται κραυγαλέες δηλώσεις για να δηλώσουν την παρουσία τους. Έχοντας εμφανιστεί στην αθηναϊκή σκηνή το 2015, με το ντεμπούτο Blooming να κυκλοφορεί λίγο πριν το πρώτο lockdown, κατάφεραν σταδιακά –μεθοδικά και επίμονα– να χτίσουν μια ταυτότητα πιστή στις fuzz-αριστές ρίζες του garage rock, μπολιασμένη όμως με έναν συναισθηματικό υπόκωφο ηλεκτρισμό που δεν απευθύνεται απλώς στο ένστικτο αλλά και στην εμπειρία.

    Read More
  • Σκιές Να Παίζουν Κουτσό Στις Στάχτες...

    Σκιές Να Παίζουν Κουτσό Στις Στάχτες...

    Γράφει ο Γιώργος Τσέκας

    Στη μικρή πόλη Σρέμσκι Κάρλοβτσι, αν συμφωνήσουμε πως η πόλη Σρέμσκι Κάρλοβτσι υπήρξε ποτέ, έστω μόνο ως μια φωτογραφία που ξέχασε να ξεθωριάσει, σφηνωμένη στις όχθες ενός ποταμού που άλλοτε θα μπορούσε να είναι ο Δούναβης κι άλλοτε απλώς ένα ρυάκι που διασχίζει τα όνειρα των κατοίκων της, κάθε χρόνο ή κάθε αιώνα, ανάλογα με το πώς μετράει κανείς τα χρόνια, η κοινότητα έστηνε έναν διαγωνισμό ζωγραφικής. Όχι τόσο για να βραβεύσει την τέχνη, όσο για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη της και ότι ο κόσμος δεν έχει γίνει ακόμη εντελώς διάφανος.

    Read More
  • Ήχοι Κατοικίδιων Θλίψεων: Brian Wilson (1942–2025)

    Ήχοι Κατοικίδιων Θλίψεων: Brian Wilson (1942–2025)

    Γράφει ο Μάριος Σοφοκλέους

    Μπορεί να είναι λάθος να ξεκινήσει κανείς έτσι έναν επικήδειο, αλλά ας το πούμε ευθέως: ο Brian Wilson, για όποιον τον άκουσε έστω μία φορά με τα αφτιά ανοιχτά και τον κυνισμό απενεργοποιημένο, ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μουσικός. Και λέγοντας «περισσότερο», δεν εννοούμε θεότητες της ποπ, ιδιοφυΐες της ενορχήστρωσης ή άλλες ετικέτες που τοποθετούνται σαν πινέζες σε πρόσωπα, για να γλιτώσουμε από το ρίσκο να πούμε κάτι που νιώθουμε.

    Read More
  • Chain Cult: «Το punk έχει ακόμα πράγματα να πει...» (αποκλειστική συνέντευξη)

    Chain Cult: «Το punk έχει ακόμα πράγματα να πει...» (αποκλειστική συνέντευξη)

    Συνέντευξη: Χρήστος Κορναράκης

    Φωτογραφίες: dramastrophic & nicodestructure

    Το Harm Reduction των Αθηναίων Chain Cult δεν κοιτάζει πίσω με νοσταλγία ούτε μπροστά με βεβαιότητα - είναι μια τομή στο παρόν. Στο τραύμα, στη δημιουργία. Σε μια εποχή που το «πολιτικό» ως έννοια αδειάζει από περιεχόμενο με την ίδια ταχύτητα που γεμίζουν οι πλατφόρμες με content, υπάρχει κάτι αληθινά ριζοσπαστικό στο να επιμένεις να ζεις, να δημιουργείς και να θυμώνεις μέσα από την τέχνη σου. Η μπάντα που φιλοξενούμε σήμερα δεν φτιάχνει απλώς μουσική· χτίζει ένα ηχητικό καταφύγιο μέσα στην αποπνικτική συνθήκη της καθημερινότητας στην Αθήνα του 2025 - μιας πόλης που θυμίζει περισσότερο πεδίο επιβίωσης παρά μητροπολιτικό κέντρο. 

    Read More
  • Γιατί δεν ταξινομώ τη δισκοθήκη μου (ή: Σημειώσεις από το αταξινόμητο)

    Γιατί δεν ταξινομώ τη δισκοθήκη μου (ή: Σημειώσεις από το αταξινόμητο)

    Γράφει ο Μάριος Σοφοκλέους

    Κάθε τόσο με ρωτούν γιατί δεν ταξινομώ τη δισκοθήκη μου. Το λένε μ’ ένα μειδίαμα σχεδόν τυπικό, όπως θα ρωτούσαν για τα φώτα που ξεχνιούνται, ή για τις πετσέτες που ποτέ δεν στεγνώνουν στη θέση τους. Δεν απαντώ. Μόνο κοιτάζω τα ράφια — όπως κοιτάζει κανείς κάτι που θυμάται πως υπήρξε, αλλά τώρα μοιάζει αλλιώς. Δεν είναι ακαταστασία. Είναι απλώς ένα σύστημα που δεν ζητάει εξήγηση. Ή καλύτερα: είναι η απουσία του. Το «White Light/White Heat» δίπλα στο «Spirit of Eden», ένα live του Coltrane που γέρνει πάνω στο «Kid A», κι ένα εξώφυλλο των This Heat, φαγωμένο, με ένα αυτοκόλλητο καρπούζι που δεν αναγνωρίζω.

    Read More
  • Social Waste: Ραπάροντας… σαν τον Ζαπάτα και τον Τσε!

    Social Waste: Ραπάροντας… σαν τον Ζαπάτα και τον Τσε!

    Γράφει ο Γρηγόρης Αγκυραλίδης

    Χιπ χοπ λοιπόν. Με στίχους καυστικούς, αυθεντικούς, αντάρτικους και ανατρεπτικούς. Το Rebelde δεν είναι απλά αλμπουμάρα. Είναι μια ανάσα αισιοδοξίας και ουσιαστικού καλλιτεχνικού λόγου. Ένα χαμόγελο για το ότι δεν είμαστε μόνοι και μόνες μας μέσα στην παρακμή. Απλά ένα ιδανικό εξεγερσιακό soundtrack: Δύναμη στην Τσιάπας και τη Ροζάβα! Rebelde παντού! Λευτεριά στην Παλαιστίνη!

    Read More
  • Boogie Nights: Η ταινία που καθιέρωσε τον Paul Thomas Anderson ως έναν από τους σημαντικότερους auteur της εποχής του... (Αφιέρωμα στον P.T. Anderson #3)

    Boogie Nights: Η ταινία που καθιέρωσε τον Paul Thomas Anderson ως έναν από τους σημαντικότερους auteur της εποχής του... (Αφιέρωμα στον P.T. Anderson #3)

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Όταν πριν καιρό έγραφα για το Hard Eight (ή Sydney, όπως ήταν ο αρχικός του τίτλος), είχα μιλήσει για έναν νέο σκηνοθέτη που είχε ήδη κατακτήσει κάτι σπάνιο: αυτοπεποίθηση. Ο Paul Thomas Anderson έδειχνε από την πρώτη του ταινία ότι ήξερε πού να κοιτάξει – προς τα μέσα. Στις παύσεις, στις αποτυχημένες σχέσεις, στις ενοχές που κρύβονται πίσω από απλές πράξεις. Ήταν εμφανές ότι κάτι σπουδαίο ερχόταν. Με το Boogie Nights δεν απλώς ήρθε – εξερράγη.

    Read More
  • Minor Threat:  Straight edge punk rock...

    Minor Threat: Straight edge punk rock...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    Ο φακός του Glen E. Friedman απαθανατίζει τον Ιan MacKaye και τον Lyle Preslar (τραγουδιστή και κιθαρίστα των Minor Threat, αντίστοιχα) σε στιγμές πόνου και έκστασης, στο 9.30 Club (Ουάσινγκτον D.C.) τον Αύγουστο του 1982...
    Το καλοκαίρι του 1980, οι Teen Idles, η hardcore punk μπάντα της Ουάσιγκτον (D.C.) αποφάσισε να διαλυθεί μετά από ένα χρόνο στη γύρα, αφού πρώτα δυο από τα μέλη, ο μπασίστας Ian MacKaye και ο ντράμερ Jeff Nelson, συγκέντρωσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν για να ιδρύσουν την Dischord, το δικό τους label, συνειδητοποιώντας ότι καμία εταιρεία δεν επρόκειτο να ασχοληθεί μαζί τους.

    Read More
  • “HELLaS SPELLS

    “HELLaS SPELLS": Tο ντεμπούτο άλμπουμ των Voodoo Drummer Duo...

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Στην πρώτη τους δισκογραφική κατάθεση με τον παραπλανητικά αφελή τίτλο HELLaS SPELLS, το ντουέτο των Voodoo Drummer Duo -ήτοι οι Χρήστος Κουτσογιάννης και Σταύρος Παργινός- αναμετριέται με τον ίδιο τον ορισμό του τελετουργικού στη μουσική. Αν ο όρος “Afro-Dionysian” δεν υπήρχε, θα έπρεπε να τον εφεύρουμε. Εδώ όμως, δεν έχουμε να κάνουμε με κάποια δήθεν «παγανιστική αναβίωση» για κατανάλωση σε darkwave events των social media, αλλά με κάτι πολύ πιο αυθεντικό, επικίνδυνο και -κυρίως- ζωντανό.

    Read More
  • Spiritualized: drifting on vinyl (στο πικάπ, λίγο πριν το Λυκαβηττό)

    Spiritualized: drifting on vinyl (στο πικάπ, λίγο πριν το Λυκαβηττό)

    Γράφει ο Μάριος Σοφοκλέους

    Ανάβεις το πικάπ χωρίς προοίμιο. Δισκοθήκη σε ησυχία, σχεδόν ευλάβεια. Σαν να περιμένει κάτι ν’ ακουστεί για να την ξορκίσει. Το βινύλιο γυρίζει, μια μικρή πλανητική τροχιά. *Ladies and Gentlemen We Are Floating in Space* — και ξαφνικά το δωμάτιο γεμίζει απουσία. Από εκείνες που δεν σβήνουν με τον χρόνο, αλλά τον τρέφουν.

    Read More
  • Johnny Thunders: «Ζήσε γρήγορα, πέθανε νέος»...

    Johnny Thunders: «Ζήσε γρήγορα, πέθανε νέος»...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    Μιλώντας κάποτε σε έναν δημοσιογράφο, ο Johnny Thunders είπε ότι ήθελε να ιδρύσει κάτι σαν οίκο ευγηρίας για ηλικιωμένους ροκεντρολάδες, με στούντιο ηχογράφησης «και πολλές πουτάνες». Ωστόσο, αν το εννοούσε πραγματικά, ο ίδιος δεν θα προλάβαινε ποτέ να απολαύσει τη «συνταξιοδότησή» του επειδή, όσο κι αν στη διάρκεια της ζωής του είχε κάνει τα πάντα για να τον συναντήσει, τελικά ο Θάνατος αποφάσισε να μην του τη χαρίσει. Έτσι, στις 23 Απριλίου 1991, τον πέτυχε σε ένα άθλιο δωμάτιο ξενοδοχείου στη Νέα Ορλεάνη – ένα μάλλον όχι και τόσο ωραίο 38χρονο πτώμα.

    Read More
  • Μια συζήτηση με τη Σtella: Επιβραδύνοντας για να πας μπροστά...

    Μια συζήτηση με τη Σtella: Επιβραδύνοντας για να πας μπροστά...

    Συνέντευξη: Χρήστος Κορναράκης

    Φωτογραφίες: Δήμητρα Τζάνου (1) Ralou OK (2)

    Ανάμεσα στις πιο ξεχωριστές φωνές της σύγχρονης ελληνικής μουσικής, η Σtella έχει χτίσει τη δική της διαδρομή - κινούμενη με άνεση ανάμεσα σε είδη, γλώσσες και διαθέσεις. Ο νέος της δίσκος, Adagio, αποτελεί μια ηχηρή στροφή από τη φωτεινή ενέργεια του Up and Away του 2022, οδηγώντας τον ακροατή σε έναν πιο προσωπικό και γειωμένο κόσμο.

    Read More
  • To Holy Diver των Dio, μόνιμη  πηγή έμπνευσης για πολλές γενιές metal μουσικών και οπαδών...

    To Holy Diver των Dio, μόνιμη πηγή έμπνευσης για πολλές γενιές metal μουσικών και οπαδών...

    Γράφει ο Γιώργος Τσέκας

    Το άλμπουμ Holy Diver του Dio, που κυκλοφόρησε στις 25 Μαΐου 1983 από την Warner Bros., αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά άλμπουμ του heavy metal της δεκαετίας του '80. Πρόκειται για το ντεμπούτο στούντιο άλμπουμ της μπάντας Dio, που δημιούργησε ο θρυλικός Ronnie James Dio μετά την αποχώρησή του από τους Black Sabbath, φέρνοντας μαζί τον ντράμερ Vinny Appice, τον μπασίστα Jimmy Bain και τον κιθαρίστα Vivian Campbell για να δημιουργήσουν έναν φρέσκο και δυνατό ήχο.

    Read More
  • Μια λάμψη στο βάθος: Σκέψεις για το LUV των Sugar For The Pill...

    Μια λάμψη στο βάθος: Σκέψεις για το LUV των Sugar For The Pill...

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Υπάρχουν κάποιες ώρες της ημέρας - συνήθως αργά τη νύχτα ή λίγο πριν ξημερώσει - που η μουσική σταματά να είναι θόρυβος ή υπόκρουση, και γίνεται μνήμη. Όχι η μνήμη όπως τη συλλαμβάνει η ιστορία, αλλά η υποκειμενική, η προσωπική, η φευγαλέα: το πρόσωπο κάποιου που κάποτε αγαπήσαμε, η σιλουέτα μιας πόλης καθώς την εγκαταλείπεις, ο ήχος μιας λέξης που δεν ειπώθηκε ποτέ. Το LUV, το νέο άλμπουμ των Sugar For The Pill, ανήκει σε αυτή τη σφαίρα. Δεν διεκδικεί την προσοχή σου - τη ζητά ευγενικά. Και όταν τελικά του τη δώσεις, συνειδητοποιείς πως κάτι μέσα σου αναταράχθηκε, χωρίς τυμπανοκρουσίες.

    Read More
  • Ό,τι μάσησε ο Raymond Pettibon το έφτυσε ο Alexander Heir: Ωμό, γραφιστικό punk μέσα από xrays...

    Ό,τι μάσησε ο Raymond Pettibon το έφτυσε ο Alexander Heir: Ωμό, γραφιστικό punk μέσα από xrays...

    Γράφει η Eva M. Grey

    O Alexander Heir είναι visual artist, ζωγράφος, designer, illustrator και μουσικός απο το New Jersey της Νέας Υόρκης όπου βάση του εδώ και δεκαετίες είναι το Brooklyn. H δουλειά του αποτυπώνεται σε έργα πολλών καλλιτεχνών όπως οι Warthog, o Martin Rev των Suicide, οι The Men, οι Modern Life is War, οι Iceage, o John Carpenter, oι Hoax oι The Mob κ.α. Απο το 2007 τρέχει μια δική του σειρά ρούχων και εκτυπώσεων που λέγεται The Death Traitors και έχει στο ενεργητικό του δύο βιβλία-συλλογές το Death is not the end: The Work of Alexander Heir και το WARRR2K / Work 2014-17 που εκδόθηκαν από τη Sacred Bones (και βρίσκονται σε μόνιμο sold out). Πέρα από αυτά, είναι και ο frontman της δικής του industrial cyberpunk μπάντας L.O.T.I.O.N Multinational Corporation, των οποίων η μουσική είναι φουλ επηρεασμένη από τη σκηνή του Detroit, το D-Beat, την κουλτούρα του rave των 90s καθώς και το oldschool hardcore punk.

    Read More
  • Cat Power sings Dylan | ή αλλιώς: φωνή μες στη φωνή, φάντασμα μες στο φάντασμα...

    Cat Power sings Dylan | ή αλλιώς: φωνή μες στη φωνή, φάντασμα μες στο φάντασμα...

    Γράφει ο Μάριος Σοφοκλέους

    Bob, Chan, το φάντασμα της φωνής

    Not a tribute. Όχι ακριβώς. Όχι ένας Dylan μεταμφιεσμένος σε Dylan. Όχι μια γυναίκα που φοράει τη μάσκα του άντρα-μύθου. Όχι re-enactment. Κάτι πιο αχνό, πιο λεπτό. Κάτι σαν αναπνοή. Η Cat Power, δηλαδή η Chan Marshall, δεν ανεβαίνει στη σκηνή για να διακηρύξει. Δεν είναι ιεροκήρυκας. Δεν είναι ούτε performer, με τη θεατρική έννοια. Είναι σαν να ψάχνει τη φωνή της σε πραγματικό χρόνο. Κάθε τραγούδι — Visions of Johanna, It’s All Over Now, Baby Blue, Mr. Tambourine Man — ένα μικρό εσωτερικό ημερολόγιο που της διαφεύγει διαρκώς. Η φωνή της δεν στέκεται. Πλανιέται. Κι όταν πατάει, είναι σαν να ζητά συγγνώμη από το πάτημα.

    Read More
  • Thin Lizzy: Acoustic and still dangerous...

    Thin Lizzy: Acoustic and still dangerous...

    Γράφει ο Θανάσης Μήνας

    Το Thin Lizzy - Acoustic Sessions ανατρέχει στις πρώιμες μέρες των Ιρλανδών rockers, όταν ακόμα ήταν προσανατολισμένοι σε μια folk-blues τεχνοτροπία με κέλτικες επιρροές – συγγενική, ας πούμε, με αυτή του Led Zeppelin III. Δηλαδή πριν από τις μέρες του Fighting (1975) και του Jailbreak (1976), όπου άρχισαν να αποκρυσταλλώνουν τον hard-funk rock ήχο που τους έκανε διάσημους στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70.

    Read More
  • Sam Brace & The Merciless Bronze: Επιστροφή στον παλμό του Rock 'n' Roll (EP Review)

    Sam Brace & The Merciless Bronze: Επιστροφή στον παλμό του Rock 'n' Roll (EP Review)

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Κάποιοι καλλιτέχνες, ακόμη κι όταν έχουν διανύσει μια δεκαετία πάνω σε folk-punk καταιγίδες και μπύρες που χύνονται σε διεθνή φεστιβάλ, συνεχίζουν να ακούνε μέσα τους τον παλιό ήχο που τους διαμόρφωσε. Ο Sam Brace -γνωστός μέχρι πρότινος ως η κιθαριστική ατμομηχανή των Skinny Lister- επιστρέφει, όχι απλώς με μια σόλο προσπάθεια, αλλά με μια εξομολογητική αναμέτρηση με τις ρίζες του. Το νέο του EP, μια 10ιντση κυκλοφορία σε βινύλιο υπό τον τίτλο Sam Brace & The Merciless Bronze, δεν είναι απλώς rock’n’roll - είναι ένα γράμμα επιστροφής στον εαυτό του.

    Read More
  • Hard Eight - Το πρώτο χαρτί είναι πάντα το πιο αποκαλυπτικό...

    Hard Eight - Το πρώτο χαρτί είναι πάντα το πιο αποκαλυπτικό...

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Μετά το Licorice Pizza, όπου ο Paul Thomas Anderson φλέρταρε με την ανάλαφρη μελαγχολία και τη νεανική περιπλάνηση, γύρισα πίσω. Στην αρχή. Εκεί όπου όλα ήταν πιο μετρημένα, πιο ήσυχα, σχεδόν υπόγεια. Το Hard Eight είναι το σιγανό ξεκίνημα ενός σκηνοθέτη που σύντομα θα γινόταν ο πιο συνεπής παρατηρητής των ανθρώπινων σχέσεων στο σύγχρονο αμερικανικό σινεμά. Εδώ δεν υπάρχει στόμφος. Δεν υπάρχουν δηλώσεις. Υπάρχουν άνθρωποι. Υπάρχει σιωπή. Υπάρχει ένας κόσμος που δεν ζητάει εξηγήσεις, μόνο αντοχή.

    Read More
  • Το «Satanic Royalty» των Midnight, ένας δίσκος ορόσημο για το Black 'n' Roll...

    Το «Satanic Royalty» των Midnight, ένας δίσκος ορόσημο για το Black 'n' Roll...

    Γράφει ο Γιώργος Τσέκας

    Το Satanic Royalty των Midnight κυκλοφόρησε το 2011 (8 Νοεμβρίου μέσω της Hells Headbangers Records) και από την πρώτη στιγμή προκάλεσε αίσθηση στη διεθνή metal underground σκηνή. Παρότι το black thrash/speed metal είχε ήδη προσφέρει διαχρονικά άλμπουμ μέσα στη δεκαετία του 2000, λίγοι εκτός του στενού κύκλου γνώριζαν ή ενδιαφέρονταν πραγματικά για αυτά. Όμως, με το ντεμπούτο των Midnight, τα πράγματα άλλαξαν ριζικά: το άλμπουμ χαιρετίστηκε από τα metal περιοδικά και το διαδίκτυο ως το «κοινό σημείο αναφοράς» του underground, αποσπώντας ενθουσιώδεις κριτικές και προσελκύοντας ένα ευρύτερο κοινό και μεγαλώνοντας ουσιαστικά τον πυρήνα των φανατικών οπαδών του υπο-ιδιώματος.

    Read More
  • «Stargazer»: Το απόλυτο έπος των Rainbow και ένα γνήσιο πετράδι στο στέμμα του rock and roll...

    «Stargazer»: Το απόλυτο έπος των Rainbow και ένα γνήσιο πετράδι στο στέμμα του rock and roll...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    To «Stargazer» είναι το magnum opus της συνεργασίας ανάμεσα στον συνήθως μαυροντυμένο Βρετανό κιθαρίστα Ritchie Blackmore και τον Αμερικανό Ronnie James Dio, ένα πετράδι του στέμματος, όπως γράφτηκε κάπου, τόσο σαν σύνθεση όσο και σαν ενορχήστρωση, που όσο κυλάει ο χρόνος χτίζεται και χτίζεται και χτίζεται, μέχρι να κορυφωθεί, και ν’ αρχίσει να χτίζεται από την αρχή με ένα σωρό υλικά, ενώ ο ρυθμός είναι εξοντωτικός με έντονα στοιχεία Μέσης Ανατολής...

    Read More
  • Η δεύτερη σεζόν της σειράς «Andor»: Μια πολιτική και κοινωνική ανατομία της Αυτοκρατορίας και της Εξέγερσης...

    Η δεύτερη σεζόν της σειράς «Andor»: Μια πολιτική και κοινωνική ανατομία της Αυτοκρατορίας και της Εξέγερσης...

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Η δεύτερη και τελική σεζόν του Andor δεν είναι απλώς ένα ακόμα κεφάλαιο στον γαλαξία του Star Wars• είναι μια σκοτεινή, ώριμη, σχεδόν ντοκιμαντερίστικη κατάδυση στις εσώτερες δομές εξουσίας, καταστολής και αντίστασης. Ο Tony Gilroy και η ομάδα του καταφέρνουν να μετατρέψουν το sci-fi πλαίσιο σε ένα αιχμηρό πολιτικό σχόλιο που, με την αφορμή της Αυτοκρατορίας, μιλά ανοιχτά για τους μηχανισμούς του φασισμού, τη γραφειοκρατία της καταπίεσης, και τη σύνθλιψη της ανθρώπινης υπόστασης προς όφελος ενός απρόσωπου συστήματος.

    Read More
  • Οι Pink Floyd και η πρώτη συναυλία με τετραφωνικό ηχοσύστημα...

    Οι Pink Floyd και η πρώτη συναυλία με τετραφωνικό ηχοσύστημα...

    Γράφει ο Γιάννης Καστανάρας

    Στις 12 Μαΐου 1967, στα πλαίσια της εκδήλωσης «Games for May (Space Age Relaxation For The Climax Of Spring)» που πραγματοποιήθηκε στο Queen Elizabeth Hall του Λονδίνου, οι Pink Floyd, το συγκρότημα που προκάλεσε επανάσταση στον ψυχεδελικό ήχο εμπνέοντας πολλά από τα progressive rock συγκροτήματα που ακολούθησαν, έπαιξε για πρώτη φορά με ένα τετραφωνικό ηχητικό σύστημα κατασκευασμένο επί παραγγελία, αφήνοντας άναυδο το εν πολλοίς μαστουρωμένο κοινό...

    Read More
  • Την Νύχτα οι Λέξεις Ζωντανεύουν...

    Την Νύχτα οι Λέξεις Ζωντανεύουν...

    Γράφει ο Γιώργος Τσέκας

    Μια μέρα, καθώς έγραφε, ένιωσε πως οι λέξεις του άρχισαν να ξεφεύγουν από το χαρτί. Ένα γράμμα, ένα μόνο, πέταξε έξω από τη σελίδα και άρχισε να αιωρείται στον αέρα. Ο Ματίας το κοίταξε με απορία και τρόμο. Το γράμμα σχημάτισε μια λέξη: «Πίστεψε»...

    Read More
  • Idles: Από το punk της οργής στο groove της στοργής...

    Idles: Από το punk της οργής στο groove της στοργής...

    Γράφει ο Μάριος Σοφοκλέους

    Η μπάντα από το Μπρίστολ που εδώ και οκτώ χρόνια δεν κυκλοφορεί απλώς άλμπουμ – εκπέμπει. Φόρτιση, μνήμη, θραύσματα συναισθημάτων. Από το Brutalism έως το πρόσφατο Tangk, οι Idles γράφουν μια ιδιότυπη ιστορία ψυχογεωγραφίας: το σώμα ως πολιτικό πεδίο, η απώλεια ως πολιτισμική μνήμη, η αγάπη ως αντίσταση.

    Read More
  • Σtella – «Adagio» (Sub Pop, 2025)

    Σtella – «Adagio» (Sub Pop, 2025)

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Υπάρχουν δίσκοι που απαιτούν την προσοχή σου από την πρώτη στιγμή, και άλλοι που στην ουσία της ύπαρξής τους ζητούν κάτι διαφορετικό: να χαμηλώσεις λίγο τον ρυθμό σου και να έρθεις εσύ προς αυτούς. Το Adagio της Σtella ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Γραμμένο σε διάστημα πέντε χρόνων, με αφετηρία ένα μοναχικό ταξίδι στο Αιγαίο, το άλμπουμ είναι βαθιά προσωπικό χωρίς να γίνεται εσωστρεφές, ήσυχο χωρίς να είναι άχρωμο. Η Σtella επιλέγει ένα ηχητικό τοπίο όπου οι ακουστικές κιθάρες, τα ευγενικά κρουστά και τα ήπια synths κτίζουν ένα περιβάλλον ανοιχτό και καθαρό, σχεδόν διάφανο.

    Read More
  • ΗΛΕΚΤΡΑ - «Δώμα», το ντεμπούτο άλμπουμ του αθηναϊκού συγκροτήματος...

    ΗΛΕΚΤΡΑ - «Δώμα», το ντεμπούτο άλμπουμ του αθηναϊκού συγκροτήματος...

    Γράφει ο Βαγγέλης Χαλικιάς

    Στις 19 Απριλιου 2024, στην καρδιά της περσινής άνοιξης, κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ των Αθηναίων Ηλέκτρα με τίτλο Δώμα. Αν και ο δίσκος είχε ηχογραφηθεί από το καλοκαίρι του 2022, στην Ελλάδα το πότε ετοιμάζεται και πότε ηχογραφείται μια δουλειά μέχρι να καταφέρνει τελικά να κυκλοφορήσει είναι κάτι σχετικό…

    Read More
  • Forgotten Records: H ήσυχη ρομαντικότητα του «Suck It and See»...

    Forgotten Records: H ήσυχη ρομαντικότητα του «Suck It and See»...

    Γράφει ο Χρήστος Κορναράκης

    Στον πιο συγκρατημένο τους δίσκο, οι Arctic Monkeys αφήνουν πίσω τους τον στόμφο και γράφουν τα πιο ανθρώπινα τραγούδια τους...

    Read More
  • Nica: Η «βαρόνη της τζαζ» που πραγματικά έκανε την τέχνη, να στρατευτεί...

    Nica: Η «βαρόνη της τζαζ» που πραγματικά έκανε την τέχνη, να στρατευτεί...

    Γράφει ο Προκόπης Σαμαρτζής

    Το πραγματικό της όνομα ήταν Kathleen Annie Pannonica de Koenigswarter και γεννήθηκε στην Αγγλία τον Δεκέμβρη του 1913. Ένα ταξίδι όμως για χάρη του συζύγου της, που ήταν πρόξενος, στην Νέα Υόρκη το 1951 θα την φέρει σε επαφή με την τζαζ τοπική σκηνή. Από εκείνη την ημέρα και για τις επόμενες τρεις δεκαετίες της ζωής της, η Nica όπως την αποκαλούσαν οι φίλοι, θα γίνει ο φύλακας άγγελος και προστάτιδα των σημαντικότερων μουσικών της τζαζ της Νέας Υόρκης κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Duke Ellington, Charlie Parker, John Coltrane, Miles Davis, Sun Ra, Dizzy Gillespie, Louis Armstrong, και φυσικά, ο Thelonious Monk, ο εγγονός σκλάβων που η Nica τον μετέτρεψε σε "προφήτη της τζαζ".

    Read More
  • 1
  • 2

Ο Ντεζάκ είναι αυτός ο οποίος παίρνει την λέξη ελευθεριακός (libertaire) που ήδη προϋπήρχε αλλά ήταν σε αχρηστία. Την καθαρίζει από την αρχική μεταφυσική – θεολογική διάσταση της και της προσδίδει πολιτικό νόημα. Την τοποθετεί δε αντιπαραθετικά σε σχέση με την λέξη φιλελεύθερός. Δημιούργησε λοιπόν αυτόν τον νεολογισμό το 1857 για να επεξηγήσει τον κοινωνικό χαρακτήρα της νέας εκκολαπτόμενης Ιδέας της Αναρχίας και του επερχόμενου κινήματος του Αναρχισμού. Από τότε έχουμε τον όρο «ελευθεριακός» να είναι συνώνυμος με την λέξη «αναρχικός». Ο Ντεζάκ ακολουθεί τα βήματα του Προυντόν, του δασκάλου του, ο οποίος ήταν ο πρώτος στην εποχή του που χρησιμοποίησε τη λέξη Αναρχία με θετικό τρόπο και την προσδιόρισε ως τάξη, παραφράζοντας την τεκτονική ρήση: «τάξη μέσα από το χάος». Είναι η εποχή που ο Άνθρωπος χωρίζει από την θεολογία και στρέφεται στον ορθό λόγο. Είναι η εποχή που αναδύεται εκ νέου ο Προμηθεϊκός–Εωσφορικός αγώνας του ανθρώπου για το αυτεξούσιο.

Γι’ αυτό ο Ντεζάκ επισημαίνει: «Ο ελευθεριακός δεν έχει πατρίδα παρά μόνο την παγκοσμιότητα. Είναι ο εχθρός των συνόρων: συνοριακές πέτρες των εθνών, κρατική ιδιοκτησία. δείκτες ορίων για χωράφια, σπίτια, εργαστήρια, ιδιωτική ιδιοκτησία. Οριακοί λίθοι της οικογένειας, της συζυγικής και πατρικής περιουσίας. Γι' αυτόν, η ανθρωπότητα είναι ένα και το αυτό σώμα, όλα τα μέλη του οποίου έχουν το ίδιο και ίσο δικαίωμα στην ελεύθερη και πλήρη ανάπτυξή τους, είτε είναι παιδιά της μιας ηπείρου ή της άλλης, είτε ανήκουν στο ένα ή το άλλο φύλο, στη μία ή την άλλη φυλή. Ο ελευθεριακός, δεν έχει θρησκεία. Διαμαρτύρεται εναντίον όλων. Ομολογεί την άρνηση του Θεού και της ψυχής. Είναι αθεϊστής και υλιστής, αφού επιβεβαιώνει την οικουμενική ενότητα και την απεριόριστη πρόοδο. Και αυτή η ενότητα δεν μπορεί να υπάρξει, ούτε ατομικά ούτε καθολικά, με την ύλη που είναι σκλάβος του πνεύματος και το πνεύμα που καταπιέζει την ύλη, ακριβώς όπως η πρόοδος δεν μπορεί να τελειοποιηθεί απεριόριστα αν περιορίζεται από εκείνο το άλλο όριο ή εμπόδιο πάνω στο οποίο οι ανθρωποκτόνοι έχουν χαράξει με αίμα και λάσπη το όνομα του Θεού».

Τέλος, η λέξη «ελευθεριακός» χρησιμοποιήθηκε ευρέως το 1899 από το γαλλικό αναρχικό κίνημα, με τους αναρχικούς να συσπειρώνονται μετά την επιβολή επαίσχυντων νόμων. Μια σειρά αντιτρομοκρατικών νομοθετημάτων που ποινικοποιούσε τις λέξεις αναρχικός, αναρχία, και τα παράγωγά της και οδήγησε στο κλείσιμο αρκετών εφημερίδων της εποχής και πλήθος συλλήψεων με τη λήψη πολλών κατασταλτικών μέτρων.

.

Αλλά ποιος είναι αυτός ο Ζοζέφ Ντεζάκ που γράφει και πράττει για το επερχόμενο επαναστατικό και μετέπειτα κοινωνικό ζήτημα με τόση οξυδέρκεια για την εποχή του;

Ο Ζοζέφ Ντεζάκ γεννήθηκε το 1821 και πέθανε 1864 σε ηλικία 43 ετών. Ο Ντεζάκ δεν ήταν κάποιος σπουδαγμένος φιλόσοφος, αλλά ένας αυτομορφωμένος προλετάριος που δούλευε ως εκαιοχρωματιστής από τα δώδεκα για να συντηρεί την ανύπαντρη μητέρα του. Το 1841 κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό, αγαπούσε την θάλασσα, τις εξερευνήσεις και τα ταξίδια, γνώρισε την Ανατολή αλλά τελικά παραιτήθηκε εξαιτίας του αυταρχισμού στο στρατό. Το 1843 επέστρεψε στην πολιτική ζωή και εργάστηκε ως υπάλληλος καταστήματος, αλλά η ανεξάρτητη σκέψη του δεν τα πήγαινε καλά με την εξουσία του εργοδότη.

Ο Ντεζάκ ήταν ένας «εργάτης-ποιητής» σύμφωνα με ένα πρότυπο που γεννήθηκε στους κύκλους των υποστηρικτών του Σεντ Σιμόν. Στη σύντομη ζωή του συμμετείχε δυναμικά στα δρώμενα της εποχής του πολεμώντας στα οδοφράγματα κατά τη διάρκεια της εργατικής εξέγερσης τον Ιούνιο του 1848 στο Παρίσι.

Η εξέγερση κατεστάλη βίαια, με χιλιάδες εργάτες να σκοτώνονται από τα στρατεύματα της Γαλλικής Δημοκρατίας. Ο ίδιος επέζησε, αλλά φυλακίστηκε μαζί με χιλιάδες άλλους της γαλλικής εργατικής τάξης. Το γεγονός ότι μια «δημοκρατική» κυβέρνηση θα ασκούσε τόση βία σε βάρος των Γάλλων εργατών απομάκρυνε πολλούς σοσιαλιστές, συμπεριλαμβανομένου του Ντεζάκ, από οποιαδήποτε συμμαχία με δημοκρατικούς αστούς, ακόμη και μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον Ναπολέοντα Γ΄ με πραξικόπημα τον Δεκέμβριο του 1851 και την επιστροφή στην αυτοκρατορία. Και σε αυτό το σημείο ο Ντεζάκ έρχεται σε οριστική ρήξη με την εξουσία.

Το 1851 καταδικάστηκε για την ποιητική συλλογή «Λαζαρίνες» αλλά διέφυγε στο Λονδίνο και, αργότερα εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε διάστημα μιας δεκαετίας, ως εξαθλιωμένος πρόσφυγας, ο Ντεζάκ έγραψε και δημοσίευσε ένα εντυπωσιακό έργο, υποστηρίζοντας ένα είδος επαναστατικού αναρχικού κομμουνισμού, σε αντίθεση με την ιδέα περί «αμοιβαιότητα» που είχε αναπτυχθεί από τον Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν, τον πρώτο που αυτοχαρακτηρίστηκε ως αναρχικός. Κήρυξε την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας επικρίνοντας τον Προυντόν, τον οποίο θεωρούσε «κεντριστή αναρχικό», φιλελεύθερο αλλά όχι ελευθεριακό, λόγω της θέσης του Προυντόν απέναντι στις γυναίκες. Κατηγόρησε τον Προυντόν για τον πατριαρχικό αντιφεμινισμό του. Προλόγισε μάλιστα την επιστολή του παρωδώντας την ερωταπάντηση του Προυντόν «Τι είναι ο παραγωγός; Τίποτε. Τι πρέπει να είναι; Τα πάντα!» Αντ’ αυτού, ο Ντεζάκ ρωτούσε: «Τι είναι ο άντρας; Τίποτε. Τι είναι η γυναίκα; Τίποτε. Τι είναι ο άνθρωπος; ΟΛΑ»

Την περίοδο που βρισκόταν στο βρετανικό νησί Τζέρσεϊ (1852-53) έγραψε το αναρχικό δοκίμιο «Το Επαναστατικό Ζήτημα», ενώ το 1855 ο Ντεζάκ ήταν μεταξύ εκείνων που υπέγραψαν το πρόγραμμα της Διεθνούς Ένωσης (πρόδρομου της Πρώτης Διεθνούς). Στη Νέα Υόρκη εξέδιδε από το 1858 ως το 1861 το περιοδικό «Ο Ελευθεριακός - Επιθεώρηση του Κοινωνικού Κινήματος» και εκεί δημοσίευσε σε συνέχειες το βιβλίο του «Η Ανθρωπόσφαιρα, Μια Αναρχική Ουτοπία». Στις σελίδες του, ο Ντεζάκ χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τη λέξη «αναρχισμός». Με το ξέσπασμα του αμερικανικού εμφυλίου το 1861 επέστρεψε στο Παρίσι, όπου πέθανε απογοητευμένος, απομονωμένος και μέσα στην ανέχεια. Μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει καμία γνωστή φωτογραφία του.

Ο Ντεζάκ ήταν υπέρμαχος υποστηρικτής ενός ριζοσπαστικού Διαφωτισμού για την εποχή του, υπερασπιστής του ορθού λόγου και της επιστήμης ενάντια στον θεοκρατικό αναχρονισμό γι’ αυτό και αυτοαποκαλείται «ριζοσπάστης σατανάς». Ως τέκνο του Διαφωτισμού, ο Ντεζάκ υπερασπίζεται μια σειρά ιδεών με επίκεντρο την αξία της ανθρώπινης ευτυχίας, την επιδίωξη της γνώσης που αποκτιέται με τον ορθό λόγο και την επιστήμη, και ιδανικά όπως το φυσικό δίκαιο, η ελευθερία, η πρόοδος, η ανεκτικότητα, η αδελφότητα είναι διάχυτα στην «Ανθρωπόσφαιρα».

Ας μην ξεχνάμε ότι οι ιδέες του Διαφωτισμού υπονόμευσαν την εξουσία της μοναρχίας και της Καθολικής Εκκλησίας και άνοιξαν τον δρόμο για τις πολιτικές επαναστάσεις του 18ου και του 19ου αιώνα. Μια ποικιλία κινημάτων του 19ου αιώνα, όπως ο φιλελευθερισμός, ο σοσιαλισμός αλλά και ο Αναρχισμός θεωρούνται πνευματική κληρονομιά του Διαφωτισμού. Εξ ου και η πίστη στην επιστήμη και στο φυσικό δίκαιο που διέπει τους θεωρητικούς του κλασικού αναρχισμού της εποχής. Οπότε, θα συγχωρήσουμε τον Ντεζάκ, τόσο για τις πεποιθήσεις του προς όφελος της προόδου και για τον ηθικό νατουραλισμό του, όσο και τον ανθρωπιστικό σπισισμό του.
Όμως ο ριζοσπαστικός διαφωτισμός του Ντεζάκ τον οδηγεί εκτός της «πεφωτισμένης δεσποτείας» αλλά και της δημοκρατίας, όπως αυτή εφαρμόστηκε στους ηττημένους του 1848. Αναπόφευκτα, εκτός του κράτους και της εξουσίας. Ο Ντεζάκ, όπως ο Προυντόν, ζούσε στην εποχή της «Άνοιξης των Λαών», όπως έχουν ονομαστεί οι πολιτικές αναταραχές στην Ευρώπη το 1848, και αναμφίβολα αποτέλεσαν ένα από τα πιο διαδεδομένα επαναστατικά κύματα στην ιστορία. Σε αυτό το ταραγμένο περιβάλλον όλα έμοιαζαν ότι ήταν δυνατά και ότι μπορούσαν να συμβούν, από την ακραία χειραφέτηση έως την ακραία χειραγώγηση. Η εκτεταμένη δυσαρέσκεια για την πολιτική ηγεσία, οι απαιτήσεις για μεγαλύτερη συμμετοχή στην κυβέρνηση και δημοκρατία, τα αιτήματα για την ελευθερία του τύπου και άλλα αιτήματα της εργατικής τάξης, η έξαρση του εθνικισμού και η αναδιάταξη των παγιωμένων κυβερνητικών δυνάμεων είναι μερικά από αυτά.

Η απελευθέρωση της εργατικής νομοθεσίας και η ανάπτυξη των εργοστασίων είχαν διευρύνει το χάσμα μεταξύ των βιοτεχνών εργοδοτών και των μισθωτών και μαθητευομένων εργαζομένων. Την εποχή εκείνη «δημοκρατία» σήμαινε το «καθολικό» δικαίωμα ψήφου, ένα ημιτελές αίτημα εφόσον ίσχυε μόνο για τους άνδρες. Ο «φιλελευθερισμός», από την άλλη, σήμαινε τη συναίνεση των κυβερνωμένων και τον περιορισμό της εκκλησιαστικής και κρατικής εξουσίας, τη δημοκρατική διακυβέρνηση, την ελευθερία του τύπου και του ατόμου. Απέναντι σε αυτά, ο «σοσιαλισμός» ήταν ακόμα ένας όρος χωρίς κοινά αποδεκτό ορισμό που σήμαινε διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους και αφορούσε ένα πλαίσιο περισσότερης εξουσίας για τους εργαζόμενους που βασιζόταν στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από τους ίδιους. Στο πλαίσιο αυτό ο Ντεζάκ αντιπαραθέτει τον όρο «ελευθεριακός» για να περιγράψει την ιδέα της αναρχίας, αυτό το νέο αναδυόμενο και αδιάλλακτο κίνημα υπέρ της ελευθερίας, το οποίο σύμφωνα με τον Ντεζάκ απέρριπτε κάθε σύστημα αντιπροσώπευσης ή πολιτικής ανάθεσης που θα οδηγούσε το άτομο να παραιτηθεί από τη θέλησή του, αφήνοντας κάποιον άλλο να την εκφράσει στη θέση του. Μια άρνηση η οποία, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου, υποκίνησε την παρέμβασή του ως απάντηση στον Βίκτορα Ουγκώ και την οποία ανέπτυξε στο Επαναστατικό Ζήτημα που γράφτηκε στο Τζέρσεϊ και δημοσιεύθηκε κατά την άφιξή του στη Νέα Υόρκη το 1854. Ο Ντεζάκ γίνεται ο υποστηρικτής της απόλυτης ελευθερίας, την οποία αποκαλεί «ατομική κυριαρχία» σε έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση και δεν μπορεί να είναι άλλη παρά η Αναρχία και στην οργάνωση αυτής όπως εμφανίζεται διεξοδικά στο πιο ολοκληρωμένο έργο του, «Η Ανθρωπόσφαιρα».Εγκατεστημένος στη Νέα Υόρκη από το 1854 και μόνιμα σημαδεμένος από την ήττα του 1848, ο Ντεζάκ κατήγγειλε στα γραπτά του την αδικία της κοινωνίας στην οποία ζούσε και ιδιαίτερα την εκμετάλλευση και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των προλετάριων καλώντας σε κοινωνική επανάσταση. Οι σκέψεις του για την ατομική ύπαρξη στον βιομηχανικό και καπιταλιστικό κόσμο τον οδήγησαν επίσης να αναπτύξει μια πρωτότυπη θεωρία της καθολικότητας και να υποστηρίξει μια αδιάλλακτη αναρχική πολιτική, την οποία ανέπτυξε ιδιαίτερα στην «Ανθρωπόσφαιρα».

H ιεράρχηση του χώρου στην αναρχική ουτοπία του Ντεζάκ έχει επηρεαστεί από τον Φουριέ και τα φαλανστήριά του. Επινοεί σαν βασική οικιστική μονάδα το «ανθρωποσφαίριο». Όταν εκατό ανθρωποσφαίρια ομαδοποιηθούν γύρω από ένα κυκλίδειο δημιουργούν ένα κοινοτικό ανθρωποσφαίριο. Σίγουρα, πολλά από αυτά που εμφανίζονται στο έργο του προέρχονται προφανώς από τον Φουριέ και από τον Προυντόν, αλλά έχουμε μια σαφή πρόβλεψη των ιδεών της οικονομικής οργάνωσης που επεξεργάστηκε ο Κροπότκιν στην «Κατάκτηση του Ψωμιού». Δεδομένου ότι ο Ζαν Γκραβ επανεξέδωσε την «Ανθρωπόσφαιρα», είναι πολύ πιθανό ότι ο Κροπότκιν μπορεί να γνώριζε τις ιδέες αυτού του πρώιμου αναρχοκομμουνιστή.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σταθούμε στην έννοια της Ουτοπίας, η οποία σύμφωνα με τον Ντεζάκ αποτελεί «ένα όνειρο, απραγματοποίητο ακόμα αλλά όχι ανέφικτο». Ο ορισμός αυτός ξεφεύγει από τον κλασικό ορισμό της ουτοπίας την οποία ο Ντεζάκ θεωρεί ετυμολογικά ως «ένα μη πραγματοποιήσιμο ιδανικό». Γι’ αυτό και πιστεύω ότι στην ιστορική τους πορεία οι αναρχικοί μπορεί να θεωρηθούν ονειροπόλοι, αλλά ουδέποτε ουτοπιστές. H συγκεκριμένη μορφή μάλιστα αυτού του απραγματοποίητου κόσμου, είναι ευτοπική. Διότι, όπως λέει ο Ντεζάκ «οι αναζητητές της ιδανικής ευτυχίας, ακριβώς έτσι όπως οι αναζητητές της φιλοσοφικής λίθου, ίσως δεν πραγματοποιήσουν ποτέ απόλυτα την ουτοπία τους, όμως η ουτοπία τους θα είναι το αίτιο για τις προόδους της ανθρωπότητας».

Αλλά που στέκεται το συγκεκριμένο έργο στην ιστορική μελέτη για τις ουτοπίες; Σε μια πρόσφατη βιβλιογραφική έρευνα που έκανα, αυτό το συγκλονιστικό αναρχικό έργο είτε αγνοείται είτε αποκρύπτεται, ειδικά δε από τους ακαδημαϊκούς του επιστημονικού σοσιαλισμού.


Σύμφωνα με τον Λιούις Μαμφορντ στο κορυφαίο έργο του «Η ιστορία των Ουτοπιών»: «Θεωρήσαμε την ουτοπία αντίθετο του πραγματικού κόσμου. Κι όμως, αυτό που κάνει υποφερτό τον πραγματικό κόσμο είναι οι ουτοπίες μας. Στην συνέχεια ο ίδιος διακρίνει δυο ειδών ουτοπίες, της «φυγής» και της «ανασυγκρότησης». Οι πρώτες αφήνουν τον εξωτερικό κόσμο ως έχει και μας προσφέρουν παρηγοριά για τις σκληρές και οδυνηρές δοκιμασίες που μας επιφυλάσσει η πραγματικότητα. Οι δεύτερες επιδιώκουν να αλλάξουν τον κόσμο για να τον προσαρμόσουν στη φύση και τις επιδιώξεις του ανθρώπου. Η ανθρωπόσφαιρα, αν και ανήκει στις ουτοπίες ανασυγκρότησης, απουσιάζει από το συγκεκριμένο έργο.

Το ίδιο ισχύει και στην μετέπειτα μελέτη της αναρχικής Μαρία – Λουίζα Μπερνέρι, κόρης του δολοφονημένου στον Ισπανικό Εμφύλιο Ιταλού αναρχικού Καμίλο Μπερνέρι. Στο βιβλίο της «Περιήγηση στην Ουτοπία», ένα εξίσου σημαντικό έργο για τις ουτοπίες, η συγγραφέας αντιπαραθέτει εξουσιαστικές και μη εξουσιαστικές ουτοπίες. Ψέγει τις πρώτες, επειδή στην προσπάθειά τους να οραματιστούν την ιδεώδη πολιτεία και να εξασφαλίσουν την απόλυτη ευδαιμονία της ανθρωπότητας, ισοπεδώνουν τόσο το περιβάλλον όσο και τη δημιουργική ορμή του ανθρώπου. Επισημαίνει ότι η εξουσιαστική αγάπη για τη συμμετρία κάνει τους ουτοπικούς να καταργούν βουνά και ποτάμια και να φαντάζονται ακόμη και ολοστρόγγυλα νησιά και ολόισιους ποταμούς.

Ενώ οι ουτοπίες που εναντιώνονται στην αντίληψη του συγκεντρωτικού κράτους, προβάλλοντας μια ομοσπονδία ελεύθερων κοινοτήτων, όπου το άτομο μπορεί να εκφράζεται χωρίς να υποτάσσεται στις κυρώσεις ενός τεχνητού κώδικα και όπου η ελευθερία δεν είναι μια αφηρημένη λέξη αλλά εκδηλώνεται συγκεκριμένα σε έργα, είτε του ζωγράφου είτε του οικοδόμου. Οι ουτοπίες αυτές δεν ασχολούνται με την νεκρή δομή της οργάνωσης της κοινωνίας, αλλά με τα ιδεώδη, πάνω στα οποία μπορούμε να κτίσουμε μια καλύτερη κοινωνία. Οι αντιεξουσιαστικές ουτοπίες είναι πιο ολιγάριθμες και άσκησαν μικρότερη επιρροή από τις άλλες, επειδή δεν προέβαλαν ένα έτοιμο σχέδιο αλλά τολμηρές, ανορθόδοξες ιδέες• επειδή απαίτησαν να είναι ο κάθε άνθρωπος «μοναδικός» και όχι ένας ανάμεσα στους πολλούς. Αν και η ανθρωπόσφαιρα κατατάσσεται στις «αντιεξουσιαστικές ουτοπίες» και πάλι ούτε στο συγκεκριμένο έργο αναφαίρεται. Οπότε θεωρώ την έκδοση αυτή ως μια επίκαιρη υπενθύμιση αυτού του σημαντικού και παραγνωρισμένου έργου.

Η Ανθρωπόσφαιρα λοιπόν ως διανοητική σύλληψη για την εποχή της είναι προκλητικά πρωτοπόρα, μιας και ξεφεύγει από τα όρια ενός επίπεδου κόσμου, πόσο μάλλον γης, που στέκεται διαχρονικά έως και σήμερα. Ο κόσμος που περιέγραψε αυτός ο ευρυμαθής ελαιοχρωματιστής σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής του, βρίσκεται γύρω από τον άνθρωπο και αποτελείται κυρίως από δομημένο περιβάλλον. Σύμφωνα με τις φυσικές επιστήμες, η Γη θεωρείται ένας πλανήτης µε ζωή πάνω του. Ήδη όµως άρχισε να διαφαίνεται η άποψη ότι είναι και η ίδια ένας «ζωντανός πλανήτης» ή τουλάχιστον αυτό-οργανωµένος και αυτό-ρυθµιζόµενος πλανήτης, όπου ενοποιούνται οι «ανόργανες» και «οργανικές» µορφές και διεργασίες σ’ ένα ενιαίο αδιάρρηκτο σύνολο. Σήµερα πιστεύεται ότι η Γη είναι ένα πολύπλοκο µέγα-σύστηµα που αποτελείται από πολλά επιµέρους φαινοµενικά διαφορετικά µεταξύ τους συστήµατα (Ατµόσφαιρα, Υδρόσφαιρα, Λιθόσφαιρα), που λειτουργούν αλληλοεξαρτώµενα και αλληλοεπηρεαζόµενα. Όλες αυτές οι νεωτεριστικές απόψεις αποτελούν µια καινούρια θεώρηση της λειτουργίας της Γης και της Ζωής που πηγάζει απ’ αυτήν και η οποία εκδηλώνεται για δισεκατοµµύρια χρόνια πάνω στο λεπτότατο και ευκίνητο φλοιό, στην ιδιαίτερα κινητική ατµόσφαιρα και στη λεγόµενη Βιόσφαιρα, τα όρια της οποίας είναι πολύ ασαφή και περιορισµένα.

Ο όρος "βιόσφαιρα" επινοήθηκε από τον γεωλόγο Εντουάρ Σιές (Eduard Suess) το 1875, λίγα χρόνια αργότερα από την εποχή που έζησε ο Ντεζάκ. Η αρχική σκέψη, είχε γεωλογική προέλευση και ήταν ενδεικτική της επίδρασης του Δαρβίνου στις επιστήμες της Γης. Η οικολογική έννοια της βιόσφαιρας δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1920 από τον Vladimir Vernadsky, πριν την εισαγωγή του όρου «οικοσύστημα» το 1935. Να σημειωθεί επίσης ότι ως ανθρωπόσφαιρα νοείται το τελευταίο γήινο σύστηµα, συνέχεια της βιόσφαιρας, αποτέλεσµα της συνεχώς διαχεόµενης και επιταχυνόµενης ανθρώπινης γνώσης την λεγόμενη Νοόσφαιρα, η οποία περιλαμβάνει όλη την ανθρώπινη εγκεφαλική λειτουργία. Νομίζω ότι η οξυδέρκεια της περιγραφής αυτού του αυτομορφωμένου προλετάριου είναι πασιφανής και εξηγούμαι: Ο Ντεζάκ περιγράφει τον πλανήτη και την κοινωνία που τον κατοικεί στην Ανθρωπόσφαιρα ως αδιαίρετους και αλληλεξαρτωμένους οργανισμούς ήδη από το 1858. Κάτι που επιβεβαιώνεται όχι μόνο από τις επιστήμες αλλά και από την οικολογική κρίση και τις περιβαλλοντολογικές καταστροφές που υφίσταται το φυσικό περιβάλλον συνολικά από την ανθρώπινη παρουσία και, κυρίως, από την ακόρεστη και αδυσώπητη καπιταλιστική χρήση με στόχο το κέρδος. Πλημμύρες, φωτιές, αποψιλώσεις δασών, μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, υπεραλίευση, κοκ, είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Σύμφωνα λοιπόν με τον Ντεζάκ «την εξουσία την είδαμε επί τω έργω, και τα έργα της την καταδικάζουν».

Κανείς σήμερα δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι η εξουσία όπως και η δημοκρατία σε όποιά μορφή και με όποιο προσωνύμιο εμφανίστηκαν και εφαρμόστηκαν, ότι δεν αποτελούν παρά μια πολιτική κακοτεχνία. Ως θεσμοί καθημερινά βλέπουμε ότι υπάρχουν για να εξυπηρετούν μόνο τους δικούς τους και πάντα με δυο μέτρα και δυο σταθμά. Γυναικοκτονίες, δικαστικά και αραδικαστικά κυκλώματα, Μαφίες, ένστολες και μη, είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείιγματα. Ακόμα και αυτοί που θεωρούν το κράτος ως αναγκαίο κακό, δεν μπορούν να αντικρούσουν το βασικό επιχείρημα των αναρχικών για την δεσποτική εξαναγκαστικότητα που έχει στον άνθρωπο, τις κοινωνίες του αλλά και στο περιβάλλον. Αποτελεί δε αυταπόδεικτό ιστορικά ότι όπου υπάρχει εξουσία δεν υπάρχει ελευθερία.
Και ίσως να αναρωτιέται κανείς γιατί αυτή η επιμονή με την Ανθρωπόσφαιρα; Διότι είναι η πρώτη αναρχική ουτοπία που έχει γραφθεί σε μια εποχή που οι άνθρωποι ονειρευόντουσαν πως θα μοιάζει ένας καλύτερος κόσμος! Η αξία του είναι σημαντική μιας και στην σημερινή εποχή, μπορούμε να σκεφτούμε τον κόσμο να τελειώνει από έναν μετεωρίτη, έναν ιό, από μια αποκάλυψη ζόμπι, ενώ φαντάζει αδύνατη η σκέψη πως μπορεί να είναι ο κόσμος χωρίς ή μετά τον καπιταλισμό. Εξ ου και η σημασία αυτού του έργου: Να μας κάνει να αναστοχαστούμε. Από την άλλη, είναι ένα έργο διαχρονικό σε πολλά του σημεία, αμφίσημο διότι γράφηκε από το μίσος του προλετάριου σκλάβου και την αγάπη του για έναν ελεύθερο αναρχικό κόσμο άνευ κράτους και άλλων δεινών. Να δούμε πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν ο Ντεζάκ και να οργισθούμε που το έργο του δεν έτυχε της αποδοχής που θα έπρεπε. Αυτό το έργο δεν είναι ένα μυθιστόρημα φαντασίας, αλλά μια διακήρυξη ανεξαρτησίας, όπως θα έλεγε και ο Χάουαρντ Ζιν.

Τέλος, η Ανθρωπόσφαιρα αποδεικνύει την ευρυμάθεια των προλεταρίων της εποχής που όπως και ο Προυντόν φιλοσοφούσαν, ανακάλυπταν και μελετούσαν και είναι αυτοί που έβαλαν πρώτοι το επίθετο «επιστημονικός» στον σοσιαλισμό. Ας τους συγχωρήσουμε για τυχόν αβλεψίες ή για πράγματα που ξεπεράσθηκαν, ας μην ξεχνάμε το ιστορικό πλαίσιο που γράφεται το συγκεκριμένο έργο. Αξίζει να συμμερισθούμε εκ νέου τους πόθους, τα όνειρα αλλά και τα απωθημένα των πρωταγωνιστών αυτής της εποχής που πίστεψαν στην Ιδέα της αναρχίας. Ο Ντεζάκ ήταν τόσο βέβαιος ότι θα έρθει που προσδιόρισε μέχρι και την ημερομηνία για τη θέσπιση της. Ας μην ξεχνάμε, ότι εκείνη την αναδυόμενη επαναστατική εποχή ο αναρχισμός έτεινε να γίνει η πλειοψηφική τάση του σοσιαλιστικού και εργατικού κινήματος. Πάνω στις μνήμες αυτές να ξανακαθίσουμε και να ζωγραφήσουμε εκ νέου την αυριανή ευτυχία του κόσμου. Διότι η αναρχία ήταν και παραμένει η μόνη τάξη που μπορεί να πραγματοποιηθεί το όραμα αυτό.

Το βιβλίο Ανθρωπόσφαιρα, μια Αναρχική Ουτοπία του Ζοζέφ Ντεζάκ, κυκλοφορεί από τις ελευθεριακές εκδόσεις Ναυτίλος


image

Αργύρης Αργυριάδης

Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
 
 
 
image

Αργύρης Αργυριάδης

Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
 
 
 
image

Αργύρης Αργυριάδης

Ο Αργύρης Αργυριάδης αφού πρώτα έζησε την συγκλονιστική εμπειρία της συναυλίας του Rory Gallagher στην Νέα Φιλαδέλφεια το 1981 έκτοτε, από μικρή ηλικία τρέχει στα στενά των Εξαρχείων, πιστός στην Ιδέα της ελευθερίας, παραμένει πάντα καταληψίας «τρελός και ευτυχισμένος», υπερασπιστής του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού και μέλους του Ενός Δυνατού Συνδικάτου. Μισό αιώνα μετά την γέννηση του, έχει αφιερώσει τις σπουδές του στην ιατρική, την ψυχιατρική και την ψυχολογία στον αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση. Όταν δεν διαβάζει επικίνδυνα βιβλία, δεν ακούει παράξενες μουσικές ή να γράφει ακατανόητες ιστορίες στο merlin's, συμμετέχει σε Αυτοργανωμένες Συλλογικότητες Υγείας,συνελεύσεις, πορείες και δράσεις διότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα.
 
 
 

 

 

 

Γραφτείτε στο newsletter του Merlin

FEATURED VIDEOS

  • 1